Het vulvair vestibulitis syndroom (VVS), ook wel focale vulvitis of vulvadynie genoemd, is een pijnlijke aandoening die zorgt voor chronische branderigheid of schraalheid ter plaatse van de vulva, stekende pijn aan de vagina en pijn tijdens en na geslachtsgemeenschap. VVS komt vooral bij jonge vrouwen voor.
Geleidelijk worden de klachten van focale vulvitis steeds erger, soms dusdanig dat geslachtsgemeenschap zelfs niet meer mogelijk is. De klachten kunnen in bepaalde periodes optreden en ook chronisch (continue) aanwezig zijn. Branderige pijnklachten kunnen ook optreden bij gebruik van tampons, tijdens het fietsen, sporten, lopen, zitten of bij het dragen van strak zittende (onder)kleding. Kortom; deze aandoening kan een zeer negatieve impact hebben op de kwaliteit van leven van vrouwen.
Daarom vertellen we je in dit artikel graag meer over de klachten, symptomen en behandeling van het vulvair vestibulitis syndroom.
Symptomen en klachten van het vulvair vestibulitis syndroom
Vaak is er bij het vulvair vestibulitissyndroom (VVS) in strikte zin geen sprake van een ontsteking. Dyspareunie (pijn bij vrijen) zal vaak de klacht zijn waarmee een vrouw zich tot een zorgprofessional wendt. Klachten van de vulva komen veel voor, denk hierbij aan:
- Pijn voelt branderig of schrijnend en ‘oppervlakkig’;
- Pijn bij (poging tot) geslachtsgemeenschap;
- Pijn bij (soms al heel lichte) aanraking;
- Plekjes bij de vulva die gevoelig zijn bij druk;
- In wisselende mate rode plekjes rond de vulva;
- Verhoogde spanning van de bekkenbodemspieren.
Chronische vulvitis (vulvair vestibulitis syndroom) is een oorzaak die vaak niet door de huisarts wordt overwogen, waardoor adequate behandeling vaak uitblijft.
Lees ook: Pijn bij vrijen: oorzaken, symptomen en behandelingen.
Oorzaak van vulvair vestibulitis syndroom
Voor focale vulvitis (vulvair vestibulitis syndroom) is er tot nu toe helaas nog geen echte verklaring voor de oorzaak van deze klachten gevonden. Mogelijk is er een verstoring in het functioneren van de zenuwen rond de vulva. Door prikkeling van het slijmvlies treedt mogelijk een chronische ontstekingsreactie op van het slijmvlies. Hierdoor raken de zenuwen van slag waardoor aanraking wordt ervaren als pijn. Door de pijn wordt hierdoor als een reflex de bekkenbodem aangespannen waardoor de pijn weer kan verergeren. Zo ontstaat een vicieuze cirkel waarbij de pijnklachten steeds heviger kunnen worden.
Lees ook: Wat is vulvaire intra-epitheliale neoplasia (VIN)?
Mogelijke oorzaken van VVS
- Het vulvair vestibulitis syndroom (VVS) ontstaat waarschijnlijk door meerdere factoren. In het verleden is wel gedacht dat er sprake was van of een seksueel disfunctioneren of van een chronische infectie met candida albicans (vaginale schimmelinfectie). Tegenwoordig denkt men dat er sprake is van een multifactorieel ontstaan, doordat een prikkel van de mucosa van het vestibulum een chronische ontstekingsreactie uitlokt, wat uiteindelijk leidt tot een verandering van de perceptie in het centrale zenuwstelsel waarbij aanraking wordt gevoeld als pijn. Door een reflexmatige contractie van de bekkenbodem (bekkenbodemhypertonie) kan de pijn verergeren. Bij navragen blijken vrouwen met vulvitis wel vaak een candida-infectie (schimmelinfectie) te hebben doorgemaakt. Echter, behandeling met lokale antimycotica verlicht de symptomen niet. Soms verergeren de klachten zelfs doordat de crème het weefsel irriteert.
Lees ook: 7 feiten en fabels die iedere vrouw moet weten over schimmelinfecties.
- In sommige gevallen worden de klachten veroorzaakt of verergert door een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Daarom kan een SOA test onderdeel uitmaken van de diagnostiek bij klachten die duiden op VVS.
