Het regelmatig checken van je borst(en) op ‘knobbeltjes’, zodat je er op tijd achter kunt komen of er onderhuids iets kwaadaardigs groeit is voor iedere vrouw met borsten van belang. Maar hoe ontdek je een verdacht plekje in of op je borst? Moet dat zelfonderzoek echt eens per maand? En… hoe herken je een knobbeltje in je borst eigenlijk?
Borstkanker is in Nederland de meest voorkomende vorm van kanker onder vrouwen. Om deze reden wordt vrouwen al op vroege leeftijd verteld dat zij (later) zelf regelmatig hun borsten moeten controleren, om te checken of ze geen gekke knobbels of afwijking(en) voelen of zien. Zo’n knobbeltje of verdacht plekje zou namelijk slecht nieuws kunnen betekenen.
Dat is duidelijk advies, maar als je nog nooit iets kwaadaardigs hebt gevoeld of je hebt borstkanker nog nooit van dichtbij meegemaakt, hoe weet je dan precies waar je op moet letten? We leggen je het in dit artikel graag uit.
‘Ken je lichaam’
Het belangrijkste advies aan vrouwen is het belang van het goed kennen en onderzoeken van je eigen lichaam en je borsten in het bijzonder. Als je weet hoe je borsten eruit zien en hoe ze voelen, dan weet je het veelal meteen wanneer er iets is veranderd.
Het advies is om goed in de spiegel te kijken en niet te vermijden om jezelf te onderzoeken. Doe je armen omhoog als je voor de spiegel staat, zodat je ook de contour van je borst ziet en de onderkant. Check daarbij ook je oksels en let op hoe die eruit zien, zodat je opgezwollen lymfeklieren kunt herkennen als die zich voordoen.
Lees ook: Waarom ontdekken vrouwen borstkanker nog steeds vaak te laat?
Let niet alleen op knobbels, maar ook op andere kenmerken
Niet bang zijn om eens goed in de spiegel te kijken dus. Maar waar let je precies op? Niet alleen knobbels zijn een reden zijn voor een verhoogde alertheid. Je dient ook op andere dingen te letten. Eigenlijk op alle veranderingen die je niet kent en die anders zijn, dat zijn dingen waar je op moet letten.
Enkele voorbeelden:
- De borst kan anders hangen.
- De tepel kan in- of opzij getrokken zijn; één borst kan bijvoorbeeld groter zijn of van kleur veranderen of een gebied in je borst kan anders aanvoelen dan normaal.
- Wees ook beducht op kuiltjes, deukjes of putjes in je borst.
Lees ook: Wat zijn de 12 symptomen van borstkanker?
Kijken naar je borsten
Zorg voor veel licht om je borsten beter te kunnen zien.
- Ga voor een spiegel staan.
- Laat je armen ontspannen langs je lichaam hangen.
- Kijk goed naar je borsten. Neem daar rustig een paar minuten de tijd voor.
- Kijk naar de vorm. Meestal zijn jouw borsten niet even groot.
- Let op de huid: zijn er velletjes, is de huid rood, zijn er deukjes of kuiltjes, is de huid bobbelig (sinaasappelhuid).
- Let op je tepels: wat is de kleur, is een tepel naar binnen getrokken, zitten er korstjes of velletjes op.
- Leg jouw handen daarna in je nek.
Kijk opnieuw naar alle punten die hierboven staan: vorm, huid en tepels.
Voelen aan je borsten
Doe dit zelfonderzoek bijvoorbeeld tijdens het douchen. Een warme douche kan extra ontspanning in jouw borsten geven. Dan kun je beter voelen. Als je het borstonderzoek liever doet als je ligt, kan dat ook.
- Eerst onderzoekt je jouw linkerborst: Leg jouw linkerhand in je nek. Leg jouw rechterhand op jouw linkerborst.
- Onderzoek je borst in 4 delen:
- Eerst het bovenste en het onderste deel in het midden, aan de kant van jouw borstbeen.
- Daarna het onderste en het bovenste deel aan de kant van jouw arm.
- Maak met jouw vlakke hand draaiende bewegingen. Ga van de buitenrand van jouw borst naar de tepel.
- Voel aan de bovenkant van jouw borst tot aan je sleutelbeen.
- Controleer ook de tepel met een draaiende beweging.
- Trek even aan de tepel. Je moet jouw tepel gemakkelijk een beetje naar voren kunnen trekken, zonder dat deze strak vast blijft zitten op de borst.
- Doe dit allemaal ook bij de andere borst met jouw rechterhand in jouw nek. Met jouw linkerhand onderzoek je jouw rechterborst.
