Waardoor heb je pijn bij het vrijen?

16 augustus 2022

Veel vrouwen (en ook mannen) hebben last van pijn bij het vrijen (geslachtsgemeenschap, coïtus). Vaak blijven ze daar (te) lang mee doorlopen, terwijl als tijdig de juiste diagnose wordt gesteld, de (pijn)problemen veelal snel kunnen worden opgelost. Daardoor kun je daarna weer pijnloos en ongeremd vrijen.

Pijn bij het vrijen (dyspareunie) komt voor bij mannen en vrouwen: voor, tijdens en/of na de seks.
Soms is er een puur lichamelijke oorzaak, doch vaak is het een combinatie van lichamelijke en psychologische factoren.
Vaak is een (verborgen) geslachtsziekte (soa) de oorzaak.
Vrouwen in de overgang en menopauze kunnen last hebben van atrofische vaginitis, waardoor ze pijn tijdens het vrijen krijgen.
Voor geslachtsgemeenschap zonder pijn moet je seksueel opgewonden zijn.
Door opwinding is jouw vagina vochtig en jouw bekkenbodem ontspannen.
Als dit niet zo is, is seks voor een vrouw vaak pijnlijk.
Het is dan belangrijk om weer opwinding te leren voelen door te vrijen zonder pijn.
Dat betekent: wel vrijen, maar geen penis of vinger in de vagina.

Wat is pijn bij het vrijen (gemeenschap)?

Pijn bij gemeenschap (coïtus, vrijen, neuken, geslachtsgemeenschap) is pijn bij de vrouw als de penis van de man (of een sexspeeltje of vinger) in de vagina komt.

Je kunt pijn voelen aan de ingang van de vagina bij het naar binnen gaan van de penis. Meestal is het een branderige pijn. De pijn kan ook meer achterin jouw vagina zitten of in jouw onderbuik. Ook na de gemeenschap kun je pijn voelen. De pijn kan ervoor zorgen dat je het steeds vervelender vindt om een penis of bijvoorbeeld vinger in jouw vagina naar binnen te laten gaan.

Als het onmogelijk is om iets in de vagina te brengen (penis, vinger, sextoy, tampon), terwijl je dat wel wilt, noemen we dat vaginisme of een vaginistische reactie.

Lees ook: Waarom hebben sommige vrouwen minder zin in seks (FSIAD)?

Pijn bij vrijen komt best vaak voor

Gemiddeld heeft 30% van de vrouwen wel eens pijn bij het vrijen.

Van iedere 5 vrouwen heeft er 1 wel eens pijn bij de gemeenschap.
1 op de 20 vrouwen heeft vaak pijn bij gemeenschap.
Van de vrouwen jonger dan 25 heeft 1 op de 9 vaak pijn bij gemeenschap.

De symptomen hangen veelal samen met de aanwezigheid van een eventuele onderliggende oorzaak. Pijn is een klacht die altijd aanwezig is. Daarnaast gaat het vaak gepaard met droge slijmvliezen bij de vrouw, doordat zij minder seksueel opgewonden raakt door de pijn die ze ervaart. Als gevolg van pijn bij het vrijen kan ook je zin in sex (je libido) afnemen.

Lees ook: Hoeveel seks heb JIJ nodig om gezond te blijven?

Oorzaken van pijn bij het vrijen

Bij vrouwen wordt er onderscheid gemaakt tussen diepe en oppervlakkige pijn bij het vrijen. Met oppervlakkige pijn wordt geduid op pijn die optreed bij contact met de vaginamond (de ingang van de vagina). Bijvoorbeeld bij het binnentreden van de penis in de vagina, of bij het inbrengen van een vinger, seksspeeltje of tampon. Oorzaken van oppervlakkige pijn kunnen zijn:

