Vrouwengezondheid is een breed en complex vakgebied met een grote kennisachterstand in de medische geneeskunde. Vandaar dat er vaak wordt gesproken over de ‘gezondheidskloof’, ‘kenniskloof’ of ‘gendergap’ tussen vrouwen en mannen. Door die kloof en de daaraan gerelateerde kennishiaten, zijn er nog steeds veel aspecten over vrouwengezondheid en vrouwengeneeskunde die onderbelicht blijven in de medische wereld.
Een paar feiten die de gezondheidskloof illustreren:
- Vrouwen worden gemiddeld 4 jaar later gediagnosticeerd dan mannen voor meer dan 700 ziekten, waaronder kanker, auto-immuunziekten en hart- en vaatziekten.
- Hartaandoeningen zijn de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen, maar toch hebben ze 50% meer kans om een verkeerde diagnose te krijgen na een hartaanval dan mannen.
- 80% van de patiënten met auto-immuunziekten zijn vrouwen, maar toch richt het onderzoek zich nog steeds voornamelijk op de mannelijke fysiologie.
- Pijnbestrijding, geneesmiddelenonderzoek, medische apparatuur en zelfs medische opleidingen zijn lange tijd gebaseerd geweest op het mannelijke lichaam als standaard, waardoor vrouwen kwetsbaar zijn voor verkeerde diagnoses, ineffectieve behandelingen en gevaarlijke bijwerkingen.
Dit artikel beschrijft tien van de meest onbekende en vaak genegeerde onderwerpen op het gebied van vrouwengezondheid, gebaseerd op recente inzichten, wetenschappelijke onderzoeken en de jarenlang vergaarde kennis en kunde binnen SHE Health Clinics.
Lees ook: Gendergezondheidskloof tussen vrouwen en mannen.
1. Onbegrepen gezondheidsklachten bij vrouwen
Veel vrouwen kampen met onverklaarde gezondheidsproblemen die vaak niet serieus worden genomen. Zij krijgen veelal het ‘stempel’ Somatisch Onverklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) of Atypische Lichamelijke Klachten (ALK) door een arts opgeplakt.
Lees ook: SOLK, ALK en FSS: wat zijn de verschillen?
Uit onderzoek blijkt dat meer dan 90% van de vrouwen met dergelijke SOLK of ALK klachten al langer dan een jaar rondloopt, en bijna 60% van de vrouwen zelfs langer dan vijf jaar. Deze klachten worden vaak verkeerd gediagnosticeerd of afgedaan als stress of psychische problemen, wat bij veel vrouwen leidt tot frustratie en langdurig ongemak. De oorzaak ligt deels in het feit dat medisch onderzoek traditioneel is gebaseerd op mannenlichamen, waardoor vrouwspecifieke symptomen minder goed worden herkend. Nog steeds is circa 90-95% van alle medicijnen en medische apparatuur ontwikkeld en getest op het mannenlichaam en niet op het vrouwenlichaam. Gelukkig komt daar nu snel verandering in.
Lees ook: Bij welke ziektes en aandoeningen bij vrouwen duurt een diagnose vaak lang?
2. Hart- en vaatziekten bij vrouwen
Hoewel veel mensen denken dat kanker de grootste doodsoorzaak is bij vrouwen, zijn hart- en vaatziekten in werkelijkheid de belangrijkste “ladykiller”. Symptomen van een hartaanval bij vrouwen verschillen vaak van die bij mannen en worden daardoor regelmatig gemist.
Lees ook: Wat zijn de symptomen van hartziekten bij vrouwen?
Vrouwen met hartklachten ervaren vaker atypische klachten zoals vermoeidheid, misselijkheid en pijn in de rug of kaak. Bovendien zijn hormonale veranderingen, zoals tijdens de menopauze, een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten bij vrouwen.
Lees ook: 40 tekenen dat je hartproblemen kunt hebben.