- Buig daarna voorover. Dan kun je nog eens voelen aan elke borst met jouw beide handen.
- Voel ook in jouw oksels.
- Voel ook in de huidplooi die van de oksel naar de borst gaat.
In deze video wordt je ook uitgelegd hoe je je borsten kunt controleren.
Invloed van menstruatiecyclus
Wanneer een van deze zaken anders is dan je gewend bent in je borst(en), kan het verstandig zijn om langs te gaan bij de huisarts. Maar de alarmbellen hoeven ook niet meteen allemaal af te gaan. Het borstklierweefsel is namelijk dynamisch en onder invloed van hormonen verandert het weefsel continue.
Bij een groot deel van de vrouwen verdwijnen de voelbare veranderingen weer na de menstruatie en het kan geen kwaad om daar even op te wachten. Borstkanker is meestal niet een kankersoort dat heel snel groeit. Het heeft vaak weken, of soms maanden of jaren nodig om te groeien.
Onderzoek jouw borsten daarom als je ongesteld bent geweest. Dan zijn ze namelijk minder gevoelig en minder knobbelig. Je kunt veranderingen dan beter voelen.
Ben je al in de overgang geweest en ben je niet meer ongesteld, ben je niet meer ongesteld vanwege een verwijderde baarmoeder of vanwege een kankerbehandeling? Dan maakt het niet uit op welk moment je jouw borsten onderzoekt.
Lees ook: Mastopathie: goedaardige doch pijnlijke aandoening van de borsten.
Wat moet je doen als je iets denkt te voelen?
Wat er aan de hand is in de borst, is dus voor artsen ook vaak lastig te definiëren omdat er veel verschillende mogelijkheden zijn. Bovendien kan een knobbel allerlei verschillende vormen aannemen en hoeft deze niet altijd kwaadaardig te zijn. Het kan namelijk ook een vochtblaasje zijn, of klierweefsel. Er zijn allerlei goedaardige redenen waarom een knobbel opeens voelbaar is in de borst.
Naast een knobbel kun je dus ook andere veranderingen waarnemen die kunnen duiden op borstkanker. Bij twijfel adviseren wij om altijd de huisarts te raadplegen en langs te gaan voor een consult. Specifiek in het geval van een bloederige tepel of een opgezette klier in de oksel raden we je aan om eerder aan de bel te trekken!
Lees ook: Tijdens zwangerschap ontdekt 1 op de 10 vrouwen borstkanker.
Controleer je borsten liever op maandagochtend dan op vrijdagavond
Het advies: je lichaam dus goed kennen en in de gaten houden, om eventuele veranderingen snel op te kunnen merken. Een vast tijdstip, zoals een keer per maand, om je borsten te checken wordt vandaag de dag ook niet meer geadviseerd. Het is eigenlijk nu een meer ontspannen manier van jezelf goed in de gaten houden en veranderingen waarnemen. Zoals tijdens het inzepen onder de douche of wanneer je voor de spiegel staat.
Tip: Check je borsten niet op vrijdagavond of zaterdagochtend, want dan moet je het hele weekend wachten tot je naar de huisarts kan. Doe het dan liever op zondagavond of maandag, zodat je gelijk een afspraak in kunt plannen als je je zorgen maakt.
Lees ook: Kijken én voelen: zo kun je je borsten zelf checken op borstkanker.
Meer informatie of afspraak maken?
Wil jij jouw borsten medisch laten onderzoeken? Maak dan een afspraak in onze SHE Health Clinics vrouwenkliniek. Hiervoor kun je rechtstreeks contact met ons opnemen via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over borstkanker, kanker en de gezondheid van je borsten?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina borstonderzoek.
- Borstkankervereniging lanceert nieuwe borstkanker-zelfcheck campagne.
- Borstimplantaatchirurgie: Een overzicht van de risico’s en gezondheidscomplicaties.
- Wat zijn de 10 symptomen die bij vrouwen kunnen wijzen op kanker?
- Last van pijnlijke borsten? Dat kan híérdoor komen.
- ‘Alle borstimplantaten zouden van een kankerwaarschuwing moeten worden voorzien’.
- Borstimplantaten in verband gebracht met zeldzame vormen van kanker.
- Lucette Vermeijden: ‘Waarom zoveel vrouwen baat hebben van Nazorg Borstkanker’.
- Genetisch kankerrisico is voor iedereen verhoogd!
- 10 vragen en antwoorden over borstkanker.
- Symptomen van borstimplantaatziekte.
- Richtlijnen bij radiologisch onderzoek siliconen borstimplantaten.
- ‘Het is niet nodig om een beha te dragen!’.
