Ischemische hartziekte bij vrouwen: Begrijpen van een stille dreiging

6 april 2024

Ischemische hartziekte (IHD), ook bekend als coronaire hartziekte, manifesteert zich als een sluipmoordenaar in de schaduwen van onze gezondheid, een fenomeen dat des te verontrustender is bij vrouwen. Het is een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar het hart wordt beperkt door vernauwing van de kransslagaders, vaak als gevolg van aderverkalking. Dit kan leiden tot angina pectoris (hartkramp), hartinfarcten en zelfs de dood. Wat echter alarmerend is, is de stille epidemie die zich onder onze neus voltrekt, waarbij mensen, en in het bijzonder vrouwen, vaak pas worden gewaarschuwd als het bijna te laat is.

De statistieken zijn ontnuchterend. Ischemische hartziekte is een van de meest voorkomende hartaandoeningen wereldwijd. En het is de belangrijkste oorzaak van overlijden bij vrouwen over de hele wereld. Ondanks deze verontrustende feiten blijft ischemische hartziekte bij vrouwen veelal ondergediagnosticeerd en onderbehandeld.

In dit artikel zullen we de specifieke kenmerken van ischemische hartziekte bij vrouwen bespreken, evenals de risicofactoren, symptomen, diagnose en preventie.

Ongediagnosticeerd, ondergediagnosticeerd en onderbehandeld

In Nederland alleen al zijn er ruim 1,5 miljoen hartpatiënten, maar onder deze ijsberg van bekende gevallen schuilt een veelvoud aan toekomstig leed, onzichtbaar en ongediagnosticeerd. Het is een wereldwijde crisis die elke dag ruim honderd levens eist, waarbij aderverkalking de hoofdrol speelt. De meesten van ons blijven leven, maar tegen welke prijs? De kwaliteit van leven na een hartprobleem kan drastisch verminderen.

Bijzonder zorgwekkend is dat vrouwen vaak ondergediagnosticeerd en onderbehandeld zijn als het gaat om hartziekten. Symptomen van hartziekten bij vrouwen kunnen aanzienlijk verschillen van die bij mannen, wat leidt tot misinterpretaties en vertragingen in de behandeling. Vrouwen kunnen bijvoorbeeld vaker atypische symptomen ervaren zoals vermoeidheid, kortademigheid en misselijkheid, in plaats van de klassieke pijn op de borst. Dit kan ertoe leiden dat zowel vrouwen zelf als zorgverleners de ernst van de situatie niet inzien, met alle gevolgen van dien.

Lees ook: Waarom hartinfarcten bij vrouwen vaak gemist worden: ‘Ik had atypische klachten’.

Het is daarom van essentieel belang dat er meer bewustzijn komt over de specifieke risico’s en symptomen van ischemische hartziekte bij vrouwen. Preventief onderzoek kan een sleutelrol spelen in het vroegtijdig opsporen van hartproblemen. Zoals Zweedse onderzoekers aantoonden, kan een eenvoudige CT-scan van de kransslagaders al inzicht geven in de aanwezigheid van aderverkalking, zelfs voordat er symptomen optreden. Dit pleit voor een proactieve benadering van hartgezondheid, vooral bij vrouwen, die vaak een andere symptomatologie hebben dan mannen.

Lees ook: Van hartaandoeningen tot spiraaltjes: Hoe artsen de pijn van vrouwen wegwuiven.

Het is tijd dat we de stilte doorbreken en de onzichtbare dreiging die ischemische hartziekte vormt, aan de kaak stellen. We moeten de gezondheidszorg aansporen om gender-specifieke richtlijnen en behandelingen te ontwikkelen die rekening houden met de unieke behoeften van vrouwen. Dit vereist een paradigmaverschuiving, weg van de genderneutrale benadering die tot nu toe de norm is geweest. We moeten ons realiseren dat de strijd tegen hartziekten niet alleen wordt gewonnen in de operatiekamer, maar ook in de woonkamer, met meer voorlichting en tijdige preventie.

Lees ook: Tips voor vrouwen: hoe hartklachten bespreken bij de huisarts?

Wat is ischemische hartziekte?

Ischemische hartziekte is een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar het hart wordt belemmerd als gevolg van vernauwde of geblokkeerde kransslagaders. Deze vernauwing of obstructie wordt meestal veroorzaakt door de opbouw van plaque, een mengsel van vetten, cholesterol en andere stoffen, op de wanden van de kransslagaders. Wanneer de bloedtoevoer naar het hart beperkt is, kan dit leiden tot pijn op de borst, bekend als angina pectoris, of zelfs tot een hartaanval als een kransslagader volledig geblokkeerd raakt.

