Vrouwen en mannen verschillen totaal wat betreft ziekte en gezondheid. Er zijn veel verschillende ziektes en aandoeningen die bij vrouwen vaker voorkomen dan bij mannen. Vrouwen zijn anders ziek, hebben een andere levensverwachting en reageren anders op medicijnen en behandelingen dan mannen.
Lange tijd domineerde ‘de bikinivisie’ de geneeskunde en medische wetenschap: vrouwen hebben borsten en andere geslachtsorganen, maar verschillen verder niet zo veel van mannen. Niets is echter minder waar. Uiteraard zijn er voor de hand liggende ziektes die enkel bij vrouwen of mannen voorkomen, zoals baarmoederhalskanker of prostaatkanker. Maar een lange reeks aandoeningen die beide geslachten treffen, komen bij vrouwen aanzienlijk vaker voor, leiden tot andere symptomen en vereisen een andere behandeling.
Vrouwen leven misschien wel langer dan mannen, ze leven minder lang in goede gezondheid. En de levensverwachting zonder chronische ziekten ligt voor vrouwen zeven jaar lager dan voor mannen.
Grote biologische verschillen tussen vrouwen en mannen
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de biologische verschillen tussen mannen en vrouwen groter zijn dan gedacht. Mannen en vrouwen zijn tot in iedere cel van hun lichaam verschillend. Sekse blijkt namelijk invloed te hebben op genregulatie: het aan- en uitzetten van genen in cellen. Dat heeft ook gevolgen voor de behandeling van ziekten.
De biologische verschillen tussen mannen en vrouwen bestaan uit verschillende geslachtschromosomen (XX bij vrouwen en XY bij mannen) en verschillende geslachtshormonen (oestrogenen bij vrouwen en testosteron bij mannen). Deze biologische verschillen dragen bij aan een andere ziekteontwikkeling tussen mannen en vrouwen.
Ziektes en aandoeningen die vaker bij vrouwen voorkomen
Onderstaand beschrijven we een aantal van de meest voorkomende ziektes en aandoeningen die aanzienlijk vaker bij vrouwen voorkomen:
Cardiovasculaire ziekten
Hartziekten en beroertes komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Dit komt deels omdat vrouwen over het algemeen een hoger risico hebben op hoge bloeddruk en cholesterolgehalte. Ook bestaan er verschillen in ontwikkeling van slagaderverkalking.
Vrouwen sterven vaker aan hart- en vaatziekten dan mannen, onder andere omdat een hartinfarct bij vrouwen vaker wordt gemist, omdat de symptomen die ze vertonen vaker ‘atypisch’ zijn. Bij vrouwen neemt het risico op hartklachten na de overgang toe en de hartklachten zijn vaak anders. Hartklachten bij vrouwen lijken erg veel op overgangsklachten. Vrouwelijke klachten zijn bijvoorbeeld kortademigheid, oververmoeidheid, ernstige slaapproblemen, duizeligheid of hartkloppingen. Klachten die soms al jarenlang aanwezig zijn. Deze klachten worden vaak ten onrechte afgedaan als passend bij de overgang of stress.
Lees ook: Waarom hartinfarcten bij vrouwen vaak gemist worden: ‘Ik had atypische klachten’.
Beroertes en hartfalen lopen bij vrouwen vaker fataal af. Vrouwen sterven sneller aan een eerste beroerte (hersenbloeding) dan mannen en hebben in Nederland een 13% hogere kans dan mannen om binnen één maand na het optreden van een eerste beroerte te overlijden.
Vooral vrouwen jonger dan zestig herstellen minder goed van een hartinfarct dan mannen: die hebben een twee keer zo grote kans om het een jaar na de feiten nog te kunnen navertellen.
Lees ook: Vrouwenhart vs. mannenhart: ken jij de verschillen?
Depressie en angststoornissen
Vrouwen hebben twee keer zoveel kans op depressie en angststoornissen dan mannen. Grote veranderingen in de hormoonspiegels rond de puberteit, zwangerschap en menopauze zijn in verband gebracht met een groter risico op depressie. Ook een vitamine D tekort kan bij vrouwen het risico op depressie verhogen.
