Welke behandelingen zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?

1 september 2023

Stellen en alleenstaande vrouwen met een kinderwens die te maken hebben met uitdagingen om zwanger te worden, kunnen na onderzoek van een medisch specialist voor behandeling worden doorverwezen. Veelal naar een fertiliteitsarts in het ziekenhuis of naar een gespecialiseerde fertiliteitskliniek. De behandeling hangt af van de (vermoedelijke) oorzaak van de verminderde vruchtbaarheid. Van de mogelijke behandelingen, beschrijven we onderstaand de praktische kanten.

Als er seksuele problemen zijn zoals vaginisme of bij erectiestoornissen, zonder lichamelijke oorzaak, kan het raadzaam zijn deze eerst aan te pakken met behulp van een seksuoloog en/of psycholoog.

Lees ook: Welke onderzoeken zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?

Behandelingen bij verminderde vruchtbaarheid

Een medisch specialist kan verschillende behandelingen voorstellen. Soms is een operatie nodig. Hieronder staan de meest voorkomende vruchtbaarheidsbehandelingen.

1. Kunstmatige inseminatie (KI)

Bij KI wordt er zaad hoog in je schede gespoten. Is het zaad van een donor dan wordt het KID genoemd (de D staat voor donor). Van je eigen partner heet het KIE. Het zaad kan opgewerkt zijn. Dat wil zeggen dat in een laboratorium de meest actieve zaadcellen uit het zaad gehaald worden om te worden ingespoten. Naast KI is er ook Intra Uterine Inseminatie (IUI). Hierbij wordt opgewerkt zaad rechtstreeks via een dun slangetje in je baarmoeder gespoten. KI of IUI wordt toegepast als de zaadkwaliteit verminderd is, als je in je baarmoederslijmvlies antistoffen tegen zaad hebt of als er sprake is van onverklaarbare onvruchtbaarheid.

2. In Vitro Fertilisatie (IVF)

Als KI en IUI geen resultaat hebben, kan In Vitro Fertilisatie (IVF) een behandeling zijn. Andere redenen voor IVF zijn:

Ernstige endometriose.
Niet goed werkende eileiders.
PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom).
Wanneer je als vrouw een sterilisatie hebt ondergaan die niet te herstellen is.

Waar normaal bij jou per cyclus één eitje tot rijping komt laat men bij IVF meerdere eitjes bij je tot rijping komen door het geven van hormonen. Bij IVF wordt buiten het lichaam in een kweekschaaltje opgewerkt zaad aan enkele eicellen toegevoegd. Als de eicellen bevrucht raken, worden maximaal twee daarvan na ongeveer drie dagen teruggeplaatst in je baarmoeder. Een zwangerschap van een tweeling komt bij IVF dan ook met regelmaat voor.

Lees ook: IVF: Bijwerkingen en lange termijn risico’s bij vrouwen.

3. Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie (ICSI)

Bij een Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie (ICSI) wordt buiten het lichaam in een kweekschaaltje één uitgezochte zaadcel in één eicel gespoten. ICSI wordt toegepast als IVF geen resultaat geeft. Ook hierbij wordt met hormonen de rijping van meerdere eitjes gestimuleerd.

4. Hormoonbehandeling

Ligt de oorzaak van het uitblijven van een zwangerschap bij een onregelmatige cyclus, het ontbreken van een eisprong of PCOS? Dan krijg je veelal een hormoonbehandeling als er door hormoontekort geen of weinig eisprongen plaatsvinden. Er kan gebruik worden gemaakt van hormonen of ‘hormoonachtige’ medicijnen (zoals Clomid) om een eisprong op te wekken. Clomid stimuleert het krijgen van een eisprong, waardoor de kans op een zwangerschap groter wordt.

Je kunt ook een hormoonbehandeling krijgen om meerdere eisprongen te stimuleren zoals bij IVF of ICSI. Hierbij kunnen enkele eitjes tegelijk rijpen (IUI) of enkele tientallen (IVF/ICSI).

5. Zaad via punctie

Als er geen zaadleiders zijn of als deze geblokkeerd zijn, kan er toch nog zaad aangemaakt worden. Soms is dit op te lossen door het zaad direct uit de bijbal te halen door middel van een microchirurgische ingreep (MESA) of het opzuigen van zaadcellen door een holle naald (PESA). Wanneer dit niet lukt kan er een poging gedaan worden om zaadcellen uit de zaadbal zelf te halen door middel van een TESE-behandeling.

Deze behandelingen worden niet overal uitgevoerd. In een aantal klinieken in Nederland wordt dan zaad uit de bijbal gehaald met een spuit of door een kleine operatie. Deze behandeling wordt veelal samen met ICSI uitgevoerd. Bovenstaande vruchtbaarheidsbehandelingen zijn duur, doch zitten vaak wel in het basispakket van je zorgverzekering.

Welke behandelingen zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?

