Kankerverwekkende chemicaliën gevonden in pleisters waar ze direct in het bloed kunnen komen via open wonden, waarschuwt rapport

10 april 2024

Verbandmiddelen en pleisters van enkele van de meest bekende merken, waaronder Band-Aid (Johnson & Johnson) en Curad, bevatten gevaarlijke hoeveelheden van chemische stoffen, zo blijkt uit een schokkend onderzoeksrapport. Bij tests door een toonaangevende waakhond werd de kankerverwekkende chemische stof fluor aangetroffen in meer dan 24 verschillende verbandmiddelen die voor wondzorg in miljoenen medicijnkastjes en EHBO-koffers te vinden zijn.

PFAS-chemicaliën worden soms gebruikt om kleefstoffen te maken en onderzoekers geloven dat het producten zijn van het normale productieproces. Fluor, dat ook wordt gebruikt om raketbrandstof te maken, kan leiden tot brandwonden op de huid en oogletsel, maar is het gevaarlijkst bij inademing.

Dr. Linda Birnbaum, een toxicoloog en voormalig hoofd van het National Toxicology Program die de laboratoriumtests mede leidde, zei dat het feit dat risicovolle chemicaliën in direct contact komen met open wonden ‘verontrustend’ was.

PFAS-chemicaliën kunnen gemakkelijk in de bloedbaan terechtkomen nadat iemand water heeft gedronken of voedsel heeft gegeten dat ermee is vermengd. Eenmaal in de bloedbaan kunnen PFAS zich nestelen in gezond weefsel, waar ze schade kunnen aanrichten aan het immuunsysteem, de lever, de nieren en andere organen.

Lees ook: RIVM: PFAS in voedsel en drinkwater overschrijdt gezondheidsnorm EFSA.

Grootschalig onderzoek

Milieugezondheidswaakhonden hebben 40 verschillende pleisters van 18 verschillende merken laten testen op fluor en in 26 daarvan werden detecteerbare concentraties gevonden. Consumentenwaakhondblog Mamavation en Environmental Health News gebruikten een EPA-gecertificeerd laboratorium om te zoeken naar PFAS-chemicaliën in de absorberende pads en pleisters die verkocht wordt bij grote retailers, waaronder CVS, Walmart, Rite Aid, Target en Amazon.

De verbandmiddelen die hoge fluorgehaltes bevatten van meer dan 100 delen per miljoen zijn onder andere van de merken Band-Aid, Care Science, Curad, CVS Health, Equate, First Honey, Rite Aid merk, Solimo (Amazon merk), en Up & Up (Target merk).

Dr. Birnbaum zei: “Omdat verbanden op open wonden worden aangebracht, is het verontrustend om te horen dat ze kinderen en volwassenen ook kunnen blootstellen aan PFAS. Uit de gegevens blijkt duidelijk dat PFAS niet nodig zijn voor wondverzorging, dus het is belangrijk dat de industrie de aanwezigheid ervan verwijdert om het publiek te beschermen tegen PFAS en in plaats daarvan kiest voor PFAS-vrije materialen.

PFAS-stoffen bevatten bindingen tussen koolstof- en fluoratomen, waardoor een zeer veerkrachtige chemische stof ontstaat die jaren of zelfs decennia in het milieu kan blijven. De chemicaliën zijn overal, het meest voorkomend in water- en vlekafstotende producten, maar ook in anti-aanbak kookgerei.
Teflon, de standaard antiaanbaklaag in de keuken, is gemaakt van een fluorkoolstof genaamd polytetrafluorethyleen (PTFE).

PFAS zijn ook aangetroffen in kraanwater en menselijk bloed. Een rapport van de Centers for Disease Control and Prevention National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) vond PFAS in het bloed van 97 procent van de Amerikanen. Naar waarschijnlijkheid zal de situatie in Nederland niet veel anders zijn. Hier waarschuwt het RIVM met grote regelmaat voor PFAS in voeding en drinkwater.

Volgens Mamavation worden de PFAS in bandages waarschijnlijk gebruikt voor hun water- en vetbestendige eigenschappen.

Lees ook: Ongefilterd drinkwater: waarom ongezond?

PFAS in menstruatieproducten

PFAS is ook aangetroffen in populaire menstruatieproducten (maandverband, tampons menstruatieondergoed), waaronder de producten die doorgaans door tienermeisjes worden gebruikt.

Jessian Choy, die bij de milieudienst van San Francisco werkt, koos ervoor om haar favoriete merk Thinx periodeslips en BTWN Shorty menstruatie-ondergoed in het lab te testen.

De tests werden in 2020 uitgevoerd door Dr. Graham Peaslee, die in 2017 PFAS-chemicaliën ontdekte in fastfoodverpakkingen, aan de Universiteit van Notre Dame.

De ‘organische’ producten hadden hoge PFAS-gehaltes. Thinx had 3.264 deeltjes per miljoen (ppm), en de BTWN voor tieners had 2.053 ppm.

Ze hadden ook tientallen tot honderden delen per miljoen koper aan de binnenkant van het kruis en zink aan beide kanten. Het onderzoek leverde slechte publiciteit op voor Thinx, dat later een collectieve rechtszaak zou schikken voor ongeveer $5 miljoen. Het bedrijf weerlegde de bevindingen en hield tegenover Dr. Peaslee vol dat hun producten geen PFAS bevatten.

Dr. Peaslee vertelde tegen The Hill: “Ze belden me terug en zeiden: “Nou, dit loopt uit de hand, kunt u een verklaring afgeven dat ze veilig zijn om te dragen?” En ik had zoiets van, “Het spijt me, heb je niet geluisterd naar wat ik gisteren zei? Ik zou mijn verdomde dochter deze dingen niet aandoen.”

Lees ook: Menstruatieondergoed: wat zijn de voor- en nadelen?

Menstruatie-ondergoed is lang niet het enige menstruatieproduct dat belast is met PFAS. Een aparte serie laboratoriumanalyses in 2020 en 2022 door Mamavation en Environmental Health News onderzocht 46 verschillende maandverbanden, inlegkruisjes en incontinentieverbanden op PFAS. Fluor werd gedetecteerd in 22 van hen, oftewel: 48 procent!

Lees ook: Stop jij kankerverwekkende tampons in je vagina?

Meer lezen?