Lees ook: Wat zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen met een depressie?
Auto-immuunziekten
Lupus, multiple sclerose (MS), ziekte van Sjögren, reuma, ziekte van Hashimoto, ziekte van Graves en reumatoïde artritis zijn voorbeelden van auto-immuunziekten die vaker bij vrouwen voorkomen dan bij mannen. Dat is gek genoeg te wijten aan hun krachtiger immuunsysteem dat hen beter beschermt tegen infectieziekten maar de kans op auto-immuunziekten verhoogt.
Lees ook: Auto-immuunziekten: welke komen bij vrouwen het meest voor?
Burn-out
Vrouwen krijgen eerder en vaker een burnout in vergelijking met mannen. Ieder jaar krijgen meer dan 100.000 Nederlandse vrouwen een burnout, wat twee keer zoveel is dan bij mannen.
Lees ook: Hoe voorkom je een burn-out?
Dementie
Eén op de drie vrouwen krijgt dementie, tegenover een op de zeven mannen.
Lees ook: Wat zijn de 10 signalen van beginnende dementie (Alzheimer)?
Osteoporose
Vrouwen hebben meer kans op osteoporose (botontkalking), een aandoening waarbij de botdichtheid afneemt, waardoor de botten brozer worden en gemakkelijker kunnen breken.
Lees ook: Oorzaken van osteoporose bij vrouwen.
Borstkanker
Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In Nederland krijgt 1 op de 7 vrouwen borstkanker. In 2022 waren er in Nederland ongeveer 18.000 borstkankerdiagnoses. Dit is inclusief een mogelijk voorstadium van borstkanker (ductaal carcinoom in situ). Hoewel mannen ook borstkanker kunnen krijgen, komt het veel minder vaak voor (circa 130-140 mannen per jaar).
Lees ook: Wat zijn de 12 symptomen van borstkanker?
Migraine
Vrouwen hebben drie keer meer kans op migraine dan mannen. Dit is te verklaren door het verschil in hormonen en het eventuele gebruik van de anticonceptiepil.
Lees ook: Wat voor een type hoofdpijn heb jij? Check het hier!
Schildklieraandoeningen
De schildklieraandoeningen hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie komen bij vrouwen vijf keer zo vaak voor als bij mannen. En schildklierkanker wordt per jaar bij gemiddeld 4,9 per 100.000 vrouwen en 2 per 100.000 mannen gediagnosticeerd.
Lees ook: Schildklierproblemen die vaak bij vrouwen voorkomen.
Urineweginfecties
Vrouwen hebben een hoger risico op urineweginfecties (blaasontsteking) dan mannen, omdat de urethra (urineleider) bij vrouwen korter is dan bij mannen. Daarnaast lopen vrouwen een verhoogd op een urineweginfectie door het switchen tussen vaginale seks en anale seks.
Lees ook: Waarom voorzichtig zijn bij switchen tussen anale en vaginale seks?
Somatisch Onverklaarde Lichamelijke Klachten
Van de patiënten met somatisch onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK) in Nederland is ruim 70 tot 90 procent vrouw. Een opvallend hoog percentage van vrouwen met onverklaarde klachten heeft te maken gehad met seksueel misbruik.
Lees ook: Wat zijn Somatisch Onverklaarbare Lichamelijke Klachten (SOLK) bij vrouwen?
Incontinentie
Incontinentie (ongewenst urineverlies) komt onder vrouwen veel vaker voor als onder mannen, namelijk ruim vier keer zo vaak.
Lees ook: Urineverlies (incontinentie) komt ook bij jonge vrouwen voor.
Obstipatie
Van een verstopte spijsvertering hebben vrouwen twee keer zo vaak last als mannen.
Lees ook: Last van constipatie? Dan kun je deze 13 laxerende fruitsoorten het beste eten!