3. Chronische aandoeningen: migraine en gewrichtsslijtage
Vrouwen hebben vaker last van chronische aandoeningen dan mannen. Migraine is bijvoorbeeld een veelvoorkomende klacht bij vrouwen tussen de 15 en 45 jaar.
Lees ook: Welke chronische ziektes komen bij vrouwen het meest voor?
Terwijl gewrichtsslijtage (artrose) en botontkalking (osteoporose) vaker voorkomen op latere leeftijd. Deze twee aandoeningen hebben altijd een grote impact op de levenskwaliteit, doch krijgen vaak niet de aandacht die ze verdienen in preventie, medische onderzoeken en behandelingen.
Lees ook:
- Gewrichtsslijtage bij vrouwen: Hoe herken je het?
- Artrose bij vrouwen: Oorzaken, symptomen, behandeling en preventie.
- Waarom kun je tijdens de menopauze meer last krijgen van botontkalking?
4. Vrouwspecifieke aandoeningen zoals endometriose en PCOS
Endometriose en polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS) zijn aandoeningen die veel vrouwen treffen (in Nederland gemiddeld 1 op de 10), maar vaak niet of pas laat worden gediagnosticeerd.
Lees ook: Wat zijn de verschillen tussen PCOS en endometriose?
Beide aandoeningen kunnen ernstige pijn, hormonale disbalans en vruchtbaarheidsproblemen veroorzaken. Ondanks hun grote impact op het leven van vrouwen is er nog steeds weinig bekend over deze ziekten, wat veelal leidt tot onderdiagnose en onderbehandeling.
5. Bijwerkingen van medicijnen
Vrouwen hebben meer kans op bijwerkingen van medicijnen dan mannen, omdat geneesmiddelenonderzoek historisch gezien vooral is uitgevoerd op mannen. Dit leidt tot een gebrek aan kennis over hoe medicijnen werken in verschillende levensfasen van vrouwen, zoals tijdens zwangerschap of menopauze. Hierdoor lopen vrouwen onnodige risico’s bij medicatiegebruik en hebben ze aanzienlijk vaker last van overdosering en bijwerkingen. Ruim een derde van de vrouwen die medicijnen gebruikt heeft zelfs ziekenhuisopname nodig als gevolg van de bijwerkingen van de door hen gebruikte medicatie.
Lees ook: Meeste medicijnen niet op vrouwen getest.
Lees ook: Vrouwen en medicijnen: de meest voorgeschreven en wat je moet weten!
6. De invloed van hormonale cycli op gezondheid
De hormonale cyclus heeft een grote invloed op de lichamelijke- en mentale gezondheid van vrouwen, doch wordt in de medische wereld nog te weinig begrepen. Klachten zoals hevige menstruaties, stemmingswisselingen of overgangsverschijnselen worden vaak onderschat of verkeerd geïnterpreteerd als psychische problemen. Dit leidt tot vertraging in diagnoses en behandelingen die juist gericht zouden moeten zijn op hormonale oorzaken.
Lees ook: Hoe blijf je met een gezonde leefstijl hormonaal in balans?
7. Borstimplantaatziekte
Borstimplantaatziekte, ook wel bekend als Breast Implant Illness (BII), is een onbegrepen gezondheidsklacht bij vrouwen omdat het een breed scala aan symptomen omvat zonder een duidelijke medische oorzaak. Dit maakt het lastig om de aandoening te diagnosticeren en te behandelen. Dit komt onder andere door gebrek aan kennis en het taboe dat er op borstimplantaatziekte rust.
Lees ook: Interview: Monique (43) over haar strijd met borstimplantaatziekte en haar weg naar herstel.
In middels is in diverse wetenschappelijke onderzoeken aangetoond dat alle borstimplantaten vroeg of laat gaan zweten (gelbleed) en/of lekken, waardoor een grote variëteit aan gezondheidsklachten kan ontstaan. Vervolgens kunnen ziektes en aandoeningen zoals diverse soorten kanker en auto-immuunstoornissen ontstaan.
Lees ook: Blootstelling aan siliconenborstimplantaten: Effecten op het immuunsysteem en auto-immuunmarkers.
