6 tips van gynaecologen om je goed voor te bereiden op de overgang

3 april 2023

Het is tijd om even stil te staan bij wat er allemaal verandert in je lichaam als je in de overgang komt, want het blijft namelijk echt niet bij die welbekende opvliegers. Gynaecologen en auteurs Wilma Smit en Pauline Ottervanger leggen uit hoe je zo gezond en comfortabel mogelijk door de menopauze komt. Hun belangrijkste tip? Begin nu al met de overgang voorbereiden!

Slechter slapen, wéér je sleutels kwijt zijn, stemmingswisselingen – vanaf je 45ste kun je er ineens last van krijgen… de overgang!

Eerste signalen

Het zijn signalen die je op het eerste gezicht niet met de overgang zou associëren. Zeker niet als je nog regelmatig menstrueert, wat gewoon kan in de eerste fase richting de menopauze. En als je in de overgang zit heb je toch altijd last van opvliegers? “Maar dat is nou net het rare van de overgang”, vertellen gynaecologen Wilma Smit en collega Pauline Ottervanger. “Die onvoorspelbaarheid. Je kunt allerlei klachten krijgen. Maar wáár je last van krijgt en hoeveel last je gaat hebben, is niet te voorspellen. Zo kan het zijn dat je nooit opvliegers hebt, maar wel vergeetachtig bent.”

Lees ook: Hoe herken je Premature Ovariële Insufficiëntie (vervroegde overgang)?

Minder oestrogeen

Ook stramme gewrichten zijn volgens de beide gynaecologen signalen dat je lichaam langzaam maar zeker minder van het vrouwelijk hormoon oestrogeen aanmaakt. Daarnaast worden je botten kwetsbaarder. “Oestrogenen zorgen voor een optimale kalkopname”, vertelt Ottervanger. “Als ze wegvallen, wint de afbraak van stevige botten terrein en ligt het risico op osteoporose op de loer.” Vermoed je osteoporose? Laat dan tijdig een botdichtheidsmeting afnemen, zodat je erger kunt voorkomen. Zo’n botdichtheidsscan (Dexa-meting) kun je via SHE Health Clinics laten afnemen.

Gevolgen voor je hart

Nog iets wat oestrogeen doet: het heeft een beschermend effect op je hart- en vaatstelsel. “Oestrogenen houden het goede HDL-cholesterol hoog en het slechte LDL-cholesterol laag”, legt Smit uit. “Als de aanmaak stilvalt, neemt het slechte cholesterol de overhand. Na de overgang zijn hart- en vaatziekten dan ook doodsoorzaak nummer één bij vrouwen (en kanker nummer 2)!”

Lees ook: Wat zijn de symptomen van hartziekten bij vrouwen?

Overgang voorbereiden

Je kunt dit zo veel mogelijk voorkomen door regelmatig te bewegen en gezond te eten. Daarbij geldt: een goede voorbereiding is het halve werk. Smit: “Als jij al zwakke vaten hebt doordat je rookt en ongezond eet, begin je met een achterstand en is de kans op schade en achteruitgang veel groter. Dat geldt ook voor je botten en het vitamine D-gehalte in je lichaam. Wees je bewust van de risico’s die je te wachten staan en zorg dat je een gezonde levensstijl volhoudt.”

Lees ook: 15 feiten en fabels over de overgang en menopauze.

6 tips voor een goede overgang

Hoe fitter je de menopauze ingaat, hoe gezonder je eruit komt! Zorg daarom goed voor jezelf. Sommige levensstijladviezen kunnen zelfs bepaalde overgangsklachten aanzienlijk verlichten.

1. Beweeg veel

Je hoeft jezelf niet af te beulen in de sportschool, stevig wandelen of traplopen is ook goed. Als je ademhaling maar iets versnelt. Kies geregeld voor een activiteit die je botten belast, zoals traplopen, wandelen, hardlopen en krachttraining. Hoe vaker je dit doet en hoe eerder je hiermee begint, hoe beter. Dit is niet alleen goed voor je lichaam, maar ook voor je humeur. Ottervanger: “Je beter voelen heeft met name te maken met bewegen. Als je beweegt, komt het geluksstofje endorfine vrij. En van lichaamsbeweging is bewezen dat het een positief effect heeft op opvliegers.”

Lees ook: 6 voordelen van bewegen waar je vrolijker, energieker én relaxter van wordt!

2. Slik extra vitamine D

Vitamine D is belangrijk voor de groei en het behoud van stevige botten en tanden. Daarnaast is het belangrijk voor gezonde spieren en je immuunsysteem. Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D. Het lichaam kan onder invloed van zonlicht in de huid vitamine D zelf aanmaken. Als je ouder wordt, heeft je huid echter steeds meer moeite om zonlicht om te zetten in de waardevolle vitamine. Daarom hebben alle vrouwen vanaf vijftig jaar extra vitamine D nodig in de vorm van supplementen.

Lees ook: Waarom extra vitamine D slikken óók in de zomer een goed idee is.