Droog slijmvlies
- Dit kan komen doordat je niet genoeg seksueel opgewonden bent.
- Na de overgang, door hormonale veranderingen wordt het slijmvlies dunner en droger.
- Vaginale schimmelinfectie.
- Huidirritaties of huidziektes.
- Wassen met zeep, maar ook het scheren van het schaamhaar kan leiden tot droog slijmvlies.
- Borstvoeding kan leiden tot minder oestrogeenproductie en daardoor droge slijmvliezen.
Afwijkingen van de schaamlippen (bv. lichen sclerosus of schaamlipkanker).
Hormonale disbalans: als gevolg van bijvoorbeeld menstruatie, zwangerschap, overgang, menopauze of gebruik van anticonceptiemiddelen.
Scheurtjes in de huid: vrouwen kunnen ook lijden aan meerdere interne scheurtjes tijdens de seks. Deze scheurtjes wordenveelal veroorzaakt doordat er een hoge kracht wordt uitgevoerd op de vaginale passage en dit kan soms kleine wondjes veroorzaken. Als deze pijn blijvend is en er meerdere symptomen bij komen, bezoek dan je gynaecoloog zo snel mogelijk.
Een seksueel overdraagbare aandoening (geslachtsziekte of SOA).
Atrofische vaginitis: een ontsteking (vaginitis) van de vagina, die wordt veroorzaakt door een virus of bacteriële infectie. Vrouwen met deze aandoening ervaren ongemak tijdens seks, een brandend gevoel en een ongebruikelijke vaginale afscheiding.
Vaginisme: aandoening die wordt gekarakteriseerd door onwillekeurige samentrekken van de vaginawanden, wat penetratie moeilijk maakt. Dit is een van de grootste oorzaken van pijn tijdens seks. Ook kan dit een teken zijn van littekens of tumoren in de vagina.
Allergie tegen latex condooms: een klein aantal vrouwen heeft een allergische reactie op de materialen die terug te vinden zijn in condooms en latex. Het ongemak dat veroorzaakt wordt door deze allergie, start vanaf het allereerste begin van de seks en weerhoudt vrouwen er vaak van om van seks te kunnen genieten.
Episiotomie: de incisie die gemaakt wordt in de vagina tijdens het bevallen, kan ook problemen veroorzaken tijdens seks, zelfs maanden na de geboorte van het kind. Om dit probleem te behandelen, raden dokters aan om fysiotherapie en littekenweefselmassage te volgen, medicatie te nemen en in speciale gevallen zelfs een operatie te ondergaan.
Vulvair vestibulair syndroom (focale vulvitis of vulvadynie) is een pijnlijke aandoening die zorgt voor chronische branderigheid of schraalheid ter plaatse van de vulva, stekende pijn aan de vagina en pijn tijdens en na geslachtsgemeenschap. Diepe pijn treedt op bij penetratie. De pijn wordt veelal veroorzaakt doordat de penis tegen de baarmoedermond aanstoot. Sommigen vrouwen ervaren dit als pijn in de onderbuik.
Psychische factoren kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van pijn bij het vrijen. Zowel naast het bestaan van lichamelijke factoren, maar ook als enige oorzaak voor het pijn bij het vrijen.
Seksuele disfunctie, oftewel FSIAD: Female Sexual Interest/Arousal Disorder, wat betekent dat vrouwen die aan deze aandoening lijden moeite hebben met seksuele interesse en opwinding.

Lees ook: 14 vragen over pijn bij het vrijen

Minder seksuele opwinding

Vaak komt pijn bij gemeenschap door minder seksuele opwinding. Daardoor is jouw vagina meestal niet vochtig genoeg en/of zijn jouw bekkenbodemspieren te gespannen.

Lees ook: Hoe weet je of je bekkenbodem té strak is?

Angst voor pijn

Angst, piekeren en paniekaanvallen kunnen ook een mentale en fysieke barrière vormen en indirect pijn tijdens het vrijen veroorzaken.

Als je een paar keer pijn tijdens gemeenschap hebt gehad, dan kun je bang worden voor een volgende keer.
Die gedachten en angst kunnen de zin om te vrijen remmen.
Je bent daardoor steeds meer gespannen voor het vrijen.
De angst zorgt ervoor dat je jouw bekkenbodemspieren aanspant. Dit gebeurt onbewust, zonder dat je het wilt.
Je wordt niet opgewonden (of het voorspel is te kort), waardoor jouw vagina niet goed vochtig wordt.
Als je dan toch gemeenschap hebt, krijg je gemakkelijk weer pijn.
Gebeurt dit steeds weer, dan is het heel logisch dat je geen zin meer hebt in vrijen.

Lees ook: Wat kun je doen aan vagnisme?

Bekkenbodemproblemen

Bekkenbodemproblemen spelen vaak een rol bij pijn tijdens seks. De spieren van de bekkenbodem zijn dan te snel gespannen. Bekkenbodemproblemen kunnen ontstaan door een nare seksuele ervaring, door angst voor pijn, vaginisme, na een bevalling, door bepaalde sporten (paardrijden, turnen), door te lang ophouden van plas of ontlasting en door stress.

Lees ook: Welke symptomen kunnen wijzen op te slappe bekkenbodemspieren en wat kun je er aan doen?

