Veel vrouwen hebben last van vaginale droogheid, maar om de één of andere reden heerst er nog steeds een beetje een taboe op dit onderwerp en schamen veel vrouwen zich voor vaginale droogte. Zonde, want er bestaan voldoende oplossingen voor dit probleem die écht helpen.
Wij leggen je uit hoe vaginale droogheid ontstaat, wat je ertegen kunt doen en wanneer je het beste naar een arts kunt gaan.
Wat is vaginale droogheid?
Bij vaginale droogheid wordt er onvoldoende vocht aangemaakt, waardoor de slijmvliezen in je vagina geïrriteerd kunnen raken. Hierdoor kun je last krijgen van een branderig gevoel of pijn in de vagina, bijvoorbeeld tijdens het vrijen. Ook kan je vagina kwetsbaarder worden voor infecties, bijvoorbeeld voor vaginale schimmelinfectie.
Vaginale droogheid komt vaak voor bij vrouwen in en na de overgang (menopauze), doch kan op elke leeftijd optreden. De belangrijkste medische oorzaak is vaginale atrofie, onderdeel van het genitourinaire syndroom van de menopauze (GSM). Door het wegvallen van oestrogenen vermindert de doorbloeding van het vaginale weefsel, neemt de slijmproductie af en wordt de vaginawand dunner en gevoeliger.
Oorzaken vaginale droogheid
Vaginale droogheid kan verschillende oorzaken hebben, namelijk:
- De overgang en menopauze.
- Menstruatie
- Bevalling
- Borstvoeding en de postnatale periode.
- Hormonaal anticonceptiegebruik (de pil of hormoonspiraal).
- Intieme hygiëne.
- Hormonale disbalans.
- Auto-immuunziekten zoals het syndroom van Sjögren.
- Chemotherapie of bestraling in het bekkengebied.
- Medicatie zoals antidepressiva (SSRI’s), antihistaminica of tamoxifen.
- Bepaalde (verzorgings)producten (bv. personal care, vaginale hygiëne, huidproducten).
- Roken en alcohol.
- Spanning, stress en vermoeidheid.
Lees ook: Dít zijn de 12 meest voorkomende oorzaken van vaginale droogte.
De overgang
Jouw vagina staat volledig onder invloed van hormonen. Het krijgt je leven lang voldoende oestrogenen, waardoor het slijmvlies dik is, de zuurtegraad op peil blijft en bacteriën weinig tot geen kans krijgen om infecties te veroorzaken. Tijdens de overgang daalt de oestrogeenproductie echter, waardoor je vagina dunner, minder soepel en droger wordt. Daardoor hebben vrouwen in de menopauze ook relatief vaak last van vaginale droogheid.
Lees ook: Atrofische vaginitis is de onbekende overgangsklacht die tot pijnlijke seks kan leiden.
Menstruatie
Helaas kun je ook vóór de overgang al last krijgen van vaginale droogheid. Sommige vrouwen hebben er namelijk tijdens hun menstruatie last van en dan met name drie dagen ervoor en drie dagen erna. Dit heeft alles te maken met schommelingen in je hormoonhuishouding: de eerste dagen na de menstruatie is de hoeveelheid oestrogeen laag, in het midden van de cyclus (rond de eisprong) is er een piek en na de piek neemt het oestrogeengehalte weer af.
Een bevalling
Ook veel vrouwen die net zijn bevallen hebben last van vaginale droogheid. Het duurt meestal enkele weken tot soms maanden voordat het evenwicht opnieuw is hersteld. Eigenlijk heel logisch, want ook na de bevalling razen de hormonen nog door je lijf. Als je borstvoeding geeft, kan vaginale droogheid zelfs nog iets langer duren doordat je tijdelijk een verminderde oestrogeenproductie hebt.
