Premenstrueel Dysforisch Syndroom (PMDD) is een ernstige vorm van het PreMenstrueel Syndroom (PMS) en heeft een diepe impact op het dagelijks leven van vrouwen die eraan lijden. Michelle* (44) leeft al 12 jaar met PMDD.
In dit openhartige interview vertelt ze over haar worsteling, de lange weg naar de PMDD diagnose en hoe ze dankzij haar kundige gynaecoloog en doorzettingsvermogen heeft geleerd om met de ziekte om te gaan.
Wat is PMDD?
PMDD staat voor Premenstruele Dysfore Stoornis (in het Engels: Premenstrual Dysphoric Disorder). Het is een ernstige stemmingsstoornis die samenhangt met de menstruatiecyclus. Veelal is er in de basis sprake van PMS (PreMenstrueel Syndroom) in combinatie met een persoonlijkheidsstoornis en/of trauma.
De exacte oorzaak van PMDD is nog niet bekend. Wel lijkt er een verhoogde gevoeligheid te zijn voor schommelingen in de hormonen oestrogeen en progesteron. Genetische factoren spelen mogelijk ook een rol.
Lees ook: Wat zijn de verschillen tussen PMS en PMDD?
Kenmerken van PMDD zijn:
- PMDD treedt op tijdens de luteale fase van de menstruatiecyclus (tussen eisprong en menstruatie).
- PMDD symptomen verbeteren binnen enkele dagen na het begin van de menstruatie.
- PMDD komt voor bij ongeveer 5-8% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd.
PMDD wordt vaak ondergediagnosticeerd of verkeerd gediagnosticeerd, waardoor veel vrouwen mogelijk niet de juiste behandeling krijgen.
Symptomen van PMDD
PMDD treft ongeveer 3% tot 8% van de menstruerende vrouwen wereldwijd. Dit betekent dat van elke 100 menstruerende vrouwen, er ongeveer 3 tot 8 last hebben van de ernstige symptomen die gepaard gaan met PMDD. PMDD veroorzaakt zowel emotionele als fysieke symptomen.
Emotionele en psychische symptomen van PMDD
- Ernstige stemmingswisselingen: Sterke gevoelens van verdriet, hopeloosheid, of wanhoop.
- Prikkelbaarheid of woede: Intense gevoelens van boosheid, irritatie, of conflicten met anderen.
- Depressieve stemming: Aanhoudende gevoelens van somberheid, verdriet, of zelfs suïcidale gedachten.
- Angst of spanning: Gevoelens van angst, zenuwachtigheid, of paniekaanvallen.
- Emotionele labiliteit: Plotselinge huilbuien of extreme gevoeligheid.
Gedrags- en cognitieve symptomen van PMDD
- Concentratieproblemen: Moeite met focussen of problemen met het volbrengen van taken.
- Verminderde interesse in dagelijkse activiteiten: Afname van plezier in hobby’s, sociale activiteiten, of werk.
- Sociale terugtrekking: Vermijden van sociale interacties vanwege emotionele labiliteit.
Fysieke symptomen van PMDD
- Vermoeidheid of gebrek aan energie: Een aanhoudend gevoel van moeheid of uitputting.
- Slaapproblemen: Slapeloosheid of, in sommige gevallen, juist meer slaap nodig hebben.
- Pijnlijke borsten: Gevoeligheid of pijn in de borsten.
- Hoofdpijn: Vaak voorkomende hoofdpijn of migraine rond de menstruatie.
- Gewrichts- of spierpijn: Pijn of stijfheid in gewrichten en spieren.
- Opgeblazen gevoel en gewichtstoename: Gevoel van een opgezwollen buik of lichte gewichtstoename door vochtretentie.
Andere symptomen van PMDD
- Verhoogde eetlust of specifieke voedselbehoeften: Cravings voor bepaalde soorten voedsel.
- Gevoelens van verlies van controle: Het gevoel dat je jezelf moeilijk in de hand kunt houden of niet goed kunt functioneren.
Lees ook: PMDD: Dít zijn de meest gestelde vragen.
Michelle, hoe begon jouw reis met PMDD?
Michelle: “Het begon ongeveer 12 jaar geleden, rond mijn 32e jaar. Destijds merkte ik dat ik steeds heftiger reageerde in de week voor mijn menstruatie. Het waren niet alleen de bekende stemmingswisselingen, maar ik voelde me letterlijk iemand anders worden. Ik werd heel prikkelbaar, verdrietig, soms neerslachtig en ik had periodes waarin ik mezelf gewoon niet kon uitstaan. Eerst dacht ik dat het aan stress lag, maar het patroon en de depressiviteit was zo duidelijk verbonden met mijn menstruatiecyclus dat ik vermoedde dat er iets anders aan de hand was.”
Hoe moeilijk was het om een diagnose te krijgen?