- Borstimplantaten maakten Anne-Claire (27) ziek: ‘Dat ik er ziek van zou worden wist ik vooraf niet’.
- Waarom krijgen gekleurde vrouwen op jongere leeftijd borstkanker?
- 8 dingen die je over borsten wil weten als je gaat hardlopen.
- Huidkanker is meest voorkomende kanker bij blanke mensen.
- Dít zijn de (kanker)symptomen die vrouwen veelal niet herkennen.
- Hoe groot is het risico op borstkanker in je andere borst?
- Kanker 4 jaar eerder detecteren voordat symptomen opduiken.
- Dít zijn de 9 meest voorkomende symptomen die op kanker wijzen.
- Borstimplantaten: hoe lang houdbaar?
- 10 mythes over mammografie.
- Microplastics in bijna 9 op de 10 cosmeticaproducten.
- Wist jij dit al over borsten?
- Alles wat je moet weten over vaginakanker.
- Wat kun je na borstkanker doen om de kans dat je opnieuw kanker krijgt te verkleinen?
- Na menopauze regelmatig bewegen vermindert kans op borstkanker.
- Hoe groot is het risico op borstkanker in je andere borst?
- Zwangere cosmeticagebruikers hebben afwijkende hormoonspiegels.
- Hoe zwaarder je weegt na menopauze, hoe hoger risico op borstkanker.
- Wat zijn de risico’s van overgewicht?
- Onderzoek bewijst migrerende siliconendeeltjes afkomstig uit borstimplantaten.
- Dit zijn dé tips voor gezonde borsten!
- Waarom is anticonceptie of een borstonderzoek een voorwaarde bij deelname aan een geneesmiddelenonderzoek?
- Overgewicht of diabetes-2 door stress? Ja, dat kan!
- Hoe kun je zelf je bh-maat meten (met bh-maattabel)?
- Déze 6 vragen over tepels worden een vrouwenarts het vaakst gesteld.
- Heb ik door overgewicht een grotere kans op borstkanker?
- Vrouwen met platte borsten geven zich bloot: ‘Zonder borsten ongelukkig? Dacht het niet!’
- Nieuwe aanbevelingen FDA over risico’s borstimplantaten zijn een ‘enorme stap voorwaarts’ voor patiënten met borstkanker.
- Last van gevoelige borsten, hevige menstruatie of hartpijn? Wellicht komt het door je vaccinatie!
- Hoe kankerverwekkend is vlees?
- Borstimplantaten kunnen voor embryo net zo schadelijk zijn als alcohol en nicotine!
- Kijken én voelen: zo kun je je borsten zelf checken op borstkanker.
- Dit zijn dé tips voor gezonde borsten!
- 7 vragen over kanker en voeding.
- Hoe kom je erachter of je drager bent van het erfelijke kankergen BRCA1 of BRCA2?
- 10 vragen over borstimplantaatziekte.
- Hoe kunnen borstimplantaten lymfeklierkanker veroorzaken?
- Vrouwen met BRCA1- en BRCA2-mutaties hebben verhoogd risico baarmoederkanker.
- Grote toename klachten borstimplantaten.
- 10 mythes over mammografie.
- RIVM: bij overmatig gebruik handgel neemt kans op borstkanker ‘zeer licht’ toe.
- Vrouwen gebaat bij yoga na borstkanker.
- ‘Dokter, heb ik borstkanker…?’.
- Wat kun je na borstkanker doen om de kans dat je opnieuw kanker krijgt te verkleinen?
- 15 feiten over voeding en borstkanker.
- Leefstijl bij genetisch kankerrisico meest effectief.
- 40% van alle gevallen van kanker kan door voeding en leefstijl worden voorkomen!
- Dit zijn dé 5 meest voorkomende kankersoorten bij vrouwen.
- Stop jij kankerverwekkende tampons in je vagina?
- 12 vragen over het BRCA-gen, borstamputatie en verwijdering eierstokken.
- Dít zijn de 9 meest voorkomende symptomen die op kanker wijzen.
- Wat zijn de beste supplementen en leefstijlmaatregelen tegen kanker?
- 15 voedingsmiddelen die het risico op kanker mogelijk kunnen verlagen.
- Dít zijn de (kanker)symptomen die vrouwen veelal niet herkennen.
- Waardoor kom je vroeger in de overgang na een kankerbehandeling?
- UMCG start onderzoek effect cannabis olie bij uitbehandelde kankerpatiënten.
- TU Delft onderzoekt nieuwe behandeling borstkanker: straks geen operatie of bestraling meer nodig!
Bronnen: SHE Health Clinics, Radar, Thuisarts, Breast Care Foundation