Intieme hygiëne
Ook je dagelijkse douchegewoontes kunnen voor vaginale droogheid zorgen. Zo tast zeep de natuurlijke zuurtegraad van je vagina aan, waardoor je last kunt krijgen van vaginale droogheid. Was je vagina dus niet met warm water en zeep, dit werkt schimmelinfecties en droogte in de hand.
Jouw vagina is zelfreinigend dus een beetje lauw water is al voldoende om deze schoon te maken. Daarnaast kunnen ook zwembadchemicaliën, waspoeders, geparfumeerd toiletpapier, tampons of maandverband het evenwicht in je vagina verstoren, dus wees hier voorzichtig mee.
Lees ook: 8 gewoontes die eigenlijk niet zo goed zijn voor je vagina.
Roken en alcohol
Dat roken en overmatig alcoholgebruik slecht voor je is, hoeven we je natuurlijk niet te vertellen. Maar wist je dat deze slechte gewoontes ook invloed hebben op de gezondheid van je vagina? Als je last hebt van vaginale droogheid is het dan ook aan te raden om hiermee te stoppen.
Lees ook: Wat zijn de 14 gezondste voordelen van stoppen met alcohol drinken?
Spanningen, stress en vermoeidheid
Ook je emotionele gesteldheid kan invloed hebben op je vagina. Spanningen, stress en vermoeidheid kunnen ervoor zorgen dat je lichaam minder vocht aanmaakt, waardoor je vagina, ogen en mond droog kunnen aanvoelen.
Lees ook: Welke vaginale klachten ontstaan door stress?
Chemotherapie
Veel vrouwen die chemotherapie hebben gehad als onderdeel van hun kankerbehandeling, kunnen last krijgen van vaginale droogheid.
Lees ook: Risico’s op hartklachten na chemotherapie.
Oplossingen en behandeling
Nu je weet wat de oorzaak is van je vaginale droogheid, is het tijd om het probleem aan te pakken. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak, leeftijd, ernst en voorkeur van de vrouw. De volgende dingen kunnen hierbij helpen:
Glijmiddel
Omdat vaginale droogheid vooral tijdens vrijen erg pijnlijk kan zijn, is het verstandig om glijmiddel (op siliconen basis) te gebruiken. Er zijn tegenwoordig ook genoeg opties voor een gevoelige vagina, dus je hoeft niet bang te zijn dat het juist voor extra irritaties gaat zorgen. Let er vooral op dat je er eentje aanschaft zonder chemische toevoegingen en breng dit zowel in- als uitwending aan.
Hormonen
Ook hormonen in de vorm van tabletten kunnen uitkomst bieden. Deze worden voorgeschreven door de dokter of gynaecoloog en bevatten oestrogenen. Dit soort tabletten worden vaak ingenomen door vrouwen die veel last ondervinden van de overgang, denk bijvoorbeeld aan opvliegers, vermoeidheid en stemmingswisselingen. Blijf je ondanks deze tabletten last hebben? Dan krijg je wellicht een te lage dosis. Je kunt je dokter of een ervaren vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics vragen om de dosis te verhogen.
Lees ook: Hormoonsuppletietherapie tijdens de overgang.
Lokale hormoontherapie
Daarnaast is het gebruik van lokaal oestrogeen (vaginaal) bewezen effectief bij postmenopauzale vaginale atrofie. Het is beschikbaar als crème, gel, vaginale tablet of ring die je in de vagina brengt. Het herstelt het vaginale slijmvlies lokaal zonder sterke invloed op het hele lichaam. Deze producten geven oestrogenen af die door het vaginale slijmvlies worden opgenomen. Hierdoor wordt het slijmvlies weer dikker, vochtiger en elastischer. Door de lokale werking heb je minder kans op bijwerkingen. Ook hierin kan een gynaecoloog je adviseren wat voor jou het beste is.
Lees ook: Wat zijn symptomen en oorzaken van tekort aan oestrogeen en progestagenen?
Niet-hormonale middelen
- Vaginale moisturizers (bijv. met hyaluronzuur) bij lichte klachten.
