Nieuw onderzoek: verhoogt risico op huidkanker bij twee porties vis per week

11 juni 2022

Het eten van twee porties vis per week wordt gelinkt aan een verhoogd risico op huidkanker, is de conclusie van een Amerikaans wetenschappelijk onderzoek. De onderzoekers waarschuwen dat deze hoeveelheid voor maligne melanoom kan zorgen, de meest dodelijke vorm van huidkanker.

Onderzoekers van Brown University (USA) ontdekten dat mensen met een dagelijkse inname van 42,8 gram (overeenkomend met ongeveer 300 gram per week) 22 procent meer kans hadden op maligne melanoom (melanoomkanker) dan degenen met een dagelijkse visinname van 3,2 gram.

Lees ook: Melanoomkanker: de agressieve vorm van huidkanker.

Grootschalig onderzoek

Het wetenschappelijk onderzoek, uitgevoerd onder 491.367 Amerikaanse volwassenen, is gepubliceerd in het tijdschrift Cancer Causes & Control. De respondenten rapporteerden hoe vaak ze het afgelopen jaar vis, niet-gebakken vis (bijvoorbeeld vette vis) en tonijn aten. Ook gaven ze aan hoe groot hun porties waren.

Volgens dermatoloog Dr. Renate van den Bos van het Erasmus MC is dit het eerste onderzoek naar dieet en melanoom dat zoveel mensen bevat. “Er zijn kleinere studies gedaan die iets vergelijkbaars vonden, maar ook studies die juist het tegenovergestelde vonden”, zegt ze. “Eerder waren er dus geen eenduidige resultaten.”

De onderzoekers hielden rekening met verschillende factoren die de resultaten konden beïnvloeden. Zo keken ze onder meer naar het gewicht van mensen, of ze rookten of alcohol dronken en de familiegeschiedenis van kanker.

De resultaten toonden aan dat de totale visinname van een persoon hogere risico’s op huidkanker opleverde. Bijvoorbeeld: mensen van wie de dagelijkse inname van tonijn 14,2 gram was, hadden 20 procent meer kans op huidkanker dan mensen met een visinname van 0,3 gram. Of: mensen die 17,8 gram niet-gebakken vis per dag aten, hadden 18 procent meer kans op huidkanker, vergeleken met het eten van slechts 0,3 gram. Tussen het eten van gebakken vis en huidkanker was geen significant verband gevonden.

Lees ook: 14 veelgestelde vragen over melanoomkanker.

Giftige stoffen

Als mogelijke oorzaak voor het verhoogde risico op huidkanker, noemen de onderzoekers de stoffen die in vis zitten, zoals kwik, arsenicum en dioxine. “Maar dit verband vereist wel verder onderzoek”, benadrukt een van de onderzoekers tegen de nieuwssite Bloomberg. “We hebben in onze studie namelijk nog niet de concentraties van deze stoffen in de lichamen onderzocht van de deelnemers.”

Ook dermatoloog Van den Bos zegt dat. “Het is nog niet onderzocht of de mensen die melanoom kregen ook een hogere waarde van deze stoffen in hun bloed hadden in vergelijking met de mensen die geen melanoom kregen. Dat zou als eerste onderzocht moeten worden om een echt verband aan te kunnen tonen.”

Lees ook: Keuringsdienst van Waarde: “Gerookte voeding zit vol kankerverwekkende stoffen”.

Daarnaast is tussen gebakken vis en huidkanker nog geen verband gevonden, maar tussen het eten van tonijn en niet-gebakken vis én huidkanker wel. Hoe komt dat? Volgens Van den Bos komen in niet-gebakken vis meer giftige stoffen voor. “Je kunt dan denken aan vette vis zoals zalm, tonijn, makreel en kreeft”, zegt ze. Bij gefrituurde vis, zoals schelvis, kabeljauw en tilapia, is dat anders. “Daarin zitten over het algemeen lagere concentraties kwik en arseen.”

Maar, er kunnen meerdere redenen zijn waardoor melanoom vaker voorkomt bij de groep mensen die kreeft, zalm en tonijn eet. “Je kunt denken aan een verschil in sociaal-economische status, blootstelling aan zon, verbranding of het wel of niet hebben van een lichte huid.”

Lees ook: Hoeveelheid gif op Nederlandse aardappelen, aardbeien en radijsjes neemt niet af, maar toe!

Nog niet genoeg bewijs

Ondanks de duidelijke conclusies uit het Amerikaanse onderzoek, is Van den Bos van mening dat er vooralsnog onvoldoende bewijs is dat het eten van bepaalde vissen een grotere kans geeft op het ontwikkelen van melanoom. “Ik zou zeggen: eet vooral afwisselend, gevarieerd en plantaardig. Matig met rood vlees en vis. En bovenal: bescherm je tegen de zon, zoek de schaduw op tussen 11.00 en 15.00 uur en smeer je regelmatig in met minstens factor 30.”

Lees ook: Jezelf op huidkanker controleren: waarop moet je letten?

Waarschuwing RIVM voor Nederlandse vis, schaal- en schelpdieren

Er zitten zoveel schadelijke chemicaliën in vis, schaal- en schelpdieren uit de Westerschelde, dat het RIVM adviseert om die “zo min mogelijk” te eten. Het instituut heeft uitgerekend hoeveel mensen ervan kunnen eten zonder dat zij te hoge doses PFAS binnenkrijgen.

Via voedsel en drinkwater krijgt de gemiddelde Nederlander sowieso al te hoge concentraties van deze schadelijke stoffen binnen, schreef het instituut vorig jaar in een rapport. Daarom is het “belangrijk om de inname van PFAS zo min mogelijk verder te verhogen”, schrijven de onderzoekers nu.

Lees ook: RIVM: PFAS in voedsel en drinkwater overschrijdt gezondheidsnorm EFSA.

PFAS zijn door de mens gemaakte chemische stoffen, die amper afbreekbaar zijn. De stoffen zijn door wijdverbreid gebruik en lozingen op veel plekken te vinden. Vanaf een bepaalde blootstelling kunnen ze gezondheidsschade veroorzaken.

Sommige soorten PFAS kunnen het immuunsysteem van jonge kinderen schaden. Wie te veel PFAS binnenkrijgt, loopt een verhoogd risico op kanker, leverbeschadiging en een te hoog cholesterolgehalte.

Chemieconcern 3M in het Belgische Zwijndrecht heeft jarenlang PFAS in de Schelde geloosd. Op de vervuilde Westerschelde is nauwelijks commerciële visserij, maar het gebied is populair bij sportvissers. Daarnaast grenzen de wateren van veel Zeeuwse kweekgebieden voor schaal- en schelpdieren wel aan de Westerschelde of staan daar indirect mee in verbinding.

De onderzoekers waarschuwen juist deze groep, omdat zij denken dat deze vissers hun vangst ook consumeren. Garnalenvissers die eerder actief waren in de Westerschelde besloten onlangs uit voorzorg de zeearm te mijden.

Lees ook: 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.

Meer lezen over (huid)kanker, (on)gezonde voeding en gezonde leefstijl?