Chronische aandoeningen
Vrouwen hebben vaker chronische aandoeningen dan mannen. Meer dan de helft van de vrouwen heeft minimaal één chronische aandoening, tegen 43 procent bij mannen. Ruim een kwart van de vrouwen heeft zelfs meerdere chronische aandoeningen tegelijk. Bij mannen is dit iets minder dan een vijfde.
Op oudere leeftijd komen bij vrouwen gewrichtslijtage, gewrichtsontstekingen en nek-of schouderaandoeningen twee keer zo vaak voor.
Lees ook: Welke chronische ziektes komen bij vrouwen het meest voor?
Meer bijwerkingen van medicijnen
Pas de laatste twintig jaar groeit het besef dat vrouwen en mannen verschillend op geneesmiddelen kunnen reageren. Deze verschillen hebben onder meer te maken met de vocht- en vetverdeling, genexpressie (mate waarop de erfelijke informatie zich uitdrukt) en de hormoonhuishouding. Vrouwen hebben namelijk een lager lichaamsgewicht dan mannen, een relatief kleiner volume lichaamsvocht en een relatief grotere hoeveelheid lichaamsvet. De maag van vrouwen is minder zuur en het legen ervan duurt langer – onder meer onder invloed van hormonen. Medicatie verblijft langer in het maag-darmkanaal van vrouwen omdat het bij hen twee keer zo lang duurt voordat voedsel de dunne darm passeert. Bovendien hebben vrouwen doorgaans meer bindingseiwitten in hun bloedbaan vanwege het vrouwelijk hormoon oestrogeen. Al deze verschillen maken dat medicatie langer in het lichaam van vrouwen circuleert. Mannen maken dankzij het mannelijk hormoon testosteron bovendien sneller enzymen aan in de darm en de lever, waardoor lichaamsvreemde stoffen zoals medicatie sneller worden afgebroken.
Wat werkt voor mannen, werkt niet automatisch ook voor vrouwen en vice versa. Preventief aspirine slikken helpt bij mannen om een trombose of hartinfarct te voorkomen, maar heeft bij vrouwen enkel zin vanaf 65 jaar.
Vrouwen krijgen meer geneesmiddelen voorgeschreven dan mannen, ook wanneer anticonceptiva niet meetellen. Vrouwen slikken vooral meer slaapmiddelen, antidepressiva en reumamedicijnen.
Tel bij dat alles de ondervertegenwoordiging van vrouwen in klinisch onderzoek en geneesmiddelenonderzoek, en het is niet verwonderlijk dat vrouwen vaker last hebben van bijwerkingen. Van de tien geneesmiddelen die de FDA in 2022 van de markt haalde, veroorzaakten er acht meer neveneffecten bij vrouwen. Het risico op bijwerkingen is voor vrouwen anderhalf keer groter dan voor mannen!
Vrouwen gaan vaker naar de dokter en worden vaker opgenomen in het ziekenhuis. Vrouwen belanden ook vaker in het ziekenhuis door een heftige bijwerking van een geneesmiddel.
Preventie is belangrijk
Het is belangrijk op te merken dat deze lijst niet uitputtend is en dat veel andere ziekten en aandoeningen ook vaker bij vrouwen voorkomen. Het is daarom belangrijk voor vrouwen om regelmatig gezondheidscontroles en preventieve onderzoeken te laten doen en eventuele symptomen of veranderingen in hun gezondheid te bespreken met hun arts of medisch specialist.
Lees ook: Wat zijn de belangrijkste gezondheidstips voor vrouwen?
Hulp nodig met medisch zorg of een gezonde leefstijl?
Wil je meer informatie of een afspraak maken? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over vrouwengezondheid, vrouwenzorg en leefstijl?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics overzicht gynaecologisch zorgaanbod.
- Gendergezondheidskloof tussen vrouwen en mannen.
- Van hartaandoeningen tot spiraaltjes: Hoe artsen de pijn van vrouwen wegwuiven.
- Welke medicijnen hebben het grootste risico op bijwerkingen of vergiftiging?
- Waarom medische zorg nog te weinig vrouwgericht is.