Lees ook: Hoe herken je de symptomen van een soa?
- Ook hormonale factoren zijn mogelijk van invloed op het ontstaan van het vulvair vestibulitis syndroom. Een aantal wetenschappelijke studies geeft aan dat er een relatie is tussen het gebruik van orale anticonceptiva (de pil) en vulvitisklachten. Met name de progestagenen uit de anticonceptiepil zouden de mucosa van het vestibulum zodanig veranderen dat het kwetsbaarder is. Er zijn meer klachten als de pil een lage dosis oestrogeen bevat. Postmenopauzaal wordt dyspareunie (pijn tijdens seks) vaker gemeld. Ten gevolge van het oestrogeentekort vermindert de basale vaginale doorbloeding en kan er vaginale atrofie (vaginale droogte) van het weefsel optreden. Het droge vaginale weefsel wordt daardoor gevoeliger voor goede en voldoende adequate seksuele stimulatie, anders kan er irritatie of pijn ontstaan. Onderzoek laat zien dat er tijdens een adequate seksuele stimulatie geen verschil in vaginale doorbloeding is tussen pre- en postmenopauzale vrouwen.
Lees ook: Dít zijn de 3 beste oefeningen voor je bekkenbodemspieren!
Behandeling van het vulvair vestibulitis syndroom
Voor de behandeling van het vulvair vestibulitis syndroom (VVS) biedt een goed inzicht in de vicieuze cirkel zoals hierboven beschreven en (h)erkenning van de klachten een goede basis. Bij de behandeling van VVS is het van belang stil te staan bij eventuele factoren die de klachten in stand kunnen houden. Het gekwetste weefsel van de vulva moet kunnen herstellen. Er wordt meestal een pijnverbod afgesproken. Alles wat de vulva pijn kan doen moet vermeden worden, dus ook de coïtus (geslachtsgemeenschap). Hygiënische maatregelen worden besproken om het weefsel van de vulva te beschermen.
Daarvoor gelden veelal de volgende adviezen:
- Gebruik geen zeep om de vagina(ingang) te wassen;
- Spoel de huid met lauwwarm water huid en dep daarna droog;
- Gebruik geen inlegkruisjes of maandverband;
- Draag geen strakke broeken of string;
- Gebruik een menstruatie cup of andere alternatieven voor tampons tijdens je menstruatie;
- Draag katoenen ondergoed of geen ondergoed (‘going commando‘);
- Draag geen ondergoed of pyjamabroek tijdens het slapen (10 redenen waarom naakt slapen gezonder is);
- Tijdelijk geen geslachtsgemeenschap;
- Penetratie met vingers vermijden.
In sommige gevallen adviseren we een crème (Lanettewas crème of vaseline/paraffine crème) tweemaal daags op de geïrriteerde huid te smeren. Tegelijkertijd wordt het gebied door het regelmatig aan te raken minder bedreigend, c.q. minder pijnlijk (desensitisatie).
Met het coïtusverbod wordt de cirkel van angst voor seks doorbroken. Er mag juist wel gevreeën worden, als het maar niet pijnlijk is. Voor sommige vrouwen is dit voldoende om weer meer zin in vrijen te krijgen en meer opwinding te voelen. Andere vrouwen zijn hier niet direct toe in staat. Hen kunnen stapsgewijs, door middel van onder andere streeloefeningen, positieve ervaringen met seksualiteit geleerd worden, waardoor de angst voor pijn steeds verder naar de achtergrond kan verdwijnen.
Het kan zijn dat je vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics je verwijst naar een bekkenfysiotherapeut, voor het (leren) ontspannen van de bekkenbodem. Als psychoseksuele of relationele aspecten mogelijk een rol spelen, kan onze vrouwelijke gynaecoloog je doorverwijzen naar onze vrouwelijke seksuoloog of psycholoog.
Zelfonderzoek vagina en vulva
Wist je dat het helpt om meer zelfonderzoek te doen naar je eigen vagina en vulva? De meeste vrouwen kijken niet vaak genoeg naar hun eigen ‘down under‘, waardoor klachten vaak niet tijdig worden ontdekt en erger kunnen worden.
