Hét verschil tussen hormonale, menstruele en normale migraine

24 augustus 2022

Veel vrouwen hebben regelmatig last van migraine. Alleen migraine heb je in diverse variaties en de ene soort ‘gewone migraine’ wordt meestal door een huisarts of neuroloog behandelt en hormonale migraine of menstruele migraine wordt veelal door een gynaecoloog behandelt, of – zoals bij SHE Health Clinics – op multidisciplinaire wijze door een vrouwelijke gynaecoloog én een vrouwelijke neuroloog. Daarom leggen we graag de verschillen tussen de kenmerken, symptomen en behandelingen graag aan je uit.

Wat is migraine?

Migraine is een aanval van erge hoofdpijn.
Een aanval kan een halve dag tot drie dagen duren.
De pijn is bonzend, meestal aan één kant van het hoofd.
Vaak is er ook sprake van misselijkheid en overgeven.
Kort voor de aanval zijn soms schitteringen, flitsen of golvende beelden te zien.
Migraine wordt onder andere behandeld met: medicijnen, hormonen, acupunctuur, aanpassing leefstijl en dieet.

Je kunt daarbij ook deze klachten hebben:

Misselijk zijn en overgeven.
Diarree.
Slecht tegen fel licht en hard geluid kunnen.

Een aanval is meestal in 1 dag over. Soms duurt een aanval langer, tot 3 dagen. Sommige vrouwen hebben af en toe een aanval, bijvoorbeeld 2 keer per jaar. Anderen hebben er vaker last van, bijvoorbeeld 1 keer per maand, 1 keer per week of iedere dag (chronische migraine).

Bij migraine komen soms ook aanvallen van duizeligheid voor. Dit heet evenwichts-migraine.

Oorzaken migraine

Migraine komt door prikkeling van zenuwen. Dat zorgt ervoor dat bloedvaten in het hoofd meer open gaan. Dit geeft pijn en zorgt ervoor dat meer zenuwen actiever worden.

Als migraine in jouw familie voorkomt, heb je meer kans om het ook te hebben. Heb je een vader, moeder, broer of zus met migraine? Dan heb je een vergrote kans op deze vorm van migraine.

Wat kan een migraine-aanval veroorzaken of verergeren?

Vaak is er geen duidelijke oorzaak.
Medicijngebruik.
Ongezonde leefstijl.
Te wenig lichaamsbeweging.
Magnesium tekort.
Erfelijkheid.
Alcoholgebruik.
Weers- en luchtdrukveranderingen.
Vrouwelijke hormonen kunnen migraine erger maken of minder erg maken:
- Veel vrouwen krijgen steeds migraine als ze ongesteld worden/zijn (menstruele migraine). Dit is zo bij 6 van de 10 vrouwen.
- Als je de anticonceptiepil gaat slikken, kan migraine verergeren of juist verminderen (hormonale migraine).
- Ook als je zwanger wordt, kunnen de klachten verminderen.
- Verder kan de overgang zorgen voor verandering van de migraine (hormonale migraine):
  Bij 50 van de 100 vrouwen verandert er na de overgang niets.
  Bij 25 vermindert de migraine.
  Bij 25 wordt de migraine erger.
Soms ontstaat een aanval door een onregelmatig leven, na lang slapen, uitslapen of juist te kort slapen, na een nachtdienst, bij moeheid, na vasten of na stress.
Eten en drinken dat een aanval kan uitlokken zijn: koffie, kaas, chocolade, wijn (daar zit sulfiet in), eten met de smaakversterker glutaminezuur (zit onder andere in Chinees eten en kant-en-klaarmaaltijden), nitraten en zoetstof (aspartaam).

Het is nog niet bekend waarom de ene vrouw bijna nooit een aanval heeft, en de andere vrouw heel vaak.

Menstruele migraine

In Nederland zou ongeveer 3-8% van de vrouwen (ca. 500.000 vrouwen) migraine aanvallen hebben bij de menstruaties. Dat wordt menstruele migraine genoemd.

Er zijn twee soorten menstruele migraine:

Menstruele migraine: de hoofdpijnaanval ontstaat uitsluitend één tot twee dagen voor of nadat de menstruatie begint.
Menstruatie gerelateerde migraine: er zijn hoofdpijnaanvallen tussen de menstruaties door en één tot twee dagen voor of na het begin van de menstruaties.

Beide vormen van menstruele migraine zijn ernstiger, langduriger en lastiger te behandelen dan gewone migraineaanvallen! Tijdens de zwangerschap zijn vrouwen veelal aanvalsvrij. Terwijl bij het naderen van de overgang de aanvallen – tijdelijk – juist verergeren. Het merendeel van de vrouwen heeft na de overgang geen last meer van menstruele migraine.