Michelle: “Dat was één van de zwaarste delen en achteraf bezien de grootste uitdaging in het hele proces. Het duurde namelijk jaren voordat ik eindelijk een ervaren gynaecoloog vond die mijn klachten serieus nam en die bekend was met PMDD. De meeste artsen vertelden me daarvoor telkens dat het gewoon PMS (red. PreMenstrueel Syndroom) was en dat ik er maar mee moest leren leven. Maar ik wist dat dit niet gewoon was. De emoties waren zo intens, dat ik soms het gevoel had dat ik mezelf niet meer in de hand had. Uiteindelijk kreeg ik, na veel aandringen, een verwijzing naar een ervaren vrouwelijke gynaecoloog. Toen werd eindelijk na lichamelijk onderzoek en een uitgebreid gesprek door de gynaecoloog de diagnose PMDD gesteld. Het voelde als echt een grote opluchting dat er uiteindelijk een naam voor mijn aandoening was, maar het was ook beangstigend omdat er geen simpele oplossing is voor de behandeling van PMDD.”
Lees ook: Depressiviteit rondom je menstruatie: wellicht is het PMS of PMDD?
Hoe reageerde je op de diagnose?
Michelle: “Na de diagnose had ik gemengde gevoelens. Aan de ene kant was ik blij dat ik eindelijk wist wat er aan de hand was. Want eindelijk kon ik aan mijn familie, vrienden en omgeving uitleggen waarom ik zo veranderde elke maand. Aan de andere kant was er ook de realiteit dat PMDD chronisch is. Er was geen snelle effectieve oplossing en ik moest leren hoe ik ermee kon omgaan. Dat was best een harde klap.”
Lees ook: Symptomen en behandeling van PMDD.
Wat voor behandelingen heb je geprobeerd om met PMDD om te gaan?
Michelle: “In het begin probeerde ik hormonale behandelingen, zoals de anticonceptiepil, om mijn cyclus te reguleren. Maar die werkten voor mij helaas niet goed. Sterker nog, ik werd er vaak helaas nog depressiever van. Uiteindelijk heb ik, onder begeleiding van mijn vrouwelijke gynaecoloog, verschillende behandelingen uitgeprobeerd. Nu gebruik ik antidepressiva in zeer lage doses, alleen tijdens de luteale fase van mijn cyclus (de twee weken voor mijn menstruatie). Dit helpt goed om mijn stemming te stabiliseren. Ook heb ik op advies van een arts leefstijlgeneeskunde mijn voeding en leefstijl aangepast en ben ik begonnen met mindfulness, ademhalingsoefeningen en yoga om mijn stressniveau onder controle te houden.”
Lees ook: Hoe mindfulness en meditatie jouw gezondheid kunnen bevorderen.
Hoe heeft jouw gynaecoloog je geholpen in dit proces?
Michelle: “Mijn vrouwelijke gynaecoloog was een enorme steun en goede adviseur voor mij. Ze nam echt de tijd om naar me te luisteren en begreep dat PMDD niet alleen fysiek is, maar ook mentaal zeer zwaar kan wegen. We hebben samen naar oplossingen gezocht en ze moedigde me aan om verschillende behandelopties te proberen. Ze begreep dat elke vrouw anders is en dat er geen standaard aanpak is voor PMDD. Ook gaven zij en haar collegae mij praktische leefstijladviezen. Daarnaast verwees ze mij naar een vrouwelijke psychotherapeut die ervaring heeft met de behandeling van PMDD. Dankzij mijn gynaecoloog voelde ik me eindelijk gehoord, en dat gaf me de kracht om door te zetten.”
Lees ook: Hoe kun je PMDD herkennen en laten behandelen?
Wat doe je zelf om de symptomen van PMDD te verminderen?
Michelle: “Bovenal heb ik geleerd om heel goed naar mijn lichaam te luisteren. Voeding speelt daarbij een belangrijke rol voor mij. Zo vermijd ik suikers, zuivel, alcohol, gluten, sterk bewerkte voedingsmiddelen en cafeïne in de tweede helft van mijn cyclus; omdat die mijn stemming kunnen verslechteren. Mijn voornamelijk biologische dieet is rijk aan fruit en magnesium rijke groenten zoals spinazie, amandelen, cashewnoten, bananen en donkere chocolade. En ik kies voor voeding die rijk is aan omega-3 vetzuren, want die hebben ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen mijn stemmingswisselingen en depressieve gevoelens verminderen. Denk hierbij aan vette vis zoals zalm, makreel, sardines, en plantaardige bronnen zoals walnoten, chiazaad en lijnzaadolie. Ook zorg ik dat ik genoeg slaap krijg, omdat vermoeidheid alles verergert. Soms neem ik hiervoor DroomSap in, waardoor ik eerder in mijn REM-slaap kom en veelal uitgeruster wakker wordt. Daarnaast heeft mindfulness mij echt geholpen om me beter bewust te maken van mijn emoties, zodat ik ze niet direct wegduw, maar op een gezondere manier ermee omga.”