3. Probeer wat minder koolhydraten te eten

Een gevolg van ouder worden is dat je spieren in omvang afnemen. Daarom heb je na de vijftig minder energie (= eten) nodig. Merk je dat je moeilijker op een gezond gewicht kunt blijven? Volgens het Voedingscentrum kunnen kleine veranderingen je al helpen niet aan te komen in gewicht. Bijvoorbeeld door net iets minder producten te eten die koolhydraten bevatten. Koolhydraten zijn vooral belangrijk als energieleverancier voor je lichaam. Ze leveren brandstof, maar daarnaast niet zo veel voedingsstoffen die je lichaam echt nodig heeft. Geen probleem dus om daar een beetje mee te minderen. Dat doe je bijvoorbeeld door een boterham minder te nemen bij de lunch en bij het avondeten een halve tot hele opscheplepel pasta of een aardappel weg te laten.

Lees ook: Wat zijn de 6 hormonen die gewichtstoename veroorzaken?

4. Eet veel groente en twee stuks fruit

Misschien een open deur, maar groente en fruit kun je nog steeds volop eten. Die zijn ook rijk aan koolhydraten (en niet te vergeten belangrijke vitaminen en mineralen), doch bevatten veel minder calorieën dan brood, aardappelen of pasta. Probeer elke dag minimaal 250 gram groente in je maaltijden te verwerken (hoe meer, hoe beter) en twee stuks fruit te eten. Dit verkleint het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2, darmkanker en heel veel andere ziekten waarop je na de menopauze meer risico loopt.

Lees ook: 8 tips om gezonder te eten en drinken.

5. Laat je regelmatig door een arts controleren vanaf je vijftigste (en soms je veertigste)

Dat je eierstokken minder hormonen aanmaken, heeft gevolgen voor je hele lichaam. De beide gynaecologen vinden daarom dat alle vrouwen van rond de vijftig zich regelmatig zouden moeten laten screenen op cholesterol, hun schildklierfunctie, glucosegehalte, vitamine D en bloeddruk. “Misschien zou je dit om de paar jaar moeten herhalen”, raden de gynaecologen aan. Door je geregeld te laten controleren, voorkom je bovendien dat je bepaalde ongemakken wegwuift omdat je denkt dat ze door de overgang komen. Zo worden hartklachten bij vrouwen vaak ten onrechte verward met overgangsklachten. “Meestal zijn klachten als hartkloppingen en onregelmatige bloedingen gerelateerd aan de overgang, maar je moet het wél laten checken. Sommige klachten kunnen namelijk ook wijzen op schildklierproblemen, of hart- en vaatziekten.”

Heb je ooit zwangerschapsvergiftiging (hoge bloeddruk) gehad? Dan heb je op latere leeftijd een sterk verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Het advies is dan om al vanaf je veertigste jaarlijks je bloeddruk te laten controleren.

Lees ook: Hoge bloeddruk wordt over het hoofd gezien bij vrouwen tijdens de menopauze en bij stress.

6. Veel overgangsklachten? Hormonen kunnen goed helpen

Als je veel last hebt van overgangsklachten kan hormoontherapie veelal soelaas bieden. Want als iets die alles verlammende opvliegers kan laten verdwijnen, is het wel een hormoonkuur. Veel vrouwen slapen er ook beter door, merken de gynaecologen. “De praktijk wijst uit dat vrouwen zich er veel prettiger bij voelen.” Een hormoonkuur bestaat meestal uit een combinatie van oestrogeen (bij voorkeur in pleistervorm, spray of gel) en progesteron (als pil of spiraal). Net zoiets als de pil, alleen dan met kleinere hoeveelheden hormonen. “Sommige mensen roepen dat het gevaarlijk is, maar dat is gewoon niet waar. Door dat soort ongefundeerde dingen te zeggen, ontneem je vrouwen het recht op een normaal leven. Dat is zo jammer. Als wij iemand met veel klachten hormonen voorschrijven, zien we een paar weken later een totaal andere vrouw terug!”

Een goed alternatief kunnen natuurlijke hormoonsupplementen zijn; die worden afgestemd op jouw overgangsklachten, gewicht, vetpercentage en BMI. Ook hierbij is persoonlijke begeleiding van een gynaecoloog, menopauze verpleegkundige en/of overgangsconsulente van groot belang. Bij de Hormoon Poli van SHE Health Clinics werken al deze disciplines samen in een multidisciplinair team, waar ook onze vrouwelijke cardioloog, psychotherapeut, voedingskundige en leefstijlcoach aan deel nemen.

Lees ook: Overgangsklachten: wel of geen hormoontherapie?

Zit ik al in de overgang?

Je huisarts kan op basis van je verhaal vaststellen of je wel of niet in de menopauze zit. Bij SHE Health Clinics kun je ook terecht bij een verpleegkundig overgangsconsulente of bij een vrouwelijke gynaecoloog tijdens onze Menopauze Poli of Hormoon Poli: gespecialiseerd in overgangsproblematiek en over het algemeen beter op de hoogte is van alle mogelijkheden en oplossingen. Voor onze overgangsconsulente heb je geen verwijzing van een huisarts nodig, voor onze vrouwelijke gynaecologen wel.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een gynaecoloog of menopauzeconsulente bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Bij SHE Health Clinics kunnen we je helpen met preventie, medisch specialistische onderzoeken en behandelingen, gezond gewicht, afvallen, obesitas, voeding, dieet, leefstijladviezen, beweging, ontspanning en preventieve medische onderzoeken.

Meer lezen over de overgang, menopauze, voeding en gezonde leefstijl?