Lichamelijke oorzaken

Pijn bij het vrijen kan ook een duidelijke lichamelijke oorzaak hebben, zoals:

Vaginale schimmelinfectie (Candida-infectie).
Seksueel Overdraagbare Aandoening (SOA).
Huidafwijking lichen sclerosus (LS).
Overgewicht.
Aandoeningen van de vulva.
Een verzakking van baarmoeder, blaas en/of endeldarm.
Infectie van de baarmoeder(mond).
Blaasontsteking (Cystitis): wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie en kan ook een oorzaak zijn van ongemak tijdens seks. Het constante gevoel te moeten urineren en het brandende gevoel in de vagina veroorzaakt pijn en verlies van seksueel verlangen. Voor vrouwen is het belangrijk om dit ongemak snel te herkennen, om het verlies van het seksueel verlangen te voorkomen. Een gynaecologisch bezoek kan bepalen wat jouw probleem is en hoe je dit het beste kan behandelen en controleren.
Endometriose: is een chronische aandoening die naar schatting 10% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd treft. Het treedt op wanneer het weefsel dat normaal gesproken de binnenkant van de baarmoeder bekleedt (endometrium) erbuiten groeit, meestal op de eierstokken, eileiders en de bekleding van het bekken.
Overgang en menopauze: in of na de overgang wordt jouw vagina minder snel vochtig. Er is daarom langer stimulatie nodig. Als je te snel gemeenschap hebt, dus als jouw vagina nog niet vochtig is geworden, kun je pijn bij het vrijen. krijgen. Daarnaast wordt er in of na de overgang minder vrouwelijk hormoon (oestrogeen) gemaakt. Hierdoor wordt de wand van jouw vagina dunner en minder soepel. Dit kan droogheid, irritatie, jeuk en afscheiding geven. Als je hier rekening mee houdt (als je langer de tijd neemt), blijft gemeenschap na de overgang goed mogelijk. Daarnaast zijn er diverse behandelingen mogelijk die klachten rondom vagina droogte (atrofie) kunnen helpen verminderen. Ook hiervoor kun je bij SHE Health Clinics terecht.

Lees ook: Moet ik mij zorgen maken bij bloedverlies na seks?

Relatieproblemen

Ook al zijn veel mensen onwetend hierover, relatieproblemen kunnen ook de seksuele opwinding beïnvloeden. Een gebrek aan communicatie, seksuele problemen of ontrouw kunnen negatieve effecten hebben wanneer het aankomt op seksuele relaties.

Lees ook: 7 redenen waarom porna kijken goed kan zijn voor vrouwen.

Bepaalde medicijnen

Een van de bijwerkingen van de pil is een geringe behoefte aan seks. Daarnaast verschijnt deze bijwerking wanneer er te veel pijnstillers en antibiotica worden genomen. Ook dit kan de natuurlijke vochtigheid van de vagina beïnvloeden.

Lees ook: Heb jij hulp nodig bij afbouwen medicijnen?

Behandeling(en) voor pijn bij vrijen

Consult gynaecoloog

Eén van onze vrouwelijke gynaecologen bij SHE Health Clinics kan de juiste diagnose stellen en vervolgens de beste behandeling en vervolgstappen adviseren.

Consult seksuoloog

Naast onderzoek door een van onze vrouwelijke gynaecologen, biedt een consult bij onze vrouwelijke seksuoloog (NVVS) vaak het beste vervolg voor een behandeling. Met haar kun je jouw seksuele problematiek in vertrouwen bespreken.

Infectie of huidziekte

Als jouw arts of gynaecoloog een infectie, SOA of huidziekte van de vagina vindt, wordt deze eerst behandeld met een crème tegen een schimmelinfectie (candida), antibiotica en/of met een hormooncrème. Pas als deze genezen is, kun je weer voorzichtig beginnen met gemeenschap. Intussen kun je natuurlijk wel vrijen zonder gemeenschap.

Bekkenbodem

Als bekkenbodemproblemen een rol blijven spelen, kunnen oefeningen helpen om meer controle te krijgen over jouw bekkenbodem. Een gespecialiseerde oefen- of fysiotherapeut kan je hierbij helpen. Daarnaast biedt een vaginale laserbehandeling soms uitkomst om bekkenbodem problemen te verhelpen.

Lees ook: Dít zijn de 3 beste oefeningen voor je bekkenbodemspieren!

