Kijken én voelen: zo kun je je borsten zelf checken op borstkanker

6 juli 2023

Controleer jij je borsten wel regelmatig op knobbeltjes, putjes, roodheid of andere veranderingen? Om borstkanker in een vroeg stadium te kunnen ontdekken is het namelijk belangrijk dat je veranderingen in je borsten snel opmerkt. Dat doe je door je borsten regelmatig zelf te checken, zowel door te voelen als door te kijken.

Want hoewel het heel belangrijk is om te voelen of er iets verandert aan je borst, kan ook het uiterlijk je veel vertellen over mogelijke tekenen van borstkanker. Daarom leggen we je hierbij graag één en ander uit over zelfborstonderzoek.

Veranderingen in jouw borsten

Je borsten ontwikkelen zich je hele leven lang: op je twintigste zien ze er anders uit dan op je vijftigste, en als je tachtig bent lijkt het wel alsof je wéér een compleet ander paar hebt. Daarom is het belangrijk om te weten wat normaal is voor jouw borsten en om de ontwikkeling van je buste in de gaten te houden. Hoe meer jij weet over je eigen borsten, hoe sneller je veranderingen op zult merken.

Lees ook: Wat zijn de 12 symptomen van borstkanker?

Zelfonderzoek van je borsten

Daarom is het dus belangrijk om je borsten regelmatig te checken. Hoe vaak je dat doet kun je zelf bepalen; de Borstkankervereniging raadt aan om het bijvoorbeeld op een vast moment van de maand te doen. Het beste moment daarvoor is ongeveer één week na je menstruatie, in verband met hormonale veranderingen. Menstrueer je niet meer, dan maakt het niet uit op welk moment je een zelfonderzoek doet.

Het checken van je borsten bestaat uit twee belangrijke punten:

Voelen
Kijken.

Lees ook: Waarom ontdekken vrouwen borstkanker nog steeds vaak te laat?

1. Borsten checken door te voelen

Voor je begint aan het onderzoek is het belangrijk om te weten waar je op moet letten. Déze mogelijke symptomen van borstkanker kun je voelen:

Ongewone knobbeltjes in je borst.
Verharding van de borst.
Zwelling in de oksel.
Pijnlijke, anders aanvoelende plek in de borst.
Vorm of grootte van de borst verandert.
Pijn in de borst op een plek waar ook het klierweefsel anders aanvoelt.
Verdikt strengetje naar de tepel.
Dikke ader in de borst.

Stappenplan voelen aan je borst(en):

Je borsten checken door te voelen kun je staand of liggend doen. Doe het op een plek waar je je goed voelt en kunt ontspannen. Volg dan dit stappenplan:

Leg je linkerhand in je nek en je rechterhand op je linkerborst.
Onderzoek die borst vervolgens in vier delen: linksboven, linksonder, rechtsboven en rechtsonder.
Maak vervolgens met een vlakke hand draaiende bewegingen en ga van de buitenste rand van je borst naar je tepel.
Dan is de tepel aan de beurt: voel je daar iets geks onder? Trek de tepel vervolgens op van je borst. Je hoort je tepel gemakkelijk naar voren te kunnen trekken zonder dat dit enorm pijnlijk is of deze strak vast blijft zitten op de ondergrond.
Buig vervolgens voorover en voel je borst met beide handen nog eens. Voel je afwijkingen? Check hierbij ook je oksel.
Herhaal het onderzoek bij de andere borst.

Kijken én voelen: zo kun je je borsten zelf checken op borstkanker

2. Borsten checken door te kijken

Niet alle symptomen van borstkanker zijn te voelen, daarom is het belangrijk om ook regelmatig naar je borsten te kijken. Déze veranderingen in het uiterlijk van je borst kunnen wijzen op borstkanker:

Veranderingen aan de tepel. Denk bijvoorbeeld aan roodheid, schilfertjes of eczeem.
Een ingetrokken tepel (als je dat eerder niet had).
Deukjes, kuiltjes of putjes in de huid.
De huid van de borst ziet er afwijkend uit, als een soort sinaasappelhuid met kleine putjes.
Vocht uit de tepel (bloederig, bruinig, waterig, melkachtig of groenig van kleur).
Rode huid op de borst, vooral wanneer deze ook warm aanvoelt.

Stappenplan kijken naar je borst(en):

Het zelfonderzoek door middel van kijken kun je het beste doen op een plek waar veel daglicht is en waar je een spiegel hebt. Op die manier kun je veranderingen het beste opmerkingen. Volg dan deze stappen:

Ga voor de spiegel staan en laat je armen ontspannen langs je lichaam hangen.
Kijk vervolgens rustig een paar minuten naar je borsten. Zien ze er hetzelfde uit als de vorige keer? Is de vorm nog gelijk?
Let vervolgens extra goed op de huid: zie je deukjes, kuiltjes, bultjes, plooien of zogenaamde sinaasappelhuid?
Kijk dan naar je tepels. Let op of de kleur nog hetzelfde is, of er eventueel korstjes en schilfertjes op zitten en of er vloeistof uitkomt.
Leg als laatste je handen beide in je nek handen en kijk goed of je veranderingen aan je borsten ontdekt. Bijvoorbeeld bobbeltjes die uitsteken, een afwijkende vorm of deukjes in de borst.

Lees ook: Tijdens zwangerschap ontdekt 1 op de 10 vrouwen borstkanker.

Bij twijfel naar huisarts

Waarschijnlijk maak je je direct zorgen wanneer je een verandering ziet of voelt bij het checken van je borsten. Toch is dat niet altijd nodig: de bovenstaande symptomen hoeven in veel gevallen niet altijd op borstkanker te wijzen. Ga bij twijfel wel altijd langs de huisarts. Hij of zij kan dan aanvullend onderzoek doen en je zo nodig doorsturen voor een uitgebreid borstonderzoek.