Brede en aspecifieke klachten bij borstimplantaatziekte
Vrouwen met borstimplantaatziekte rapporteren uiteenlopende symptomen, zoals chronische vermoeidheid, gewrichts- en spierpijn, geheugen- en concentratieproblemen, huiduitslag, haaruitval en angstklachten. Er zijn meer dan 100 verschillende symptomen beschreven, die sterk kunnen variëren per persoon. Deze klachten worden vaak als “aspecifiek” bestempeld, wat betekent dat ze ook bij andere aandoeningen kunnen voorkomen. Hierdoor is het voor zorgprofessionals veelal moeilijk om een directe link te leggen met de borstimplantaten.
Echter, bij SHE Health Clinics zijn we gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van borstklachten en borstimplantaatziekte.
Lees ook: 80 symptomen van borstimplantaatziekte.
Complexiteit van oorzaken
De mogelijke oorzaken van borstimplantaatziekte zijn complex en multifactorieel. Factoren zoals lekkende siliconen, immuunreacties op de implantaten of zelfs pre-existente gezondheidsproblemen kunnen bijdragen aan de klachten. Daarnaast wordt BII in verband gebracht met het Auto-Immune Syndrome Induced by Adjuvants (ASIA), een bepaalde vorm van auto-immuunstoornis.
Stigma en onderschatting
Veel met borstimplantaten vrouwen voelen zich niet serieus genomen door zorgverleners wanneer ze hun klachten bespreken. Omdat BII nog geen erkende ziekte is en de symptomen vaak vaag zijn, worden ze soms afgedaan als psychisch of stressgerelateerd. Dit stigma kan ervoor zorgen dat vrouwen niet de juiste hulp krijgen of zich onbegrepen voelen.
Lees ook: De risico’s van borstimplantaten bij kinderwens en zwangerschap.
8. Auto-immuunstoornissen
Auto-immuunziekten zijn vaak onbegrepen gezondheidsklachten bij vrouwen vanwege de complexiteit van de aandoeningen, de brede symptomen en het gebrek aan specifieke kennis over vrouwspecifieke factoren. Hieronder worden de belangrijkste redenen toegelicht.
- Vrouwen lopen een veel hoger risico: Vrouwen hebben 2 tot 10 keer meer kans op het ontwikkelen van een auto-immuunziekte dan mannen, vooral tijdens de vruchtbare leeftijd (15-44 jaar). Dit verhoogde risico wordt toegeschreven aan hormonale schommelingen, zoals veranderingen in oestrogeen en progesteron tijdens menstruatie, zwangerschap en menopauze. Ondanks deze duidelijke genderkloof is er relatief weinig onderzoek gedaan naar hoe vrouwelijke hormonen auto-immuunziekten beïnvloeden.
- Brede en vage symptomen: Auto-immuunziekten hebben vaak uiteenlopende symptomen die niet altijd direct met elkaar in verband worden gebracht. Denk aan vermoeidheid, gewrichtspijn, huidproblemen, spijsverteringsklachten en stemmingswisselingen. Omdat deze klachten ook bij andere aandoeningen voorkomen, worden ze vaak verkeerd gediagnosticeerd of afgedaan als stress of psychische problemen.
- Gebrek aan wetenschappelijk begrip: De exacte oorzaken van auto-immuunziekten zijn nog steeds niet volledig bekend. Factoren zoals genetica, omgevingsinvloeden (bijvoorbeeld blootstelling aan chemicaliën of infecties), en verstoringen in het microbioom spelen waarschijnlijk een rol. Dit gebrek aan duidelijkheid maakt het moeilijk om gerichte behandelingen te ontwikkelen.
- Onderdiagnose en late diagnose: Veel vrouwen wachten jaren op een juiste diagnose omdat hun klachten niet serieus worden genomen of omdat artsen niet direct denken aan een auto-immuunziekte. Dit geldt bijvoorbeeld voor ziekten zoals lupus, het syndroom van Sjögren of de ziekte van Hashimoto, die vaak pas in een laat stadium worden herkend.
