Hart- en vaatziekten bij vrouwen: doodsoorzaak nummer één!

18 juni 2023

Veel mensen denken dat kanker doodsoorzaak nummer één is bij vrouwen en dat hart- en vaatziekten typische mannenziekten zijn. Maar niets is minder waar. In Nederland overlijden de meeste vrouwen door de gevolgen van hart- en vaatziekten zoals een hartinfarct, hartfalen of beroerte!

Gemiddeld overlijden er 55 tot 57 vrouwen per dag aan hart- en vaatziekten. Er overlijden ieder jaar zelfs meer vrouwen dan mannen aan deze aandoeningen. Dit komt onder andere omdat hart- en vaatziekten bij vrouwen worden onderschat en zij minder goed preventief behandeld worden voor hun risicofactoren. Ook zijn de klachten van bijvoorbeeld een hartinfarct bij vrouwen lastiger te herkennen dan bij mannen.

In dit artikel kun je meer lezen over een hartinfarct bij vrouwen. In welk opzicht verschilt het van een hartinfarct bij mannen? Waaraan kun je als vrouw een hartinfarct herkennen? En hoe kun je de risico’s op een hartinfarct reduceren?

Lees ook: Het verschil tussen een hartstilstand, hartaanval en hartfalen.

Wat is het verschil tussen een hartinfarct bij vrouwen en mannen?

Een belangrijke reden waarom een hartinfarct bij vrouwen lastiger wordt herkend dan bij mannen, is omdat het klachtenpatroon en de onderliggende oorzaak net iets anders is. Het vrouwenhart wordt namelijk anders ziek en de oorzaak zit meestal in de kleine kransslagaderen aan de onderzijde van het hart. Diagnose hiervan is echter moeilijker als bij mannen. Veel artsen zijn hier niet volledig van op de hoogte. De gangbare technieken om een hartinfarct op te sporen, zoals een elektrocardiogram (ECG) en bloedonderzoek, laten bij vrouwen met een hartinfarct vaak minder afwijkingen zien dan bij mannen.

Lees ook: Vrouwenhart vs. mannenhart: ken jij de verschillen?

Verschillen in atherosclerose (aderverkalking) bij mannen en vrouwen

Atherosclerose, of aderverkalking, is de ophoping van vet in de bloedvaten. Het is de belangrijkste oorzaak van een hartinfarct. Dat komt doordat de vetophoping de doorgang van het bloed in de kransslagaders (de bloedvaten die het hart van zuurstof en voedingsstoffen voorzien) kan blokkeren.

Er bestaan duidelijke verschillen tussen mannen en vrouwen als het om atherosclerose gaat, vooral ook in de verschillende levensfasen. Bij mannen hoopt het vet zich bijvoorbeeld meestal allemaal op één grote hoop op. Er ontstaat dan dus op één specifieke plek een vernauwing of blokkade. Bij vrouwen kan de vetophoping veel meer verspreid langs de wand van het bloedvat aanwezig zijn . Er is dan niet sprake van één grote hoop vet, maar van kleine beetjes over de gehele lengte van het bloedvat. In de grote bloedvaten hoeft dit niet voor problemen te zorgen. Echter, in de kleinere bloedvaatjes kan dit wel problemen geven, omdat die vaatjes makkelijker afgesloten kunnen raken.

Daarnaast hebben vrouwen op middelbare leeftijd vaak pijn op de borst door spasmes in de kleine haarvaatjes van de kransslagaderen. Dit wordt het microvasculair syndroom genoemd. Dit is met de gangbare beeldvormende technieken in de cardiologie niet gemakkelijk zichtbaar te maken, waardoor er ten onrechte nog wel eens wordt gedacht dat er ‘niets aan de hand’ is.

Lees ook: Déze verrassende symptomen kunnen wijzen op hartfalen.

Atherosclerose en hartinfarct opsporen bij mannen en vrouwen

De meest gangbare invasieve methode om een vernauwing in een bloedvat op te sporen, is met behulp van angiografie. Hierbij wordt er contrastvloeistof in de bloedvaten gespoten en vervolgens kun je de bloedvaten met een röntgenapparaat zichtbaar maken. Het nadeel van deze methode is dat je wel goed vernauwingen kunt zien in grote bloedvaten (zoals bij mannen vaker het geval is), maar dat vernauwingen in kleinere bloedvaatjes en microvasculair syndroom (zoals bij vrouwen eerder het geval kan zijn) niet of nauwelijks op te sporen zijn. Bij een hartinfarct hebben vooral jonge vrouwen vaak weinig zichtbare afwijkingen bij angiografie.

Lees ook: Wat zijn de symptomen van hartziekten bij vrouwen?

Met een speciale vorm van CT-scan, genaamd multislice CT-scan, kan de hoeveelheid kalk in de bloedvaten op een niet-invasieve manier zichtbaar gemaakt worden. Vrouwen hebben echter in alle leeftijdsfasen minder kalkneerslag in de bloedvaten dan mannen.

Lees ook: Waarom hartinfarcten bij vrouwen vaak gemist worden: ‘Ik had atypische klachten’.

Welke symptomen geeft een hartinfarct bij vrouwen?