“Beweging is ook belangrijk, al is het soms lastig om actief te blijven als ik me zo slecht voel. Echter, zelfs een korte wandeling van circa 30 minuten kan helpen om mijn stemming iets te verbeteren. Wat ik vooral heb geleerd, is dat ik mild voor mezelf moet zijn. Er zijn dagen dat ik gewoon niets kan doen en dat moet ik dan accepteren.”
Lees ook: 16 zelfzorg tips voor PMDD.
Hoe beïnvloedt PMDD je dagelijks leven?
Michelle: “Het is elke maand weer een grote uitdaging voor mijzelf. De ene week ben ik mezelf, de andere week voelt het alsof iemand anders de controle overneemt. Het heeft invloed op mijn werk, mijn relaties en zelfs mijn zelfbeeld. Ik moet vaak plannen aanpassen omdat ik niet altijd kan voorspellen hoe ik me voel. Het is ook moeilijk om aan anderen uit te leggen hoe intens het is. Mensen denken vaak dat het gewoon wat ‘hormonen’ zijn, maar het is zoveel meer dan dat. PMDD bepaalt soms of ik überhaupt wel functioneer die week.”
Welke boodschap zou je willen meegeven aan andere vrouwen die worstelen met PMDD?
Michelle: “Ten eerste: je bent niet alleen! Het kan voelen alsof niemand je begrijpt, maar er zijn veel vrouwen met PMDD die hetzelfde doormaken. Blijf zoeken naar professionele hulp en geef niet op, ook als artsen of gynaecologen je in eerste instantie niet serieus nemen. Jij kent jouw eigen lichaam het beste. Verder is het belangrijk om zelfzorg serieus te nemen. Het is geen luxe om voor jezelf te zorgen; het is een noodzaak als je PMDD hebt. Zoek steun bij mensen en lotgenoten (Stichting PMDD Nederland) die je begrijpen, en wees niet bang om jouw eigen grenzen aan te geven.”
Omgaan met PMDD
Michelle’s verhaal illustreert de langdurige strijd die vrouwen met PMDD kunnen doormaken voordat ze een diagnose en passende behandeling krijgen. Dankzij de steun van haar gynaecoloog en haar eigen inzet heeft Michelle manieren gevonden om met PMDD om te gaan, ook al blijft het een voortdurende uitdaging. Haar boodschap van doorzettingsvermogen en zelfzorg biedt hoop aan anderen die met deze complexe aandoening leven.
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog of psycholoog die is gespecialiseerd in PMS en PMDD? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over PMDD en gerelateerde aandoeningen?
- SHE Health Clinics infopagina PMDD.
- SHE Health Clinics gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics psychologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina over menstruatieproblemen.
- Hoe ga je om met psychische klachten bij jezelf of vriendinnen?
- Persoonlijkheidsstoornissen: wat zijn dat?
- Verborgen depressie: een onzichtbare strijd.
- Heb jij een gezonde menstruatiecyclus?
- Mindfulness werkt veel beter tegen pijn dan gedacht, blijkt uit hersenscans.
- PMS nu kan later dubbel zoveel risico op vervroegde menopauze betekenen, blijkt uit onderzoek.
- Dít zijn de 25 signalen dat je mogelijk een depressie hebt.
- 33 ziektes die bij vrouwen moeilijk worden ontdekt.
- Zijn jouw omega’s wel in balans?
- DroomSap: eindelijk weer goed slapen!
- 22 voordelen van 30 minuten wandelen per dag.
- Plant-based voeding voor vrouwen: voordelen en overwegingen.
- 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.
- Wat zijn symptomen en oorzaken van tekort aan oestrogeen en progestagenen?
- Supplementen voor het verminderen van PMS-symptomen: wetenschappelijke bevindingen.
- Suïcidaal gedrag en zelfmoord bij vrouwen: dít zijn de mogelijke oorzaken.
- Verband tussen vitamine D-tekort en depressie bij vrouwen.
- Ademhalingsoefening tegen angst, stress en depressie.
- Welke voedingsmiddelen versnellen het verouderingsproces?
- Psilocybine blijkt net zo effectief tegen depressie als antidepressiva.
- Een diepere kijk: 6 soorten depressie.
- Lichaamsbeweging is bij matige depressie net zo effectief als antidepressiva.
- Chronische depressie: Dít wil je er over weten.
Auteur: Redactie
Bron: SHE Health Clinics
(*) De naam en foto van de hoofdpersoon zijn aangepast, omdat zij graag anoniem wil blijven, doch wel graag haar eigen verhaal wilde doen aan SHE Health Clinics.