- Invloed van hormonen en levensfasen: Hormonale schommelingen spelen een belangrijke rol in het ontstaan en verloop van auto-immuunziekten bij vrouwen. Zwangerschap kan bijvoorbeeld bestaande auto-immuunziekten tijdelijk verbeteren of juist verergeren, terwijl de menopauze vaak leidt tot een toename van klachten. Ook aandoeningen zoals premature ovariële insufficiëntie (POI) – oftewel: vervroegde overgang of menopauze – verhogen het risico op ernstige auto-immuunziekten.
- Beperkt onderzoek naar vrouwspecifieke factoren: Historisch gezien is medisch onderzoek voornamelijk uitgevoerd op mannelijke proefpersonen. Dit heeft geleid tot een gebrek aan kennis over hoe auto-immuunziekten zich specifiek bij vrouwen manifesteren. Er is bijvoorbeeld weinig bekend over hoe hormonale anticonceptie of zwangerschap auto-immuunziekten beïnvloedt.
Lees ook: Auto-immuunziekten: welke komen bij vrouwen het meest voor?
Auto-immuunziekten zijn veelal onbegrepen gezondheidsklachten bij vrouwen vanwege hun complexe aard, brede symptomen en het gebrek aan onderzoek naar vrouwspecifieke factoren zoals hormonen en levensfasen. Meer aandacht voor deze aandoeningen is cruciaal om vroege diagnoses te stellen en betere behandelingen te ontwikkelen die rekening houden met de unieke behoeften van vrouwen. Bij SHE Health Clinics zetten we ons in om deze kennis te vergroten en vrouwen met auto-immuunziekten passende diagnostiek en medische zorg te bieden.
Lees ook: Supplementen bij auto-immuunstoornissen: Wat werkt echt?
Lees ook: 33 ziektes die bij vrouwen moeilijk worden ontdekt.
9. Alzheimer en dementie: een onderschatte dreiging
Vrouwen hebben een veel hoger risico om Alzheimer of andere vormen van dementie te ontwikkelen dan mannen. Reeds 1 op de 3 vrouwen in Nederland krijgt dementie of Alzheimer. Dit komt deels door hun langere levensverwachting en aderverkalking, en ook door factoren zoals hormonale veranderingen tijdens de menopauze. Ondanks deze cijfers is er nog steeds weinig onderzoek naar preventie- en behandelingsmethoden specifiek voor vrouwen.
Lees ook: 18 manieren om jouw risico op dementie te verkleinen.
10. Psychische klachten met lichamelijke uiting
Veel psychische aandoeningen en mentale klachten bij vrouwen, zoals angststoornissen, trauma of depressies, manifesteren zich ook fysiek (bijvoorbeeld hoofdpijn of maagklachten). Deze klachten worden vaak niet als onderdeel van een groter probleem erkend en daardoor veelal onder gediagnosticeerd.
Lees ook: Welke psychische klachten komen bij vrouwen het meest voor?
Hoe kan dit beter?
Om deze problemen aan te pakken, is meer aandacht nodig voor vrouwengezondheid in onderzoek en praktijk:
- Betere scholing: Artsen en medisch specialisten moeten leren hoe gezondheidsproblemen zich anders uiten bij vrouwen en veelal een andere diagnostiek en (multidisciplinaire) behandeling behoeven.
- Meer onderzoek: Er moet meer wetenschappelijke focus komen op vrouwspecifieke aandoeningen en verschillen tussen mannen en vrouwen. Daarnaast moeten klinische studies voor nieuwe medicijnen of medische technologie zich ook meer gaan richten op vrouwen.
- Bewustwording creëren: Vrouwen moeten beter geïnformeerd worden over hun eigen gezondheid.
- Toegang tot vrouwspecifieke zorg: Bij SHE Health Clinics zetten we ons in om deze kennis te vergroten en betere medische zorg en preventie te bieden aan vrouwen met complexe gezondheidsvragen. Samen kunnen we werken aan een gezondere toekomst voor alle vrouwen!