Verzakking

Mocht je last hebben van een verzakking (prolaps) van de blaas, baarmoeder en/of (endel)darm, dan zal onze vrouwelijke gynaecoloog je onderzoeken en de juiste diagnose stellen. Daarna zal ze in overleg met jou bepalen wat de beste behandeling voor je is. Veel gebruikte behandelingen zijn:

Gymnastische oefeningen (bekkenbodem fysiotherapie).
Behandeling met hormonen.
Plaatsing van een pessarium.
Laserbehandeling.
Een (poliklinische) operatie waarbij de verzakte organen worden opgehangen of extra worden ondersteund met banden en steunweefsel. Soms kan het nodig zijn om een kunststof matje te plaatsen.
Een combinatie van behandelingen.

Lees ook: Wat zijn de symptomen van vaginale verzakking?

Vaginale droogheid

Voor het verhelpen van vaginale droogheid (atrofie) werkt veelal een combinatie van een vaginale crème, hormoontherapie en/of laserbehandeling het meest effectief.

Lees ook: Vaginale droogheid: oorzaken en behandeling.

Menopauze- en overgangsklachten

Heb je last van menopauze- en overgangsklachten en denk je dat je daardoor pijn bij het vrijen hebt? Maak dan een afspraak voor onze menopauze poli, waar je geholpen kunt worden door een van onze SHE Health Clinics menopauzeconsulentes en in de overgang gespecialiseerde vrouwelijke gynaecologen. Zij werken hierbij nauw samenwerken met onze psychotherapeuten, leefstijlcoaches, diëtist, acupuncturist en andere paramedici. Onze multidisciplinaire en complementaire aanpak zorgt voor een kortere zorgcyclus met sneller resultaat en besparing in tijd en kosten.

Lees ook: Overgangsklachten: wel of geen hormoontherapie?

Psychische klachten

Ook voor psychische klachten kun je bij SHE Health Clinics terecht. Wij bieden een compleet psychologie zorgaanbod, met programma’s voor onder andere: angst, paniekaanvallen, stress, burn-out, depressie en traumaverwerking.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een gynaecoloog of seksuoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Bij SHE Health Clinics kunnen we je helpen met preventie, medisch specialistische onderzoeken en behandelingen, gezond gewicht, afvallen, obesitas, voeding, dieet, leefstijl adviezen, beweging, ontspanning en preventieve medische onderzoeken.

Meer lezen over seks, seksuologie en vaginale gezondheid?

Korte wachttijden bij SHE Health Clinics

Bij SHE Health Clinics hebben we korte wachttijden, dus kun je bij ons meestal snel geholpen worden door onze ervaren vrouwelijke zorgprofessionals.

Vergoeding door verzekering

De meeste gynaecologische en seksuologie onderzoeken en -behandelingen bij SHE Health Clinics vallen onder de basisverzekering. Dit betekent dat gynaecologie en seksuologie door jouw zorgverzekeraar wordt vergoed als je een verwijzing van jouw (huis)arts hebt. Houd wel rekening met je eigen risico.

SHE Health Clinics: alle medische- en paramedische vrouwenzorg op één locatie

Door onze ervaring in het leveren van efficiënte vrouwenzorg, hanteren wij beperkte diagnostiek in korte tijd en een gering aantal polikliniek bezoeken; oftewel een korte en efficiënte zorgcyclus waarbij de vrouwelijke patiënt centraal staat. Vanwege onze onafhankelijkheid en snel diagnostiek, kunnen onnodige opnames en verdere klinische behandelingen worden voorkomen.
Om nog meer reductie in zorgkosten te bereiken hanteren wij een combinatie van multidisciplinaire zorg en complementaire zorg. Dat resulteert in de beste zorg voor vrouwen met een kortere zorgcyclus, waardoor tijd en kosten worden bespaard voor de patiënt, doorverwijzende arts en de zorgverzekeraar.

Meer weten over ons brede zorgaanbod voor vrouwen of wil je weten wat wij als vrouwenkliniek voor je kunnen betekenen? SHE Health Clinics helpt je graag verder! Wij zijn een zelfstandig behandelcentrum (ZBC) met verzekerde- en aanvullende onverzekerde medische zorg voor onder andere: preventie, leefstijl, preventief medische onderzoeken, gynaecologie, seksuologie, overgangsklachten, bekkenbodem, borstonderzoek, urologie, dermatologie, cardiologie, chirurgie, neurologie, psychologie, radiologie, interne geneeskunde, pijnklachten, stress, burn-out, slaapproblemen, vermoeidheid, overgewicht, revalidatie en cosmetiek. Veruit de meeste onderzoeken en behandelingen vallen onder verzekerde zorg, welke vergoed wordt vanuit het basispakket.

Je kunt ons bereiken op 085-2019275 of gebruik maken van ons contactformulier.

Bronnen: Thuisarts, Gezondheidsplein, SHE Health Clinics