25 feiten en fabels over Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (SOA)

12 juni 2022

Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (soa’s) of geslachtsziekten, zijn aandoeningen die je kunt oplopen door seksueel contact met een ander. Soa’s worden veelal veroorzaakt door een bacterie of een virus dat aanwezig is in het slijmvlies, (menstruatie)bloed, sperma of vaginavocht van iemand die besmet is met een soa.

Over soa’s doen veel fabels en mythen de ronde. Ook is er veel onbekendheid over de risico’s van soa’s. Dit kan worden veroorzaakt door het taboe dat er op soa’s rust en dat men er uit schaamte vaak liever niet over wil praten.

In dit artikel geven wij daarom duidelijkheid over wat waar is en wat niet waar is met betrekking tot soa’s. In het onderstaande overzicht met 25 verschillende feiten en fabels over soa’s komen vragen aan bod zoals: Beschermt de pil tegen soa’s? En kun je een soa krijgen van orale seks? Kun je van herpes genezen? Van welke soa kun je onvruchtbaar worden? Beschermen twee condooms beter tegen een soa? Welke soa is extra gevaarlijk tijdens een zwangerschap? Wat is een goede SOA-test?

1. Van ‘slechts’ één keer onveilige seks hebben, loop je geen SOA op.

FABEL! Heb je voor de eerste keer onbeschermde seks dan kan je ook een SOA oplopen. Stel dat jouw sekspartner een SOA heeft dan draai hij/ zij het over. Beter om jezelf hiervoor te beschermen en een condoom te gebruiken.

2. Je kan een soa oplopen via een vieze wc-bril.

FABEL! Een soa is alleen overdraagbaar via contact tussen slijmvliezen en lichaamsvloeistoffen. Slijmvliezen zitten onder meer in je mond en geslachtsorganen. Kom je in aanraking met sperma, vaginaal vocht of bloed, dan loop je het risico een soa te krijgen. De organismen die soa’s veroorzaken overleven buiten het lichaam echter heel kort: van een vieze wc-bril krijg je dus geen soa.

3. De anticonceptiepil beschermt je tegen het oplopen van een soa.

FABEL! Ook als je de pil slikt, kun je een soa krijgen. De anticonceptiepil beschermt je alleen tegen ongewenste zwangerschappen. De hormonen in de pil zorgen dat er geen eisprong plaatsvindt, zodat je niet zwanger kunt worden. De pil beschermt je echter niet tegen soa’s, omdat deze het contact tussen slijmvliezen en lichaamsvloeistoffen niet belemmert.

4. Je kunt een soa oplopen bij orale en/of anale seks.

FEIT! Een soa is overdraagbaar bij contact tussen slijmvliezen die in de geslachtsdelen, endeldarm (anaal), mond en keel (oraal) zitten. Via orale of anale seks kun je dus gewoon een soa oplopen: het risico is net zo groot als bij vaginale seks.

Lees ook: 16 vragen over anale seks.

5. Seks hebben zonder condoom is veilig als de man niet in je klaarkomt.

FABEL! Niet klaarkomen maar wel penetreren is niet veilig voor SOA. Een SOA zoals chlamydia en gonorroe wordt overgedragen via slijmvlies contact. De bacterie zit bijvoorbeeld op het slijmvlies van de plasbuis en wordt bij het binnen gaan van de vagina, keel of anus naar het slijmvlies daar overgedragen.

6. Een koortslip is hetzelfde virus als herpes op of in je vagina, penis of anus.

FEIT! Dit is hetzelfde herpes virus. Heb je herpesblaasjes op je lip of in of rond je mond? Ga dan niet zoenen, beffen, pijpen of kontlikken. Of met je handen aan de blaasjes zitten en daarna aan je vagina, penis of anus of die van iemand anders. Zo voorkom je dat je de soa herpes krijgt.

Heeft iemand met wie je seks hebt herpes op de vagina, penis of anus? Ga dan niet beffen of pijpen. En zit er niet met je vingers aan, want daar kun je weer mee aan je mond zitten. Zo voorkom je dat je een koortslip krijgt.

Heb je blaasjes door herpes op je vagina, penis of anus? Dan kun je beter geen seks hebben tot de blaasjes weg zijn. Een condoom beschermt je niet 100%.

Lees ook: Dít is wat je wil weten over genitale herpes.

7. Een soa kun je niet overdragen via via seks toys of je handen.

FABEL! Een SOA kan zeker worden overgedragen via vingers of het delen van seksspeeltjes. Zorg er daarom voor dat je jouw handen en sekstoys altijd goed schoonmaakt.

Lees ook: Hoe kun je sekstoys het beste schoonmaken en onderhouden?

8. Genitale wratten zijn in Nederland de snelst toenemende Seksueel Overdraagbare Aandoening (SOA).

FEIT! Anogenitale wratten op de geslachtsdelen zijn momenteel de meest voorkomende seksueel overdraagbare infectie (SOA) na chlamydia. In Nederland is één op honderd seksueel actieve mensen drager van genitale wratten. Echter, slechts vier op tien daarvan laat zich behandelen. De aandoening stijgt vooral bij jonge mensen tussen 18 en 25 jaar.

9. Als je dubbele bescherming gebruikt, dan heb je ook twee keer minder kans op het oplopen van een soa.

FABEL! Twee condooms bieden helaas geen extra bescherming tegen een soa. Een condoom beschermt je tegen soa’s. Gebruik je echter twee condooms tegelijkertijd, dan ontstaan er makkelijk scheurtjes en lekkage, doordat de lagen rubber over elkaar bewegen. Het risico op een soa wordt met twee condooms tegelijk dus juist groter. Gebruik condooms daarom altijd zoals het hoort om een soa te voorkomen.

10. Via beffen kun je een soa overdragen.

FEIT! Middels beffen (orale seks) kun je een soa overdragen. Met deze tips kun je het risico daarop beperken:

Gebruik een beflapje (liklapje) als je de vagina likt, dan krijg je minder snel een soa.
Je kunt ook een condoom openknippen en op de vagina leggen.
Bef niet als je een wondje bij of in je mond hebt.

11. Als je een condoom gebruikt, kun je geen herpes krijgen of doorgeven.

FABEL! Je kunt ook herpes krijgen en doorgeven als je seks met een condoom hebt. Wel verklein je de kans op herpes als je een condoom gebruikt. Maar het beschermt je niet 100%. Het virus kan buiten de rand van het condoom zitten. Ook kun je via je vingers en mond herpes doorgeven. Heb je blaasjes in of rond je vagina, penis of anus? Dan kun je beter geen seks hebben. Heb je een koortslip? Dan kun je beter niet beffen, pijpen, kontlikken (rimmen) of zoenen.

Lees ook: Hoe kom je erachter of je vagina gezond is?

12. Door chlamydia kun je als vrouw onvruchtbaar worden.

FEIT! De kans dat je minder vruchtbaar wordt door chlamydia is klein, doch het gebeurt in Nederland bij naar schatting meer dan 500 vrouwen per jaar. Heb je vaker chlamydia? Dan wordt de kans dat je als vrouw minder vruchtbaar wordt snel groter. Zorg daarom dat je chlamydia niet opnieuw oploopt. En doe 6 maanden na je behandeling nog een soa-test.

Lees ook: Chlamydia: symptomen, preventie en behandeling.

13. Je kunt een bepaalde soa maar één keer krijgen, daarna ben je resistent voor die soa.

FABEL! Als je bent besmet met hiv of herpes, dan zit je daar voor de rest van je leven aan vast. Chlamydia, gonorroe en syfilis zijn prima te behandelen en kun je geheel van genezen. Na genezing blijf je echter vatbaar voor deze soa’s: heb je al eens chlamydia gehad, dan kun je chlamydia zeker nogmaals oplopen.

Lees ook: Hoe kun je jouw vagina gezond houden na een antibioticakuur?

25 feiten en fabels over Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (SOA)

14. Gonorroe is zeer besmettelijk en ook als je niet weet dat je deze soa hebt en geen symptomen herkent, kun je het toch doorgeven.

FEIT! Iedere vorm van seksueel contact kan tot besmetting met gonorroe leiden. De symptomen van gonorroe openbaren zich enkele dagen tot weken na het oplopen van de infectie, dus na het fysieke seksuele contact.

Hoewel de bijnaam ‘druiper’ doet vermoeden dat gonorroe vooral bij mannen voorkomt, is dat niet waar. Bij vrouwen is de kans wel groot dat ze geen of weinig klachten ervaren en het daarom lang duurt voordat besmetting ontdekt wordt. Mogelijke symptomen voor gonorroe bij vrouwen zijn:

Stinkende pusachtige vaginale uitscheiding.
Vaker moeten plassen.
Vaginaal bloedverlies.
Pijn of irritatie bij het plassen.
Irritatie of jeuk rond de anus.
Slijm of pus bij de ontlasting.
Opgezette klieren in de hals.
Keelontsteking of andere ontstekingen.
Koorts.

Lees ook: Hoe vermijd je een Gonorroe besmetting en hoe kom je er snel vanaf?

15. Als je zonder condoom seks hebt gehad en geen klachten krijgt, dan heb je geen SOA opgelopen.

FABEL! De meeste SOA geven geen klachten, je kan dan ook niet stellen dat als je geen klachten hebt je geen SOA hebt. Neem bijvoorbeeld een SOA als chlamydia, daarvan merkt 70 tot 95 procent van de vrouwen niks omdat ze geen klachten ontwikkelen, meer dan 50 procent van de mannen merken ook niks van een chlamydia infectie. Wil je zekerheid, laat je dan testen op SOA.

Lees ook: Welke soa’s kun je hebben zónder dat ze voor duidelijke symptomen zorgen?

16. Van herpes kun je niet genezen.

FEIT! Herpes blijft voor altijd in je lichaam. Je kunt er niet van genezen. Je kunt altijd weer klachten krijgen. Blaasjes of zweertjes gaan vaak vanzelf weer over.

Heb je erge klachten? Dan kun je daar voor behandeld worden als je dat wilt:

Heb je last van blaasjes op je vagina, penis of anus? Dan kun je er een crème op smeren die de blaasjes uitdroogt.
Zijn je klachten erg en is het de eerste keer dat je een herpes-aanval hebt? Dan kun je van je huisarts of gynaecoloog een kuur krijgen. Die helpt het virus te remmen en de klachten te verminderen.
Heb je blaasjes die pijn doen? Dan kun je daar pijnstillers voor krijgen.

17. Als je bij anale seks geen extra bescherming gebruikt, loop je extra risico op een soa.

FEIT! Als je bij anale seks geen condoom gebruikt om een seksspeeltje of mannelijke penis, dan loopt degene die de anale seks ontvangt extra risico. De anus wordt niet zoals een vagina vochtig bij opwinding. Doordat de anus droog blijft is er meer kans op weefselbeschadiging aan de binnenkant. Door kleine microbeschadigingen kan een bacterie of virus makkelijker in contact komen met het bloed en zo makkelijker het lichaam binnendringen. Anale seks maakt je dus gevoeliger voor het oplopen van een SOA. Zo is het bijvoorbeeld zo bij HIV dat je 30x meer risico loopt tijdens anale seks dan vaginale seks. Dit geldt niet alleen voor HIV, maar ook voor andere SOA’s.

Lees ook: Waarom kan anale seks pijn doen en wat zijn de risico’s?

18. Als je je direct wast na de onbeschermde seks loop je geen SOA op.

FABEL! Een SOA was je niet weg met zeep. Om een SOA effectief te behandelen heb je een antibiotica kuur nodig. Heb je onveilige seks gehad, dan kan je je het beste laten testen.

Lees ook: 7 tips voor de juiste vaginale verzorging.

19. Het gebruik van jade eieren geven een verhoogd risico op een soa of een vaginale infectie.

FEIT! In de steen van jade eieren zitten microscopisch kleine gaten en scheuren. Als je zo’n ei op kweek zet, komt daar vrijwel altijd iets uit. Dat is op zich niet erg, maar als je het ei vervolgens ongesteriliseerd lang in je vagina laat zitten, kan dat een infectie veroorzaken. Ook kan via jade eieren die niet goed zijn gereinigd een soa worden overgedragen.

Lees ook: Waarschuwing: ‘Stop geen parels of jade eieren in je vagina!’.

20. Als je denkt of zeker weet dat je een soa hebt, moet je het jouw partner direct vertellen.

FEIT! Je bedpartner vertellen dat je een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) hebt opgelopen is niet makkelijk, doch het dringende advies aan net geteste personen is om het wel altijd te doen. De ander kan zich dan namelijk ook zo snel mogelijk laten testen en hij/zij kan verdere verspreiding van de soa voorkomen.

Heb je last van jeuk, pijn bij het plassen, zijn de klieren in je liezen gezwollen of heb je pijn in het schaamgebied? Het zijn slechts vier van de vele symptomen, maar dit kan betekenen dat je een soa (geslachtsziekte) hebt opgelopen. Ook als je geen last hebt van deze verschijnselen, maar wel onveilige seks hebt gehad, is het verstandig om je te laten testen op een geslachtsziekte.

Lees ook: Hoe vertel je je bedpartner dat je een soa hebt?

21. Tijdens een zwangerschap kan herpes gevaarlijk zijn voor je (ongeboren) kind.

FEIT! Herpes tijdens de zwangerschap kan gevaarlijk zijn voor je baby. Als je herpes hebt, maakt je lichaam zelf stoffen aan die je kind beschermen tegen dit virus. Maar soms kun je toch herpes doorgeven aan je kind. Vooral als je later in je zwangerschap bent en je hebt voor de eerste keer herpes. Je lichaam heeft dan vaak niet genoeg tijd meer om alle stoffen te maken die je kind beschermen tegen herpes. Je kunt het dan tijdens je bevalling makkelijker doorgeven.

Ben je 34 of meer weken zwanger? En heb je voor het eerst herpes in of op je vagina of anus, met blaasjes? Vertel dit dan meteen aan je verloskundige of gynaecoloog. Die kijkt of een keizersnee nodig is. Zo is de kans kleiner dat je herpes doorgeeft.

Heb je klachten van herpes? En wil je zeker weten of ze niet gevaarlijk zijn voor je kind? Dan kun je dit altijd met je verloskundige of gynaecoloog bespreken.

Lees ook: Dít is wat je wil weten over genitale herpes.

22. Een vaginale infectie kan worden veroorzaakt door een soa.

FEIT! Als je last hebt van veel afscheiding en/of vaginale klachten die lijken op een vaginale schimmelinfectie, dan kan dat worden veroorzaakt door een soa. Laat je bij klachten die lijken op vaginale schimmelinfectie of op bacteriële vaginose dus tijdig testen op een soa. Bacteriële vaginose is geen geslachtsziekte. Je kunt de bacteriën tijdens de seks wel aan elkaar overdragen, maar over het algemeen geeft het alleen bij vrouwen klachten. De klachten kunnen wel verergeren na onbeschermde seks doordat het sperma de zuurgraad in de vagina kan verstoren.

De soa’s die min of meer dezelfde klachten als een vaginale schimmelinfectie geven, zijn:

Lees ook: Heb ik een vaginale infectie of een soa?

23. Lesbische vrouwen hoeven zich niet op soa’s te laten testen.

FABEL! Onder vrouwen die met andere vrouwen vrijen, komen soa’s minder vaak voor dan bij andere groepen. Ze lopen doorgaans dus minder risico bij seks. Toch kan het ook voor hen soms verstandig zijn om op soa’s te testen. Bijvoorbeeld als ze:

Ook wel eens met mannen seks hebben;
Gewaarschuwd zijn door een sekspartner;
Klachten hebben als afscheiding, een branderig gevoel bij het plassen, bloedverlies of pijn in de onderbuik;
Wisselende sekspartners hebben.