6. Operatie aan de eileider of baarmoeder

Als bij een röntgenfoto (Hystero-salpingogram) of kijkoperatie blijkt dat de eileiders zijn afgesloten, kan met een operatie geprobeerd worden de eileiders weer doorgankelijk te maken. Gemiddeld worden vrouwen na een eileideroperatie binnen een jaar zwanger.

Als de oorzaak van de verminderde vruchtbaarheid een beperkte vorm van endometriose is, kan via een operatie geprobeerd worden deze endometrioseplekken te verwijderen.

7. Eiceldonatie

Een eiceldonatie is te vergelijken met spermadonatie. Als je zelf geen eicellen (meer) aanmaakt, staat een donor onbevruchte eicellen aan je af. Bij eiceldonatie krijgen zowel de donor als de ontvanger hormonen toegediend. De donor ondergaat een IVF behandeling. De eicellen zullen in het laboratorium bevrucht worden en na bevruchting in de baarmoeder van de wensmoeder geplaatst worden. Als wensmoeder krijg je medicijnen om het baarmoederslijmvlies dikker te maken waardoor de bevruchte eicel zich beter kan nestelen. In Nederland is eiceldonatie aan hele strakke wetgeving gebonden.

8. Draagmoederschap

Als je zelf niet in staat bent zwanger te worden of je zwangerschap niet uit kan dragen, kan draagmoederschap een oplossing zijn. Er zijn verschillende vormen van draagmoederschap. Bij de ene methode wordt de draagmoeder bevrucht via KI met het zaad van de wensvader (KIE) of met donorzaad (KID). Bij de andere manier worden met IVF eicellen van de wensmoeder bevrucht met zaad van de wensvader. Dit gebeurt als de wensmoeder wel eicellen heeft maar de bevruchte eicel niet kan dragen. Het kan zijn dat ze geen baarmoeder meer heeft of dat haar gezondheid een zwangerschap niet toestaat. Maximaal twee bevruchte eicellen worden in de baarmoeder van de draagmoeder geplaatst.

9. Overige behandelingen

Naast vruchtbaarheidsbehandelingen, zijn er ook andere behandelingen die zwanger worden kunnen bevorderen, zoals bijvoorbeeld osteopathie en acupunctuur.

Tips om zwanger te worden

Jouw lichaam en vrouwelijke organen dienen gezond en in balans te zijn, wil het zwanger kunnen raken. Daarom zijn een aantal aspecten van belang die je kunnen helpen om zwanger te worden. Hierbij enkele van onze tips:

Eet gezond en gevarieerd (10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt).
Zorg voor een gezond gewicht en goede BMI (Bereken je BMI!).
Zorg voor een goede hormoonbalans (15 adviezen voor je hormoonbalans).
Drink voldoende (gezuiverd) water (Hoeveel glazen water moet je per dag drinken? Bereken het met deze formule).
Zorg voor voldoende beweging (6 voordelen van bewegen waar je vrolijker, energieker én relaxter van wordt!).
Voorkom en verhelp stress (6 tips om gezond te blijven in tijden van stress).
Heb regelmaat seks met jezelf en/of je partner (Wat zijn dé 10 gezondheidsvoordelen van seks?).
Gebruik biologische tampons, een menstruatiecup of biologisch maandverband (Stop jij kankerverwekkende tampons in je vagina?).
Voorkom aanraking met hormoonverstorende stoffen en BPA (De invloed van hormoonverstorende chemicaliën op de reproductieve gezondheid van vrouwen).
Doe aan ochtendseks (De concentratie cellen met een normale structuur zouden dan het grootst zijn, waardoor de kans op een bevruchting het hoogst is).

Lees ook: 21 tips om zwanger te worden.

Omgaan met onvruchtbaarheidsproblemen

Vruchtbaarheidsbehandelingen kosten lichamelijk en geestelijk heel veel energie en mentale kracht. Vaak is het ook een zware belasting voor de relatie met je partner en voor je zelfbeeld. Zeker als je voortdurend geconfronteerd wordt met anderen die wel kinderen krijgen. Tijdens vruchtbaarheidsbehandelingen kan het daarom prettig zijn met lotgenoten en/of een zorgprofessional te praten.

Lees ook: De pijn van ongewenste kinderloosheid: ‘Nu ik in de overgang ben, weet ik: het is over’.

Vruchtbaarheidsbehandeling en zorgverzekering

Je basiszorgverzekering vergoedt een (deel) van de vruchtbaarheidsbehandeling(en). Hiervoor heb je een schriftelijke verwijzing van een medisch specialist nodig (veelal gynaecoloog). Voordat je met een behandeling begint, is het verstandig om de voorwaarden van jouw verzekering goed te bekijken of contact op te nemen met je zorgverzekeraar.

Lees ook: Vrouwenconsult om risico zwangerschapscomplicaties te verminderen.

Meer informatie of een afspraak maken met één van onze vrouwelijke gynaecologen of fertiliteitsarts?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een gespecialiseerde vrouwelijke gynaecoloog of fertiliteitsarts? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen?