Een hersentumor: hoe herken je die?

18 januari 2024

Hersentumoren zijn abnormale groei van cellen in de hersenen. Ze kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn en ontstaan uit verschillende celtypen. De kwaadaardige kankertumoren kunnen zich vormen in de hersenen zelf (primaire tumoren) of elders in het lichaam en vervolgens naar de hersenen verspreiden (secundaire of metastatische tumoren). Primaire hersentumoren worden vaker aangetroffen dan metastatische tumoren.

Hoe en waaraan je een hersentumor kunt herkennen, hoe een hersentumor behandelt kan worden en wat de meest gestelde vragen over een hersentumor zijn, leggen we je in dit artikel uit.

Soorten hersentumor

Hersentumoren kunnen zowel goedaardig (niet-kwaadaardig) als kwaadaardig (kanker) zijn. Hier zijn enkele belangrijke kenmerken:

Primaire hersentumoren: Deze tumoren ontstaan direct in de hersenen. Ze kunnen uitgaan van verschillende celtypen, zoals gliacellen (gliomen), hersenvliezen (meningeomen) of zenuwcellen (neurinomen).
Metastatische hersentumoren: Deze tumoren zijn afkomstig van kanker die zich elders in het lichaam heeft ontwikkeld en naar de hersenen is uitgezaaid. Metastatische tumoren in de hersenen zijn vaker voorkomend dan primaire tumoren.
Goedaardige tumoren: Goedaardige hersentumoren groeien langzaam en hebben vaak duidelijke grenzen. Ze dringen zelden het omliggende weefsel binnen. Hoewel ze als “goedaardig” worden beschouwd, kunnen ze problemen veroorzaken als ze tegen nabijgelegen structuren drukken.
Kwaadaardige tumoren: Kwaadaardige hersentumoren, ook bekend als hersenkanker, hebben de neiging agressiever te zijn en zich snel te verspreiden naar nabijgelegen weefsels. Ze kunnen zich verspreiden naar andere delen van de hersenen of het ruggenmerg.

Symptomen van een hersentumor

De kenmerken en symptomen van een hersentumor kunnen variëren afhankelijk van de grootte, locatie en groeisnelheid van de tumor. Sommige hersentumoren kunnen zich langzaam ontwikkelen en weinig symptomen veroorzaken, terwijl andere sneller groeien en eerder opgemerkt worden.

Dit zijn de meest voorkomende algemene symptomen die kunnen wijzen op een mogelijke hersentumor:

Hoofdpijn: Een aanhoudende, intense hoofdpijn die niet reageert op gebruikelijke pijnstillers kan een symptoom zijn. De hoofdpijn kan erger worden in de ochtend of gepaard gaan met braken.
Misselijkheid en braken: Onverklaarde misselijkheid en braken kunnen optreden, vaak geassocieerd met hoofdpijn.
Veranderingen in het zicht: Wazig zien, dubbelzien of andere visuele veranderingen kunnen optreden. Soms ervaren mensen ook problemen met het perifere zicht.
Evenwichtsproblemen en duizeligheid: Problemen met het evenwicht, coördinatie en duizeligheid kunnen voorkomen, vaak geassocieerd met bepaalde bewegingen.
Veranderingen in persoonlijkheid of gedrag: Persoonlijkheidsveranderingen, stemmingswisselingen, prikkelbaarheid of depressie kunnen optreden.
Geheugenproblemen: Verlies van geheugen, moeite met concentreren en andere cognitieve problemen kunnen zich ontwikkelen.
Verlamming of zwakte: Verlamming of zwakte aan één kant van het lichaam kan voorkomen, vaak geleidelijk ontstaand.
Spraakproblemen: Moeilijkheden met spreken, zoals moeite met het vinden van de juiste woorden of het begrijpen van gesproken taal, kunnen voorkomen.
Aanvallen: Epileptische aanvallen kunnen optreden, vooral als de tumor druk uitoefent op bepaalde delen van de hersenen.
Veranderingen in zintuiglijke waarneming: Veranderingen in zintuiglijke waarneming, zoals verminderd gehoor, geurverlies of veranderingen in de smaak, kunnen voorkomen.

Deze bovengenoemde symptomen ook echter kunnen worden veroorzaakt door andere aandoeningen en niet specifiek wijzen op een hersentumor. Als je je zorgen maakt over mogelijke symptomen of als ze aanhouden, is het essentieel om medische hulp te zoeken. Diagnostische tests, zoals beeldvorming van de hersenen (zoals een MRI-scan of CT-scan), kunnen helpen bij het vaststellen van de oorzaak van de symptomen. Een vroege diagnose en behandeling van een hersentumor zijn cruciaal voor een succesvolle uitkomst.

Lees ook: Dít zijn de symptomen van kanker die vrouwen veelal niet herkennen.

Behandeling hersentumor

De behandeling van een hersentumor hangt af van het type tumor, de locatie en de ernst ervan. Behandelingsmogelijkheden omvatten chirurgie, bestraling, chemotherapie en gerichte therapie. De prognose varieert sterk en is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het type tumor, de grootte, de locatie en de algehele gezondheid van de patiënt. Een vroege diagnose en een multidisciplinaire aanpak van de behandeling zijn cruciaal voor het beheer van hersentumoren.

Het begrijpen van de prognose van een hersentumor kan een emotionele uitdaging zijn. Overlevingskansen variëren namelijk sterk, en het is belangrijk om realistische verwachtingen te hebben. Sommige hersentumoren reageren goed op een behandeling, terwijl andere agressiever kunnen zijn en daardoor minder goed op een behandeling reageren.

Lees ook: Dit zijn dé 5 meest voorkomende kankersoorten bij vrouwen.

Veel gestelde vragen over een hersentumor

Wat is een hersentumor?
Een hersentumor ontstaat vanuit hersenweefsel of hersenvliezen. Een tumor in de hersenen begint als een cel zich ineens zomaar gaat delen, zonder dat daar controle over is. Er komen dus steeds nieuwe cellen bij. Hierdoor wordt het groepje steeds groter en ontstaat een gezwel of een tumor. Hoe groter de tumor wordt, hoe meer ruimte deze nodig heeft, waardoor de tumor uiteindelijk tegen het omliggende weefsel gaat duwen en drukken. De cellen van het omliggende weefsel komen hierdoor in de knel en kunnen beschadigd raken. Als je een tumor in je hersenen hebt, kunnen sommige hersencellen hun werk niet goed meer doen. Je kunt dan last krijgen van allerlei klachten, zoals als minder goed zien, minder kracht in je benen hebben of je gedrag dat verandert. De hersentumor kan ook zorgen voor meer druk in je hersenen. Meestal merk je dat doordat je hoofdpijn of migraine krijgt en soms vaak moet overgeven.

Wat is de meest voorkomende hersentumor?
De primaire hersentumor die het meest voorkomt is het glioom. Verder zijn er veel verschillende primaire hersentumoren die maar heel weinig voorkomen. Zoals het medulloblastoom.

Wat is het verschil tussen een primaire en secundaire hersentumor?
Een tumor in je hersenen begint niet altijd met cellen in je hoofd, soms komen cellen van een tumor op een andere plek in je lichaam vandaan. Om het verschil aan te geven, praten we over een primaire of een secundaire hersentumor. Een primaire hersentumor ontstaat in de hersenen vanuit hersenweefsel en/of hersenvliezen. Een secundaire hersentumor zit wel in de hersenen, maar komt door een uitzaaiing van een tumor ergens anders in het lichaam. Cellen in een secundaire tumor zijn dus niet ontstaan vanuit hersenweefsel of hersenvliezen.

Welke kankersoort zaait uit naar de hersenen?
Alle type kankertumoren kunnen uitzaaien naar de hersenen. Borstkanker, longkanker en kwaadaardige huidkanker (melanoom) zijn type kankertumoren die vaak uitzaaiingen geven in de hersenen.

Wat is de meest agressieve hersentumor?
Het glioblastoom is de meest agressieve variant van de groep gliomen, tumoren die uitgaan van het steunweefsel van de hersenen. Het glioblastoom is de meest voorkomende primaire hersentumor.

Hoeveel procent van de mensen met een hersentumor overleeft een hersentumor?
Bij hersentumoren hangt de kans op genezing onder andere af van het type hersentumor, van de grootte van de tumoren bij diagnose, van het aantal tumoren bij diagnose, van de plaats van de tumoren in de hersenen of het ruggenmerg, van de groeisnelheid van de tumoren, van je leeftijd en je algemene toestand en van het effect van de behandeling. Van de mensen met een laaggradig glioom is ruim 80% twee jaar na diagnose nog in leven, terwijl dit ongeveer de helft is onder patiënten met een hooggradige ziekte. Glioblastoom, het meest voorkomende type, heeft de slechtste prognose met een 2-jaarsoverleving van nog geen 20%.

Wat voel je bij een hersentumor?
Een snelgroeiende of grote tumor veroorzaakt meestal drukverhoging in de hersenen. Een gevolg van drukverhoging kan hoofdpijn zijn. Dit krijg je vooral bij activiteiten die zelf ook de druk laten toenemen, zoals bukken, niezen, persen of sporten. Soms gaat de hoofdpijn samen met misselijkheid en overgeven, vaak vroeg in de ochtend.

Welke bijwerkingen of negatieve effecten kan chemotherapie hebben?
Chemotherapie heeft een negatief effect op je gezonde delende cellen. Dat merk je, en je kunt er last van krijgen op korte- en lange termijn. Vooral cellen die zich snel delen om te vernieuwen zijn gevoelig voor chemotherapie, zoals de cellen in je mond, maag, darmen, huid, haar en bloed. Daarnaast is bewezen dat chemo hart- en vaatklachten en spier- en gewrichtsklachten kan veroorzaken. Andere bijwerkingen van chemotherapie zijn: schade aan zenuwen, haaruitval, maag- en darmklachten, huidklachten, negatief effect op het beenmerg, benauwdheid, nierziekte, slaapproblemen, schade aan de gehoorzenuw, hartritmestoornissen, stemmingswisselingen, en verandering van gevoel en gedrag.

Wat voor een ondersteuning en zorg zijn van belang?
De emotionele impact van een hersentumor kan aanzienlijk zijn voor zowel de patiënt als hun dierbaren. Het zoeken naar psychosociale ondersteuning, zoals counseling of steungroepen, kan helpen bij het omgaan met onzekerheid, angst en stress. Palliatieve zorg kan ook worden overwogen om de kwaliteit van leven te verbeteren.

Hoe kan ik mijn risico op hersentumoren minimaliseren?
Het verminderen van het risico op een hersentumor is niet altijd volledig beheersbaar, omdat veel factoren buiten individuele controle liggen. Echter, er zijn enkele algemene levensstijlkeuzes en voorzorgsmaatregelen die mogelijk het risico kunnen verminderen. Houd er rekening mee dat deze aanbevelingen geen garantie zijn en dat het altijd belangrijk is om regelmatig medisch advies in te winnen. Dit zijn een aantal mogelijke manieren om het risico op hersentumoren te minimaliseren:

Niet roken: Het vermijden van tabaksproducten, inclusief passief roken, kan het risico op verschillende soorten kanker, waaronder hersentumoren, verminderen. Lees ook: 12 soorten kanker die je door roken kunt krijgen.
Matig of stop alcoholgebruik: Beperk het alcoholgebruik tot matige niveaus of stop geheel met alcohol. Overmatig alcoholgebruik is in verband gebracht met een verhoogd risico op sommige vormen van kanker. Lees ook: Alcohol is gif voor je lichaam!
Behoud een gezond gewicht: Het handhaven van een gezond gewicht door middel van een uitgebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging kan bijdragen aan de algehele gezondheid en het verminderen van het risico op bepaalde tumoren. Lees ook: Overgewicht verhoogt risico op 13 soorten kanker!
Eet een gezond dieet: Een voedzaam en gebalanceerd dieet met veel groenten, fruit en volle granen kan helpen bij het behouden van een gezond lichaamsgewicht en het verstrekken van nuttige voedingsstoffen. Lees ook: Unieke voedingsbehoeften van vrouwen.
Beperk blootstelling aan straling: Vermijd onnodige blootstelling aan straling, zoals medische beeldvorming met röntgenstralen, en zorg ervoor dat de voordelen van dergelijke procedures opwegen tegen de mogelijke risico’s.
Bescherm je hoofd: Draag een helm bij activiteiten met een verhoogd risico op hoofdletsel, zoals fietsen, skiën of skateboarden.
Vermijd schadelijke chemicaliën en hormoonverstoorders: beperk blootstelling aan schadelijke chemicaliën, hormoonverstoorders en gifstoffen in je leef- en werkomgeving. Dit kan onder meer het gebruik van beschermende uitrusting op het werk omvatten. Lees ook: Wat zijn de meest voorkomende hormoonverstoorders?
Onderhoud een gezonde bloeddruk: Houd je bloeddruk binnen normale grenzen, aangezien hoge bloeddruk het risico op verschillende gezondheidsproblemen, waaronder hersentumoren, kan verhogen.
Onderhoud een actieve levensstijl: Regelmatige lichaamsbeweging kan de algehele gezondheid verbeteren en het risico op bepaalde ziekten verminderen.
Beheer stress: Effectief stressmanagement, zoals meditatie, yoga en ontspanningstechnieken, kan bijdragen aan het handhaven van een gezond lichaam en geest.
Vermijd ongezonde voeding: Consumeer alleen onbewerkte voeding, zonder ultrabewerkte voedingsmiddelen, genetisch gemanipuleerde voeding/fruit/groente en groente/fruit waar veel bestrijdingsmiddelen op zitten. Lees ook: Extreem veel gif op vers fruit en rozijnen.
Gezuiverd water: Drink alleen gezuiverd drinkwater, want ongezuiverd leidingwater of bronwater bevat veelal een grote diversiteit aan schadelijke chemicaliën, verontreinigingen, medicijnresten en hormoonverstoorders. Lees ook: Ongefilterd drinkwater: waarom ongezond?