Tips voor zelfonderzoek van je vagina:
- Om de vulva zelf te onderzoeken ga je in een voor jou makkelijke houding staan of zitten. Met één hand spreidt je de schaamlippen iets uit elkaar en vervolgens kun je nu met een spiegel in de andere hand de vulva bekijken. Het kan ook handig zijn om een foto te maken met je mobieltje. Doe wat je het prettigst vindt.
- Doe dit zelfonderzoek 1 x in de 1 á 2 maanden. Het belangrijkste doel is dat je verschil kunt opmerken! Zo kun je zelf in de gaten houden of er veranderingen zijn.
- Indien je iets afwijkend vind, neem dan contact op met je huisarts of gynaecoloog bij SHE Health Clinics voor aanvullend onderzoek en diagnostiek.
- Mocht je huid anders aanvoelen dan je gewend bent en zijn er geen zichtbare veranderingen, ga ook dan naar de huisarts of gynaecoloog bij SHE Health Clinics.
Lees ook: Hoe onderzoek je jouw eigen vulva?
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over vulvaklachten, vaginale klachten en vaginale gezondheid?
- SHE Health Clinics infopagina gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina Focale Vulvitis (vulvair vestibulitis syndroom).
- SHE Health Clinics infopagina dyapareunie (pijn bij vrijen).
- SHE Health Clinics infopagina vaginisme.
- SHE Health Clinics infopagina vaginale schimmelinfectie.
- SHE Health Clinics infopagina vulvacorrectie.
- SHE Health Clinics gynaecologische check-up.
- SHE Health Clinics infopagina vaginale klachten.
- SHE Health Clinics infopagina vaginale droogte.
- SHE Health Clinics infopagina overgang en menopauze.
- SHE Health Clinics infopagina bekkenbodemklachten.
- SHE Health Clinics infopagina menstruatieklachten.
- SHE Health Clinics infopagina leefstijl poli.
- SHE Health Clinics infopagina anticonceptie.
- SHE Health Clinics infopagina vaginale infectie.
- SHE Health Clinics infopagina pijn bij vrijen.
- SHE Health Clinics infopagina soa.
- De beste tips van SHE Health Clinics.
- Pruritus Vulvae: veelvoorkomende, vervelende kwaal bij vrouwen.
- Geen zin meer in maandverband of tampons? Dít zijn de alternatieven!
- Déze 8 vragen worden een gynaecoloog het vaakst gesteld.
- Wat zijn alle alternatieven voor de anticonceptiepil?
- Helpen vaginale injecties bij pijn bij vrijen?
- Wat zijn de meest voorkomende vulva-aandoeningen?
- Waardoor heb je pijn bij het vrijen?
- Wat zijn de gevolgen van aanranding en verkrachting?
- Waarom hebben sommige vrouwen minder zin in seks (FSIAD)?
- Hoe ontstaat ontsteking of irritatie van de vagina bij meisjes?
- Wat veroorzaakt seksuele disfunctie bij vrouwen?
- Lichen sclerosus: vervelende huidziekte bij vrouwen.
- 7 dagelijkse dingen die invloed hebben op de gezondheid van je vagina.
- Het uitstrijkje: alles wat je moet weten over dit bevolkingsonderzoek.
- 15 oorzaken van vaginale jeuk.
- Er zijn 5 verschillende soorten vagina’s en ze zijn allemaal normaal!
- Hoe kun je jouw vagina gezond houden na een antibioticakuur?
- Wat zijn de behandelingen van FSIAD (Female Sexual Interest/Arousal Disorder).
- 15 redenen waarom vrouwen eigenlijk commando door het leven zouden moeten gaan.
- Waarschuwing: ‘Stop geen parels of jade eieren in je vagina!’.
- Wat is ‘witte vloed’?
- 24 feiten en fabels over de morning-afterpil.
- Urologen denken dat vibrator kan helpen bekkenbodemspieren te verstevigen.
- Wat kun je eten om je darmen gezond te houden?
- Heb ik een vaginale infectie of een soa?
- 12 dingen waarvan je niet wist dat je vagina het kan.
- Wat zijn vaginale spataderen en wat kan je er aan doen?
- Boost je gezondheid door te masturberen met deze voordelen!
- 10 oorzaken en symptomen van ongewenst urineverlies.
- Moet ik mij zorgen maken bij bloedverlies na seks?
- Déze 10 symptomen moet je volgens een gynaecoloog nooit negeren.