24. Een SOA test is de beste manier om te checken of je geen SOA bij je draagt.

FEIT! Om zeker te zijn dat je geen SOA bij je draagt kan je na onveilige seks het beste een test doen. Test SOA echter niet te vroeg, want testen op chlamydia en gonorroe kan pas 14 dagen na een onveilig sekscontact. Een hiv of syfilis test kan bij 4 weken na de laatste onveilige seks.
Helaas kunnen niet alle SOA worden uitgesloten via een test, zo kan je niet testen of je herpes hebt of genitale wratten. Deze virale SOA kunnen pas worden onderzocht en vastgesteld door een huisarts of gynaecoloog nadat je klachten hebt gekregen.

25. Een SOA zelfafleestest van de drogist is een goede manier om te weten of jij chlamydia hebt.

FABEL! Vooralsnog wijst onderzoek uit dat SOA zelfafleestesten voor chlamydia, gonorroe en syfilis die je bij de drogist kan kopen geen betrouwbare uitslag geven. Om zeker te zijn dat jij geen SOA hebt is het belangrijk om een SOA test te doen door middel van een gecertificeerd laboratorium onderzoek. Een labtest kan je via je huisarts, SHE Health Clinics of via de GGD doen.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Bij SHE Health Clinics kunnen we je helpen met preventie, medisch specialistische onderzoeken en behandelingen, gezond gewicht, afvallen, obesitas, voeding, dieet, leefstijl adviezen, beweging, ontspanning en preventieve medische onderzoeken.

Meer lezen over andere soorten feiten en fabels?

Meer lezen over seksuele gezondheid en vaginale gezondheid?

Korte wachttijden bij SHE Health Clinics

Bij SHE Health Clinics hebben we korte wachttijden, dus kun je bij ons snel geholpen worden door onze ervaren vrouwelijke zorgprofessionals.

Vergoeding door zorgverzekering

De meeste onderzoeken en -behandelingen bij SHE Health Clinics vallen onder de basisverzekering. Dit betekent dat deze medische zorg door jouw zorgverzekeraar wordt vergoed als je een verwijzing van jouw (huis)arts hebt. Houd wel rekening met je eigen risico.

SHE Health Clinics: alle medische- en paramedische vrouwenzorg op één locatie

Door onze ervaring in het leveren van efficiënte vrouwenzorg, hanteren wij beperkte diagnostiek in korte tijd en een gering aantal polikliniek bezoeken; oftewel een korte en efficiënte zorgcyclus waarbij de vrouwelijke patiënt centraal staat. Vanwege onze onafhankelijkheid en snel diagnostiek, kunnen onnodige opnames en verdere klinische behandelingen worden voorkomen.
Om nog meer reductie in zorgkosten te bereiken hanteren wij een combinatie van multidisciplinaire zorg en complementaire zorg. Dat resulteert in de beste zorg voor vrouwen met een kortere zorgcyclus, waardoor tijd en kosten worden bespaart voor de patiënt, doorverwijzende arts en de zorgverzekeraar.

Meer weten over ons brede zorgaanbod voor vrouwen of wil je weten wat wij als vrouwenkliniek voor je kunnen betekenen? SHE Health Clinics helpt je graag verder! Wij zijn een zelfstandig behandelcentrum (ZBC) met verzekerde- en onverzekerde medische zorg voor onder andere: preventie, leefstijl, preventieve medische onderzoeken, gynaecologie, seksuologie, menopauze, overgangsklachten, bekkenbodemklachten, borstonderzoek, urologie, dermatologie, cardiologie, chirurgie, neurologie, psychologie, radiologie, interne geneeskunde, pijnklachten, stress, burn-out, slaapproblemen, vermoeidheid, overgewicht, revalidatie en cosmetiek. Veruit de meeste onderzoeken en behandelingen vallen onder verzekerde zorg, welke vergoed wordt vanuit het basispakket.

Je kunt ons bereiken op 085-2019275 of gebruik maken van ons contactformulier.

Bronnen: SHE Health Clinics, SOA AIDS, NU.nl, Cosmopolitan