- Glijmiddelen op waterbasis, siliconenbasis of kokosoliebasis voor tijdens seksueel contact.
- Patiënten met hormoongevoelige kanker geven vaak de voorkeur aan deze opties.
Lees ook: Kokosolie als glijmiddel: Is het veilig en kun je het gebruiken?
Laser- en energiebehandelingen (bijv. CO₂-laser of radiofrequentie)
- Stimuleert collageenaanmaak en verbetert de doorbloeding.
- Kan een optie zijn bij vrouwen die geen hormonen mogen of willen gebruiken.
De juiste voeding
Wat ook nog weleens wil helpen, is het aanpassen van je voedingspatroon. Eet bijvoorbeeld wat meer zalm, sardientjes, haring, pompoen of zonnebloempitten. Deze voedingsmiddelen bevatten omega 3-vetzuren die zorgen voor een natuurlijke bevochtiging van je vagina. In peulvruchten, lijnzaad en soja vind je fyto-oestrogenen. Dit zijn plantaardige stoffen die de werking van oestrogeen nabootsen en helpen om je hormoonspiegel meer in balans te krijgen.
Lees ook: Voedingsmiddelen die je oestrogeenspiegel verbeteren.
Een uitgebreider voorspel
Heb jij vooral tijdens het vrijen veel last van vaginale droogheid? Neem dan wat meer tijd om opgewonden te raken. Bespreek met je partner wat je fijn vindt, ontspan je en probeer meer te genieten. Op deze manier produceert je lichaam vanzelf een natuurlijk glijmiddel waardoor de seks een stuk fijner zal voelen.
Lees ook: Seksuele gezondheid bij vrouwen: taboes, mentale klachten en praktische tips.
Leefstijl en aanvullende zorg
Een holistische benadering loont:
- Stoppen met roken (roken verlaagt oestrogeenspiegels).
- Vermijden van agressieve zeep of vaginale spoelingen.
- Gezonde voeding rijk aan omega 3 en fyto-oestrogenen.
- Mindfulness en stressreductie: stress verlaagt natuurlijke lubricatie.
- Bekkenbodemfysiotherapie bij spanningsklachten of vaginisme.
Lees ook: Wat kun je doen aan vaginisme?
Wanneer naar een arts of medisch specialist?
Een consult bij een huisarts of gynaecoloog is verstandig:
- Bij aanhoudende klachten ondanks glijmiddelgebruik.
- Bij pijn tijdens het vrijen (dyspareunie).
- Bij terugkerende vaginale infecties of bloedverlies.
- Als hormonale therapie overwogen wordt.
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over vaginale klachten?
- SHE Health Clinics infopagina gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina over menstruatieproblemen.
- SHE Health Clinics infopagina hormoonpoli.
- SHE Health Clinics infopagina met psychologisch zorgaanbod.
- Hoe mindfulness en meditatie jouw gezondheid kunnen bevorderen.
- 15 adviezen voor je hormoonbalans.
- Wat zijn de oorzaken van vervroegde overgang?
- Seksproblemen rond overgang zijn gelukkig niet blijvend.
- Waar kan jouw vagina allergisch voor zijn?
- Hoe kun je jouw vagina gezond houden na een antibioticakuur?
- Welke 16 seksspeeltjes heeft iedereen al in huis?
- Is het mogelijk om een slappe vagina te hebben?
- Wat kun je het best eten om je vagina gezond te houden?
- 7 feiten en fabels die iedere vrouw moet weten over schimmelinfecties.
- Wat zijn veel voorkomende overgangsklachten?
- Vitamine D tijdens en na de overgang.
- Wat is het verschil tussen smegma en vaginale afscheiding?
- Vanaf welke leeftijd kun je in de overgang komen?
- Vaginitis: Oorzaken en behandelingen.
- Wat is de invloed van de pil op de overgang?
