Jeuk, schilfers en gewrichtspijn: alles wat je moet weten over psoriasis

27 augustus 2024

Op het MET-gala schitterde topmodel Cara Delevingne enkele jaren geleden voor de camera´s. Haar bovenlichaam was decoratief gehuld in gouden verf, maar een deel liet ze onbedekt: zo liet ze duidelijk en demonstratief zien dat ze psoriasis heeft.

In Nederland hebben meer dan 400.000 mensen psoriasis. Het is één van de bekendste huidziekten, maar er is ook veel onduidelijkheid over. De meeste mensen denken meteen aan een rode en schilferige huid, maar er zijn ook andere symptomen die op deze aandoening kunnen wijzen. Dermatoloog Ewout Baerveldt en Wendelien Veldkamp, dermatoloog in opleiding en lid van de Wereld Psoriasis Dag commissie, vertellen ons in dit artikel meer over de oorzaak, symptomen en behandeling van psoriasis.

Jeuk, schilfers en gewrichtspijn: alles wat je moet weten over psoriasis — Cara Delevingne – @depositphotos.com

Wat is psoriasis?

Psoriasis is een chronische huidziekte. Het is een inflammatoire aandoening die ontstaat door een ontsteking van de huid. In Nederland heeft tweeënhalf tot drie procent van de bevolking er last van. Dermatoloog Wendelien Veldkamp: „Normaliter ontstaat er nieuwe huid als oude huidcellen worden afgestoten. Hierna zal er nieuwe huid onder de oude huidcellen gaan groeien. Bij mensen met psoriasis is de aanmaak van de nieuwe huidcellen versneld, waardoor er ophoping van verschillende huidlagen ontstaat.”

Psoriasis vulgaris is de meest voorkomende vorm van psoriasis. Deze vorm is zeer herkenbaar door de grote rode plekken op de ellebogen, knieën, hoofdhuid en onderrug.

De precieze oorzaak van psoriasis is nog steeds niet duidelijk, vertelt Ewout Baerveldt. „We weten niet precies wat de versnelde groei van huidcellen veroorzaakt. Wel is inmiddels duidelijk dat erfelijke factoren een rol spelen. Dertig procent van de mensen met psoriasis heeft een familielid dat ook last heeft van de huidaandoening. Ook is er een specifieke vorm van psoriasis die onder andere kan worden uitgelokt door een keelinfectie: psoriasis guttata. Door de kenmerkende druppelvormige plekjes op de huid staat deze vorm van psoriasis ook wel bekend als de druppelvorm. Daarnaast zijn er bepaalde geneesmiddelen die psoriasis kunnen uitlokken of verergeren. Dit wordt vooral gezien bij bètablokkers (voorgeschreven bij hoge bloeddruk) of lithium (helpt tegen manische depressie).”

Lees ook: Hoe herken je het verschil tussen eczeem en psoriasis?

Wat is de oorzaak van psoriasis?

De chronische huidziekte psoriasis is een auto-immuunstoornis. Dit betekent dat het eigen afweersysteem antistoffen produceert die vervolgens het lichaam aanvallen.

De mogelijke oorzaak van psoriasis kan zijn:

Een chronische darmziekte zoals Colitis Ulcerosa of de ziekte van Crohn.
Een te snelle huidvernieuwing door een snelle celdeling.
Psychologische factoren zoals spanning, burn-out of overmatige stress.
Het gebruik van bepaalde medicatie (bijvoorbeeld lithium, medicijnen tegen hoge bloeddruk, malariapillen en pijnstillers zoals ibuprofen en diclofenac).
Een ontsteking waardoor de huid sneller hard wordt (verhoornt).
Omgevingsfactoren zoals roken of alcoholgebruik.
Medische klachten zoals een keelontsteking.
Erfelijkheid (genetisch bepaald).
- Van de 100 mensen die 1 ouder met psoriasis hebben, krijgen er 10 mensen het zelf ook.
- Van de 100 mensen die 2 ouders met psoriasis hebben, krijgen er 50 mensen het zelf ook.
Huidletsel door een ongeval, schaafwond of een tatoeage.

Lees ook: De gezondheidsrisico’s van ibuprofen en diclofenac: Wat je moet weten.

Is psoriasis besmettelijk?

Nee, psoriasis is niet besmettelijk. Iemand aanraken met psoriasis kan dus geen kwaad. Psoriasis wordt niet veroorzaakt door een bacterie, virus, schimmel of parasiet, waardoor de huidaandoening niet overdraagbaar is.

De huidafwijkingen worden vaak het eerst zichtbaar op jong volwassen leeftijd, maar eigenlijk kan psoriasis op elke leeftijd de kop opsteken. Toch wordt er op basis van leeftijd onderscheid gemaakt tussen twee typen psoriasis. „Je hebt type één: ’early onset’ psoriasis”, vertelt Baerveldt. „Dit is de psoriasis die ontstaat voor het veertigste levensjaar. Vaak hebben deze mensen ook de zwaardere vorm. Type twee, ’late onset’ psoriasis, ontstaat na het veertigste levensjaar. Deze vorm van psoriasis is meestal wat milder.”