- Hoe ziet de toekomst in vrouwenzorg er uit?
- ‘Van het vrouwenlichaam weten we te weinig!’.
- Covid-prik kan auto-immuunziektes veroorzaken.
- Wat zijn de symptomen van hartziekten bij vrouwen?
- Waarom vrouwenzorg beter en anders moet!
- Chronisch Vermoeidheidssyndroom: oorzaken, symptomen en behandelingen.
- Welke 6 ziekten zijn het moeilijkst te ontdekken bij vrouwen?
- Waaraan herken je de ziekte lupus?
- ‘Alle borstimplantaten zouden een kankerwaarschuwing moeten krijgen’.
- Gebrek aan kennis over hartziekten bij vrouwen met migratieachtergrond.
- Wat is er zo anders aan het vrouwenhart?
- Vrouwen met onverklaarde klachten (SOLK) voelen zich meestal niet gehoord door artsen.
- Borstimplantaten in verband gebracht met zeldzame vormen van kanker.
- Vrouwelijke artsen boeken betere resultaten, vooral bij de behandeling van vrouwelijke patiënten!
- Zit je als vrouw anders bij de huisarts dan een man? Ja, blijkt uit onderzoek.
- Schildklierproblemen die vaak bij vrouwen voorkomen.
- ‘Te weinig aandacht voor vrouwengezondheid’.
- Waarom ontdekken vrouwen borstkanker nog steeds vaak te laat?
- Wat is de schildklieraandoening ziekte van Hashimoto?
- Grotere aandacht voor man-vrouwverschillen bij veelvoorkomende gezondheidsklachten.
- Vrouwen zijn slechter af in psychosezorg dan mannen.
- Hoe weet je of je een te hoog cholesterol hebt en wat zijn de risico’s?
- Waarom kun je tijdens de menopauze meer last krijgen van botontkalking?
- 24 feiten en fabels over borstkanker.
- Déze 6 symptomen kunnen wijzen op een hartinfarct bij vrouwen.
- Hét verschil tussen hormonale, menstruele en normale migraine.
- Hoe herken je de symptomen van de schildklieraandoening ‘ziekte van Graves’?
- Vrouwen met onverklaarde klachten (SOLK) voelen zich meestal niet gehoord door artsen.
- Onderzoek: ZBC’s zorgen voor toegankelijke, kwalitatief hoogwaardige en betaalbare zorg.
- Vrouwen doen het ook in tijden van crisis beter dan mannen.
- Wat zijn de 14 gezondste voordelen van stoppen met alcohol drinken?
- Onderzoek laat zien dat vrouwen helemaal niet emotioneler zijn dan mannen!
- Vrouwen hebben beter afweersysteem dan mannen.
- Wat zijn de oorzaken van bloed uit je anus?
- Petitie over veel onbegrepen medische klachten bij vrouwen: ’Tweede Kamer moet meer onderzoek steunen!’.
- Vezelrijk dieet kan kans op dementie verkleinen.
- Tijdens coronacrisis is aantal jongeren met eetstoornis sterk gestegen.
- Wat zijn zeldzame vormen van borstkanker?
- Dit zijn de lichamelijke én mentale gevolgen van dagelijks alcohol drinken.
- 10 voedingsmiddelen om je cholesterol te verlagen.
- Waarom zoveel vrouwen met onverklaarbare klachten worstelen: ‘Het is tijd om op te staan!’.
- Vrouwen hebben meer last van autisme en het is moeilijker te herkennen dan bij mannen.
- 10 gezondheidsproblemen waar vrouwen zich voor schamen.
- Medisch experts willen meer aandacht voor het vrouwenhart.
- Spontaan je arm of pols gebroken? Wellicht komt het door botontkalking.
- Boekenlijst met aanbevolen boeken over (vrouwen)gezondheid.
- 6 tips voor een gezond vrouwenhart boven de 50 jaar.
- Man-vrouwverschillen onderbelicht in onderzoek coronamedicijnen.
- Nuttige informatie en links vrouwenzorg.