- Dít zijn de 12 meest voorkomende oorzaken van vaginale droogte.
- Hoe noodzakelijk is het om een uitstrijkje te laten afnemen?
- De vagina: iedereen kent de weg, doch niemand kent de bewoners.
- Hoeveel seks heb JIJ nodig om gezond te blijven?
- Wat zijn de symptomen, oorzaak en behandeling van de ziekte van Asherman?
- Dít zegt de geur van je vagina over je gezondheid.
- Wat is het Post Birth Control Syndrome?
- 7 vaginale klachten die je moet kunnen herkennen.
- Hoe herken je de symptomen van een soa?
- Wat zijn alle alternatieven voor de anticonceptiepil?
- Top-20 meest gelezen seksuologie artikelen.
- 8 gewoontes die eigenlijk niet zo goed zijn voor je vagina.
- Een opgeblazen gevoel, buikpijn en nog 3 symptomen die kunnen wijzen op een eierstokcyste.
- 7 tips voor de juiste vaginale verzorging.
- 24 fabels en feiten over je vagina.
- Dít wil je weten over schaamlipkanker!
- Hoe goed en veilig zijn menstruatiecups?
- 28 opmerkelijke feiten over seks die je nog niet wist.
- Wat zegt je menstruatiebloed over je gezondheid?
- 7 feiten en fabels die iedere vrouw moet weten over schimmelinfecties.
- Abnormale menstruatie? Dan is er sprake van een menstruatiestoornis!
- Branderig gevoel bij het plassen, doch geen blaasontsteking? Dít zijn 6 mogelijke andere oorzaken.
- Wat zeggen de geur en kleur van je vaginale afscheiding?
- 15 redenen waarom vrouwen eigenlijk commando door het leven zouden moeten gaan.
- Hoe behandel je vaginale schimmelinfectie?
- 10 redenen waarom naakt slapen gezonder is.
- Vaginale droogheid: oorzaken en behandeling.
- Wat is het verschil tussen een ouderdomswrat en een moedervlek?
- 12 praktische tips tegen menstruatiepijn.
- Wat gebeurt er met je lichaam als je met de anticonceptiepil stopt?
- Wat te doen bij heftige menstruatiepijn (Dysmenorroe)?
- Moeite met klaarkomen? 10 tips voor een beter orgasme.
- 14 vragen over pijn bij het vrijen.
- Wat gebeurt er allemaal met je vagina naarmate je ouder wordt?
- 8 tips voor een beter seksleven.
- 10 soloseks tips: déze dingen moet iedere vrouw weten over masturberen.
- Dit kun je het best eten om je vagina gezond te houden.
- Depressiviteit rondom je menstruatie: wellicht is het PMS of PMDD?
- Wat zijn de symptomen van Persistent Genital Arousal Disorder (PGAD)?
- Diagnose PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom) komt vaak voor.
- Wat is tamponziekte (Toxic Shock Syndrome)?
- 21 verrassende bijwerkingen van de anticonceptiepil.
- Stop jij kankerverwekkende tampons in je vagina?
- Alles wat je moet weten over een orgaanverzakking.
- 12 tips tegen menstruatiehonger.
- Voordelen Gynaecologische Check-up.
- Menstruatiepijn en nog 5 symptomen die kunnen wijzen op endometriose.
- Hoe kun je precies weten of je ovuleert?
- Is jouw vagina volkomen normaal? Dít zijn de 7 typen vagina die je kunt hebben.
- Waarom stinkt je urine? Dít zegt de geur van je plas over je gezondheid.
- Doorlopen met vaginale ongemakken is onnodig!
- Van Vulva Tot Vagina: de voor- en nadelen van de pil.
- Welke symptomen kunnen wijzen op te slappe bekkenbodemspieren en wat kun je er aan doen?
- Hoe goed en veilig zijn menstruatiecups en wat zijn de voordelen?
- Zaden eten tegen menstruatieklachten (seed cycling). Helpt dat het echt?
- Wat zijn de eerste symptomen van de overgang?
- Welke soa’s kun je hebben zónder dat ze voor duidelijke symptomen zorgen?
- Wat zijn de beste porna sites voor vrouwen?
Bronnen: SHE Health Clinics, NTvG, SOA Aids Nederland, Science Direct, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