Lees ook: Van ontstekingen tot een chronische aandoening: wat is het verband tussen psoriasis en je darmen?

Symptomen van psoriasis

Helaas is psoriasis een huidziekte waarbij veel jeuk, pijn en ongemak komt kijken. Baerveldt: „Het is een chronische aandoening die het leven volledig in negatieve zin kan bepalen. Het kan invloed hebben op iemands werk, leven en sociale relaties. In principe kunnen de rode en schilferige plekken zich overal op het lichaam gaan vormen, maar meestal zijn ze te vinden op plekken waar wrijving kan ontstaan. Je vindt psoriasis dus vooral op de ellebogen, knieën, onderrug of het hoofd. Maar ook tussen de billen, liezen, oksels, genitaliën en onder de borsten.”

Wat veel mensen niet weten, is dat psoriasis ook gewrichtsklachten met zich mee kan brengen. De ontsteking van de huid kan namelijk helemaal doortrekken tot aan de gewrichten. Het gaat dan om een combinatie van ontstekingsreuma en psoriasis, wat artritis psoriatica wordt genoemd. Zo’n twintig tot dertig procent van de psoriasispatiënten heeft hier last van. Het komt het meest voor bij de patiënten die al op jongere leeftijd zijn gediagnosticeerd met de ziekte.

Lees ook: Wat zijn de onbekendere soorten psoriasis?

Kan psoriasis worden aangewakkerd?

Ja, er zijn verschillende factoren die psoriasis kunnen aanwakkeren. „De meeste mensen hebben er meer last van tijdens de wintermaanden, omdat de huid dan uitdroogt. Het is daarom belangrijk dat je niet te lang onder de warme douche staat. Ook moet je geen uitdrogende zepen gebruiken. Tijdens de zomermaanden heb je juist weer meer uv-straling wat de psoriasis doet afnemen”, vertelt Veldkamp.

Baerveldt: „Stress kan ook een belangrijk rol spelen. We weten niet precies waarom, maar vijftig procent van de psoriasispatiënten geeft aan dat stress de huidaandoening aanwakkert. Dat hoeft niet per se te betekenen dat je op dat moment stress ervaart. Het kan ook dat je huid reageert op stress die je zes maanden geleden hebt ervaren. Verder kunnen onregelmatige werktijden, zoals bij het werken in ploegendiensten, een nadelige invloed hebben op de huid. Psoriasispatiënten zijn daarom gebaat bij een stabiel en gestructureerd leven. Tot slot helpt het om wrijving zo veel mogelijk te voorkomen. Dat kan bijvoorbeeld door tijdens het sporten kousjes onder je scheenbeschermers te dragen. Ook wrijving die ontstaat door eigen aanraking, moet je vermijden. Het wordt patiënten daarom ook afgeraden de korsten eraf te pulken, want dit kan de psoriasis verder versterken.”

Vaak is de oorzaak van psoriasis te vinden in de darmen, dus een gezond microbioom (darmflora) en evenwichtig en gezond dieet zijn hiervoor van belang om de klachten deels of geheel te kunnen verhelpen.

Lees ook: Wetenschappers maken huid 30 jaar jonger.

Beste behandeling voor psoriasis?

Psoriasis is een chronische aandoening die helaas nog niet te genezen is. Veldkamp vertelt dat medici het tegenwoordig gelukkig goed kunnen behandelen en onderdrukken: „Een lichte tot matige vorm van psoriasis is gewoon te behandelen door de huisarts. Je krijgt dan een zalf, crème of lotion voorgeschreven die de versnelde celdeling van de huid zal remmen. Verder zijn patiënten ook gebaat bij lichttherapie. De ultraviolette straling heeft een positief effect op psoriasis. Patiënten kunnen hier echter niet ongelimiteerd gebruik van maken, omdat je voor huidkanker moet waken.”

Sinds 2005 zijn er ook geneesmiddelen op de markt die speciaal zijn ontwikkeld om de immunologische processen te onderdrukken die psoriasis veroorzaken. Baerveldt: „Een aantal van deze geneesmiddelen worden ook wel biologics genoemd. De medicatie kan via injecties of een infuus worden toegediend. Met deze medicatie is psoriasis zeer goed te behandelen. Tevens zijn veel middelen inzetbaar tegen de gewrichtsontstekingen. Psoriasis is nog niet te genezen, maar sinds deze nieuwe ontwikkelingen is het voor veel patiënten een stuk leefbaarder geworden.”

Meer informatie of een afspraak maken met één van onze vrouwelijke dermatologen?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een gespecialiseerde vrouwelijke dermatoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over gezondheidsrisico’s, beauty, huidklachten en gezonde leefstijl?