Ischemische hartziekte bij vrouwen: specifieke kenmerken

Hoewel de basisprincipes van ischemische hartziekte hetzelfde zijn bij mannen en vrouwen, zijn er enkele belangrijke verschillen in de manier waarop deze hartaandoening zich manifesteert bij vrouwen:

Symptomen: Vrouwen ervaren vaak atypische symptomen van ischemische hartziekte, waardoor de diagnose moeilijker wordt. In plaats van de klassieke pijn op de borst, kunnen vrouwen symptomen hebben zoals:
- Pijn op de borst: Hoewel pijn op de borst een typisch symptoom is van ischemische hartziekte, kunnen vrouwen vaak atypische pijn op de borst ervaren. Het kan voelen als een drukkend, beklemmend, brandend, of zwaar gevoel op de borst. Soms wordt de pijn op de borst omschreven als meer verspreid en niet zo scherp als bij mannen.
- Kortademigheid: Vrouwen met ischemische hartziekte kunnen kortademigheid ervaren, zelfs bij lichte inspanning of in rust. Dit symptoom kan worden veroorzaakt door de verminderde bloedtoevoer naar de longen als gevolg van vernauwde kransslagaders.
- Vermoeidheid: Onverklaarbare vermoeidheid kan een symptoom zijn van ischemische hartziekte bij vrouwen. Deze vermoeidheid kan ernstig genoeg zijn om dagelijkse activiteiten te beperken en kan niet verbeteren met rust.
- Misselijkheid en/of braken: Sommige vrouwen met ischemische hartziekte ervaren misselijkheid en/of braken, vooral in combinatie met andere symptomen zoals pijn op de borst.
- Pijn in de bovenrug, nek, kaak of arm: Vrouwen kunnen pijn of ongemak ervaren in andere delen van het bovenlichaam dan alleen op de borst. Deze pijn kan uitstralen naar de rug, nek, kaak, schouder of arm.
- Zweten: Overmatig zweten, vooral zonder inspanning of bij lichte activiteit, kan een symptoom zijn van ischemische hartziekte bij vrouwen.
- Duizeligheid of flauwvallen: Sommige vrouwen kunnen duizeligheid, licht gevoel in het hoofd of flauwvallen ervaren als gevolg van een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen als gevolg van hartproblemen.
- Ongemak in de bovenbuik.
Diagnose: Omdat de symptomen anders kunnen zijn dan die bij mannen, kan ischemische hartziekte bij vrouwen vaak over het hoofd worden gezien. Dit kan leiden tot vertragingen in de diagnose en behandeling, wat het risico op ernstige complicaties verhoogt.
Onderliggende oorzaken: Vrouwen hebben vaak andere risicofactoren voor ischemische hartziekte dan mannen. Hormonale factoren, zoals de menopauze, en aandoeningen zoals polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) kunnen het risico op hartziekten bij vrouwen verhogen.
Microvasculaire ischemie: Bij sommige vrouwen met ischemische hartziekte zijn de grote kransslagaders misschien niet significant vernauwd, maar kunnen kleine bloedvaten die het hart voeden, microvasculaire ischemie ervaren. Dit kan ook leiden tot pijn op de borst en andere symptomen van ischemische hartziekte.

Lees ook: Wat zijn de symptomen van hartziekten bij vrouwen?

Ischemische hartziekte bij vrouwen: Begrijpen van een stille dreiging

Risicofactoren voor ischemische hartziekte bij vrouwen

De risicofactoren voor ischemische hartziekte bij vrouwen zijn vergelijkbaar met die bij mannen, maar sommige factoren kunnen een grotere invloed hebben op vrouwen. Enkele belangrijke risicofactoren zijn onder meer:

Hoge bloeddruk (hypertensie)
Hoog cholesterolgehalte
Roken
Diabetes
Overgewicht of obesitas
Sedentaire levensstijl (weinig lichamelijke activiteit en veel tijd zittend doorbrengen)
Familiegeschiedenis van hartziekten
Stress
Depressie
Leeftijd, vooral na de menopauze.

Diagnose en behandeling van ischemische hartziekte bij vrouwen

De diagnose van ischemische hartziekte bij vrouwen kan uitdagend zijn vanwege de atypische symptomen. Artsen kunnen een combinatie van lichamelijk onderzoek, medische voorgeschiedenis, bloedonderzoek, elektrocardiogram (ECG), inspanningstesten, beeldvormende onderzoeken zoals een echocardiogram of een hartkatheterisatie gebruiken om de diagnose te stellen.

De behandeling van ischemische hartziekte bij vrouwen omvat vaak medicatie om risicofactoren te beheersen, zoals bloeddruk- en cholesterolmedicatie, bloedverdunners, medicijnen om symptomen te verlichten en het risico op complicaties te verminderen, en in sommige gevallen invasieve procedures zoals angioplastiek en bypassoperatie.

Preventie

Preventie speelt een cruciale rol bij het verminderen van het risico op ischemische hartziekte bij vrouwen. Dit omvat het aannemen van een gezonde levensstijl met:

Een gebalanceerd dieet dat rijk is aan kalium en eiwitten
Het vermijden van sterk bewerkte voeding
Regelmatige lichaamsbeweging *bijv. minstens 30 minuten wandelen per dag)
Het vermijden van roken
Het vermijden van alcohol
Het voorkomen en beheersen van stress
Het handhaven van een gezond gewicht
Het regelmatig controleren van risicofactoren zoals bloeddruk, cholesterol en bloedsuikerspiegel.

Door deze preventieve maatregelen te nemen en risicofactoren onder controle te houden, kunnen vrouwen hun risico op ischemische hartziekte verlagen en een gezond hart behouden.

Lees ook: Checklist van een cardioloog voor een gezond hart.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke cardioloog bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.