Wat is het Restless Legs Syndrome (rusteloze benen syndroom)?
29 maart 2025
Restless Legs Syndrome (RLS) is de Engelse benaming voor een ziektebeeld dat, letterlijk vertaald, rusteloze benen betekent. Het is een hinderlijke neurologische aandoening die relatief vaak voorkomt (1 op de 20 mensen) en vooral optreedt bij mensen van middelbare leeftijd en ouder.
Wat zijn de symptomen van rusteloze benen?
Patiënten met RLS hebben klachten van een onaangenaam jeukend, kriebelend of rusteloos gevoel in de benen.
De klachten treden met name op tijdens rust en zijn ‘s avonds en ‘s nachts erger dan overdag.
Patiënten hebben een haast onweerstaanbare drang om de benen te bewegen.
Gedurende het bewegen nemen de klachten af, doch zodra het bewegen stopt nemen de klachten weer toe.
Bij een deel van de patiënten met RLS is er daarnaast sprake van kortdurende, schokkende bewegingen van de armen of benen tijdens de slaap. Dit wordt Periodic Limb Movement Disorder(PLMD) genoemd. Deze schokken (hypnagoge schok of slaapstuip) worden vaak vooral door de partner bemerkt en niet zozeer door de patiënt zelf.
Het onaangename gevoel in de benen en het nachtelijke schokken kunnen het slapen ernstig verstoren en daardoor een negatieve invloed hebben op het algehele welbevinden. Hierdoor slaap je minder goed en kun je overdag moe of slaperig zijn.
De klachten zijn vaak het hevigst vlak voor het inslapen.
Ook als je lang zit, kun je last krijgen van je rusteloze benen. Bijvoorbeeld in een auto, bus, bioscoop of vliegtuig.
Wat is de oorzaak van rusteloze benen?
De oorzaak van rusteloze benen (RLS) blijft meestal onduidelijk. Het komt vaker voor bij oudere mensen en vaker bij vrouwen dan mannen. Vaak zijn er ook andere familieleden met rusteloze benen. Van een aantal aandoeningen of omstandigheden is bekend dat zij RLS kunnen veroorzaken of verergeren, bijvoorbeeld:
De diagnose wordt gesteld door onze neuroloog op basis van het klachtenpatroon van de patiënt. Met bloedonderzoek kan worden vastgesteld of er sprake is van bijvoorbeeld een ijzertekort of andere tekorten. Incidenteel wordt gebruik gemaakt van aanvullend onderzoek zoals bijvoorbeeld een slaaponderzoek (polysomnografie).
De criteria voor het stellen van de diagnose RLS zijn:
Onweerstaanbare drang om te bewegen. Buitengewoon irritant kruipend, trekkend, jeukend gevoel meestal in de benen of armen en/of voeten, maar in principe kan dit in alle spieren optreden.
De drang om te bewegen en de akelige gevoelens ontstaan in situaties van rust.
De drang om te bewegen en de akelige gevoelens worden verlicht door te bewegen, zo lang de beweging duurt.
De klachten zijn ’s avonds/’s nachts het meest aanwezig maar kunnen zich ook uitbreiden naar overdag.
Het optreden van de bovengenoemde kenmerken wordt niet veroorzaakt door een andere medische of gedragsmatige conditie (bijvoorbeeld: stuwing van de bloedstroom, oedeem/vochtophoping in de benen, artritis/gewrichtsontsteking, kramp in de benen, ongemak tijdens het zitten, trappelen met de voeten).
Behandeling van rusteloze benen
RLS kan een forse negatieve impact hebben op jouw kwaliteit van leven en in ernstige vorm zelfs invaliderend zijn. Als er sprake is van een aanwijsbare oorzaak wordt deze zo mogelijk behandeld door een neuroloog en/of slaapexpert. Als het gebruik van medicijnen een rol lijkt te spelen, zal worden gekeken of deze gestopt of vervangen kunnen worden.
Verder kunnen onderstaande maatregelen en tips een gunstig effect op de klachten hebben:
Zorg voor voldoende, matige beweging.
Vaste slaap- en waaktijden aanhouden.
Probeer ’s avonds tot rust te komen, zodat je ontspannen naar bed gaat.
Probeer stress te vermijden.
Stop met roken.
Ga niet intensief sporten voor het slapen gaan.
Gebruik van cafeïne (bv koffie, thee, cola, energiedranken) vermijden/verminderen en niet 2-3 uur voor slapen gaan consumeren.
Gebruik van alcohol vermijden/verminderen en geen alcohol voor slapen gaan consumeren.
Tot slot kan, afhankelijk van de ernst, geprobeerd worden de klachten met medicijnen en aanpassing van je leefstijl en dieet te bestrijden.
Heb je vragen, wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke neuroloog, een slaapspecialist of menopauzeconsulente bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