Een pijnlijk, drukkend gevoel op de borst is één van de meest bekende symptomen van een hartinfarct. Echter, bij vrouwen hoeft deze klacht lang niet altijd voor te komen. Vrouwen hebben veel vaker last van wat meer ‘vage’ klachten die je misschien niet zo snel aan een hartinfarct zou koppelen.

Enkele symptomen die op een hartinfarct bij vrouwen kunnen wijzen zijn:

Pijn achter in de rug, linker kaakhoek, nek en schouder.
Kortademigheid, gevoel van luchttekort.
Een grieperig gevoel; misselijkheid, overgeven (braken) en koude rillingen.
Vermoeidheid en een zwak gevoel.
Angst.
Geen eetlust.
Een gevoel van onbehagen.

Zoals je misschien ziet, zijn er veel symptomen die overeen lijken te komen met klachten die je door de overgang of stress kunt hebben. Dit is dan ook vaak de reden dat vrouwen niet tijdig naar de huisarts of cardioloog gaan. Neem je klachten serieus en wees tegenover je arts duidelijk over welke klachten je hebt en wanneer ze optreden. Probeer niet zelf met verklaringen te komen, de arts is er om uiteindelijk de juiste diagnose te stellen.

Lees hier meer over: Hoe herken je een hartinfarct bij vrouwen?

Hart- en vaatziekten bij vrouwen: doodsoorzaak nummer één!

Welke risicofactoren hebben vrouwen op een hartinfarct?

Er zijn enkele symptomen die het risico op een hartinfarct bij vrouwen verhogen. De meest bekende risicofactoren voor het krijgen van een hartinfarct, zowel bij mannen als bij vrouwen, zijn:

Roken.
Overgewicht.
Hoog cholesterol.
Hoge bloeddruk.
Diabetes.
Erfelijkheid.

Echter, naast deze risicofactoren, zijn er bij vrouwen nog enkele andere factoren aan te wijzen die de kans op het krijgen van een hartinfarct sterk kunnen verhogen, waaronder:

1. Overgang en hartinfarct

Voor de overgang zijn vrouwen, waarschijnlijk vanwege hormonen, beschermd tegen hart- en vaatziekten. Na de overgang (menopauze) neemt het risico op het krijgen van een hartinfarct sterk toe! Tot een leeftijd van 70-75 jaar krijgen meer mannen dan vrouwen een hartinfarct, maar vanaf het 85e levensjaar worden er beduidend meer vrouwen dan mannen door een hartinfarct getroffen.

Lees ook: Hoge bloeddruk: wat is het en hoe kun je het behandelen?

2. Chemotherapie

Indien een vrouw is behandeld met chemotherapie (voor bijvoorbeeld de behandeling van kanker), dan heeft zij een aanzienlijk hoger risico op het ontwikkelen van hart- en vaatklachten.

Lees ook: Risico’s op hartklachten na chemotherapie.

3. Cyclusstoornissen en hartinfarct

Het Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS) en andere aandoeningen die de normale menstruele cyclus verstoren, geven ook een groter risico op het krijgen van een hartinfarct. Ook hier lijkt het erop dat hormonen een belangrijke rol spelen.

Lees ook: Dít wil je weten over het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS).

4. Zwangerschapscomplicaties en hartinfarct

Complicaties die op kunnen treden tijdens de zwangerschap geven ook een verhoogd risico op het krijgen van een hartinfarct op latere leeftijd. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan:

Zwangerschapshypertensie.
Zwangerschapsdiabetes.
Zwangerschapsvergiftiging (HELLP-syndroom).

Wat kun je zelf doen om het risico op een hartinfarct te verlagen?

De beste manier om de kans op het krijgen van een hartinfarct te verlagen, is door het aanhouden van een gezonde levensstijl. Dit geldt zowel voor vrouwen als voor mannen. Hieronder hebben we enkele leefregels voor je op een rijtje gezet.

Leefregels om risico op hartinfarct te verlagen:

Stop met roken (iedere sigaret verkort je levensduur).
Wees matig met alcohol of stop met alcohol (ieder glas is schadelijk voor je gezondheid).
Blijf op een gezond gewicht.
Eet gezond en gevarieerd.
Drink genoeg water per dag.
Zorg voor voldoende beweging.
Probeer stress te vermijden.
Laat je bloeddruk en cholesterol regelmatig controleren, zeker als hart- en vaatziekten in je familie voorkomen.

Als vrouw zijnde is het daarbij belangrijk om tijdens en na de overgang extra goed op te letten op eventuele signalen van hart- en vaatziekten. Schuif eventuele klachten niet direct af op de overgang of stress, maar ga naar je huisarts of cardioloog toe voor controle. Hiervoor kun je ook bij een vrouwelijke cardioloog bij SHE Health Clinics een afspraak maken. Ook als de klachten met bijvoorbeeld rust weer verdwijnen, is het verstandig om toch een arts op te zoeken. De klachten kunnen namelijk wijzen op een naderend hartinfarct.

Wees bij de huisarts en/of cardioloog duidelijk over welke klachten je hebt en welke risicofactoren op jou van toepassing zijn. Op die manier kan zo snel mogelijk de juiste behandeling worden gestart!

Lees ook: 20 vragen over hartfalen.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke cardioloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.