- Dít zijn de 12 meest voorkomende oorzaken van vaginale droogte.
- Welke voeding helpt tegen menstruatieklachten?
- Probiotica voor je vagina…? Hoe en wanneer werkt dat?
- Alles wat je moet weten over menstruatie.
- Wat te doen bij heftige menstruatiepijn (Dysmenorroe)?
- Hoe behandel je vaginale schimmelinfectie?
- Overgangsklachten: wel of geen hormoontherapie?
- Abnormale menstruatie? Dan is er sprake van een menstruatiestoornis!
- 7 vaginale klachten die je moet kunnen herkennen.
- Menstruatiecyclus beïnvloedt lichaam en geest, dus wat meer bewustzijn kan geen kwaad.
- Hoe herken je overgangsverschijnselen bij jezelf?
- Depressiviteit rondom je menstruatie: wellicht is het PMS of PMDD?
- Stop jij Monsanto in je vagina?
- ‘Ik heb bijna nooit zin in seks, doch hou zielsveel van mijn partner’.
- Symptomen en behandeling van PMDD.
- Wat zegt je menstruatiebloed over je gezondheid?
- Heb ik een vaginale infectie of een soa?
- 15 feiten en fabels over de overgang en menopauze.
- Hoe kun je precies weten of je ovuleert?
- Wat is tamponziekte (Toxic Shock Syndrome)?
- 12 praktische tips tegen menstruatiepijn.
- Schaamte is groot voor veel patiënten met deze genitale ziekte: ‘En dat zorgt voor veel leed’.
- Welke kenmerken duiden erop dat je een functionerend alcoholist bent?
- 15 adviezen voor je hormoonbalans.
- Wat zijn de 6 hormonen die gewichtstoename veroorzaken?
- 12 tips tegen menstruatiehonger.
- Lichen sclerosus: vervelende huidziekte bij vrouwen.
- Waarom heb je tijdens je menstruatie meer honger?
- Hoe beïnvloeden hormonen jouw gedrag en humeur?
- Waarom worden meisjes steeds eerder ongesteld en wat zijn de gevolgen?
- Hét verschil tussen migraine, hormonale migraine en menstruele migraine.
- Relatie tussen eerste menstruatie en gezondheid hart van vrouwen.
- Niet ongesteld geworden? Dat kan komen door één van deze 11 oorzaken.
- Menstruatiecup: het gezonde alternatief voor tampons.
- Last van opvliegers? Het is niet altijd de overgang! Dít zijn 13 andere oorzaken.
- Menstruatiepijn en nog 5 symptomen die kunnen wijzen op endometriose.
- Hoe herken je een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?
- 8 gewoontes die eigenlijk niet zo goed zijn voor je vagina.
- 15 redenen waarom vrouwen eigenlijk commando door het leven zouden moeten gaan.
- Dit kun je het best eten om je vagina gezond te houden.
- Doorlopen met vaginale ongemakken is onnodig!
- Wat gebeurt er met je lichaam als je met de anticonceptiepil stopt?
- 21 verrassende bijwerkingen van de anticonceptiepil.
- Jonge meiden (12-20 jaar) spreekuur gynaecologie.
- 14 vragen over pijn bij het vrijen.
- Aan welke symptomen kun je endometriose herkennen?
- Heftig bloedverlies tijdens de menstruatie: ‘Ik kan een frisdrankfles per dag vullen’.
- De invloed van hormoonverstorende chemicaliën op de reproductieve gezondheid van vrouwen.
- Hét verschil tussen migraine, hormonale migraine en menstruele migraine.
- Déze 10 symptomen moet je volgens een gynaecoloog nooit negeren.
- Zaden eten tegen menstruatieklachten (seed cycling). Helpt dat het echt?
Auteur: Redactie
Bronnen: Libelle.be, North American Menopause Society (NAMS), International Society for the Study of Women’s Sexual Health (ISSWSH), Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), SHE Health Clinics