Hormonale migraine

Hormonale migraine is een breder begrip, daarmee worden ook migraine aanvallen bedoeld door hormonale oorzaken bij vrouwen die niet menstrueren. Bijvoorbeeld vrouwen zonder baarmoeder of vrouwen die in de overgang komen. Het aantal vrouwen met hormonale migraine is veel groter dan wanneer alleen naar vrouwen met menstruele migraine wordt gekeken.

Lees ook: Hormonale migraine: wat kun je er tegen doen?

Multidisciplinaire aanpak

De standaard behandeling van hormonale hoofdpijnen en menstruele migraine is veelal in handen van huisartsen en neurologen in de vele hoofdpijncentra. De medicijnen die zij doorgaans voorschrijven verschillen meestal weinig van de gewone antimigraine middelen, maar deze medicijnen helpen niet voldoende bij hormonale migraine. Gynaecologen hebben de meeste kennis van hormonale aandoeningen bij vrouwen. Het ligt daarom voor de hand dat een multidisciplinaire samenwerking tussen de verschillende behandelaars betere zorg kan betekenen voor vrouwen met hormonale migraine.

Wat kunnen de vrouwelijke gynaecologen en neurologen van SHE Health Clinics voor je doen?

Helpen bij het stellen van de juiste diagnose, waarbij onderscheid met andere hormoon bepaalde aandoeningen essentieel is.
Een individuele risico-analyse maken voor veilig gebruik van hormonale middelen.
Advisering bij problemen met hormonale behandelingen.
Onderzoek en behandeling van bijkomende gynaecologische klachten.
Voedingskundig- en leefstijl advies.
Multidisciplinaire behandeling of doorverwijzing bij niet-gynaecologische problematiek.

Wat kan je zelf doen bij migraine?

Bij het begin van een aanval:

Neem meteen rust.
Het helpt niet om ‘flink’ te zijn en gewoon door te werken. De klachten kunnen dan erger worden.
Neem ook meteen jouw medicijn(en).

Wat je daarnaast zelf kunt doen:

Misschien merk je dat de aanvallen bij jou te maken hebben met bijvoorbeeld stress, vermoeidheid en/of te weinig slaap. Dan kun je proberen hier iets aan te doen. En zo proberen of je minder aanvallen krijgt.
Nagaan met jouw huidige behandelaar(s) of je in aanmerking komt voor nader gynaecologisch onderzoek of een hormonale behandeling. Je kunt bij twijfel een verwijzing vragen naar onze vrouwelijke neuroloog of onze vrouwelijke gynaecoloog met speciale kennis van hormonale migraine.
Een kalender waarop jouw menstruaties, de hoofdpijnen, voeding, beweging en de gebruikte medicijnen nauwkeurig worden bijgehouden, geeft veel informatie voor het stellen van de juiste diagnose. Ook kan het effect van de behandeling worden gevolgd. Uiteraard is een gezonde leefstijl altijd aanbevolen. Op onze hormonale poli kun je terecht voor een uitgebreide inventarisatie van jouw hoofdpijnklachten en krijg je deskundig advies over de mogelijkheden om met deze klachten met hormonale middelen te verhelpen.
Vertel tijdig aan anderen dat je migraine hebt. Zeg het ook als je een aanval krijgt. Dan begrijpen mensen dat je meteen moet stoppen met werken en op bed wilt gaan liggen.
Ga sporten! Er zijn aanwijzingen dat bepaalde vormen van sport kunnen bijdragen aan het verminderen van de duur of regelmaat van migraineaanvallen. In het beginstadium van migraine waarbij de eerste waarschuwingstekens verschijnen, zoals beginnende hoofdpijn of een doof gevoel in de vingers, zou je een aanval zelfs nog kunnen voorkomen door te gaan sporten. In principe is elke sport geschikt voor mensen met migraine. Denk aan hardlopen, fietsen of roeien maar ook aan teamsporten, zoals voetbal of basketbal. Ook zwemmen of aquajoggen en zelfs aerobics liggen binnen de mogelijkheden. Als je meer van ontspannende sporten houdt, kies dan eens voor wandelen, yoga of Tai Chi.
- Doe sportactiviteiten die je leuk vindt en waar je je goed bij voelt.
- Luister naar je lichaam: bouw de duur en intensiteit van het sporten langzaam op.
- Weet wat je ‘triggers’ zijn, zodat je er tijdens het sporten rekening mee kunt houden. Zijn zon en uitdroging bijvoorbeeld triggers voor je? Sport dan bij voorkeur binnen en drink goed.
- Drink voldoende water voor en tijdens het sporten; dit is nog belangrijker voor mensen met migraine. Pas op met drankjes waar cafeïne in zit.
- Probeer het liefst elke dag een half uur te bewegen.
- Sport je graag in een groep? Breng je trainer of medesporters dan op de hoogte van je aandoening.