Lees ook: Waarom zijn patiënten beter af met vrouwelijke artsen?
Meer informatie of afspraak maken?
Heb je vragen of wil je een afspraak maken met een vrouwelijke medisch specialist die is gespecialiseerd in vrouwengeneeskunde? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over genderspecifieke zorg voor vrouwen?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics overzicht gynaecologisch zorgaanbod.
- 6 aandoeningen die de gezondheidskloof bij vrouwen benadrukken.
- Vrouwelijke chirurgen zijn beter dan hun mannelijke collega’s: hoe komt dat?
- Waarom rust er een taboe op de overgang en menopauze?
- Zit je als vrouw anders bij de huisarts dan een man? Ja, blijkt uit onderzoek.
- ‘Juiste diagnose duurt bij vrouwen langer, dan bij mannen’.
- ‘Beperkte focus op vrouwengezondheid kost maatschappij miljarden’.
- Interview met Dorine Verwoerd (Managing Director).
- Tips voor vrouwen: Hoe hartklachten bespreken bij de huisarts?
- Wat zijn de 10 symptomen die bij vrouwen kunnen wijzen op kanker?
- Hormonale migraine: wat kun je er tegen doen?
- Wat zijn de grootste gezondheidsrisico’s bij jonge vrouwen?
- Van hartaandoeningen tot spiraaltjes: Hoe artsen de pijn van vrouwen wegwuiven.
- Welke ziektes komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen?
- Calcium, vitamine D en K voor een gezond hart en sterke botten.
- Wat zijn de 5 meest voorkomende ziektes bij vrouwen?
- 10 gezonde voedingstips voor het vrouwenhart.
- Welke medicijnen hebben het grootste risico op bijwerkingen of vergiftiging?
- Hoe herken je de symptomen van endometriose?
- Waarom worden bepaalde ziektes bij vrouwen niet op tijd ontdekt?
- Wat zijn oorzaken van (ziekte)verzuim onder vrouwen?
- Borstimplantaatziekte speelt mogelijk rol bij Fibromyalgie.
- Over welke ziektes en aandoeningen bij vrouwen weten artsen het minst?
- Supplementen voor artrose: welke kunnen helpen?
- 1 op de 10 vrouwen heeft PCOS, toch herkent huisarts symptomen meestal niet.
- Waarom is migraine ernstiger tijdens de overgang?
- Zelfacceptatie bij vrouwen: Praktische tips en inzichten voor een positief zelfbeeld.
- Hoe kunnen vitamine D en omega 3 het risico op auto-immuunziekten verlagen?
- 8 medicijnen die bij vrouwen gewichtstoename kunnen veroorzaken.
- Covid-prik kan auto-immuunziektes veroorzaken.
- Somatisch Onverklaarbare Lichamelijke Klachten (SOLK) of Functionele Somatische Syndromen (FSS): wat zijn de verschillen?
- Vroege overgang geeft vrouwen mogelijk meer risico op dementie.
- Wat zijn de meest voorkomende hormoonverstoorders?
- 10 signalen dat je een hormonale disbalans hebt.
- Welke tekenen kunnen wijzen op hartproblemen bij een vrouw?
- Vitamine D tijdens en na de overgang.
- Psychedelica (psilocybine) kunnen vrouwen in de perimenopauze helpen.
- Wat is de relatie tussen migraine en magnesiumtekort?
- Hoe beïnvloeden hormonen jouw gedrag en humeur?
- 6 dingen die je volgens de gynaecoloog moet weten over endometriose.
- Hoe psychedelica de geestelijke gezondheid van vrouwen positief kunnen veranderen.
- Spontaan je arm of pols gebroken? Wellicht komt het door botontkalking.
- Hét verschil tussen hormonale, menstruele en normale migraine.
- PCOS: Alles wat je erover moet weten.
- De 30 meest gestelde vragen over endometriose beantwoord.
- Welke vitaminen, mineralen en sporenelementen kunnen helpen na een botbreuk?
Auteur: Redactie
