Wat zijn alle alternatieven voor de anticonceptiepil?

9 februari 2024

De anticonceptiepil: waarschijnlijk gebruik je ‘m zelf en de meeste van je vriendinnen. Echter, lijken steeds meer vrouwen “pilmoe” te zijn en op zoek te gaan naar alternatieven voor de pil. Maar wat is nu het beste alternatief voor de anticonceptiepil?

In dit artikel beschrijven we de voor- en nadelen van 10 verschillende anticonceptie alternatieven.

Klaar met de pil

Misschien hoor je het om je heen: vrouwen zijn wel een beetje “klaar” met de pil, vooral omdat steeds bekender wordt dat er flink wat bijwerkingen bij het slikken van het pilletje komen kijken. Om maar een paar te noemen: minder zin in seks, een opgeblazen gevoel, stemmingswisselingen… Maar ook fijne dingen, zoals een zuivere huid en minder pijn tijdens seks. Ja, de pil heeft veel voordelen, maar ook zo z’n nadelen.

Lees ook: Veilig vrijen is uit de gratie, pilgebruik neemt af en meiden hebben minder seksueel plezier.

De pil is ook heel handig: elke dag neem je ‘m op dezelfde tijd in en je hebt nauwelijks kans om zwanger te raken. De kans is aanwezig, maar klein. De hormonen die je inneemt om die zwangerschap te voorkomen – en alle bijwerkingen die erbij komen kijken – nemen vrouwen vaak voor lief. Dat hoeft echter niet, want er zijn diverse alternatieven.

Lees ook: 14 procent jonge vrouwen gebruikt natuurlijke anticonceptie.

Alternatieven voor de anticonceptiepil

Om je te helpen de juiste keuze in anticonceptiemiddelen en voorbehoedsmiddelen te maken, hebben wij een overzicht gemaakt met de voor- en nadelen.

1. Flexi-T koperspiraal

Het (koper)spiraaltje heeft de vorm van een anker en moet door je huisarts of gynaecoloog worden ingebracht. Het voorkomt dat een bevruchte eicel zich kan nestelen in je baarmoeder. Het koperspiraal is een betrouwbare anticonceptiemethode waarbij je voor meerdere jaren niet meer aan je anticonceptie hoeft te denken. Het koperspiraal bevat geen hormonen en is daardoor geschikt wanneer je geen hormonen mag of wilt.

Voordelen koperspiraal: Het is heel betrouwbaar, kan 5 tot 10 jaar blijven zitten en heeft geen hormonen.

Nadelen koperspiraal: Je menstruaties zijn zwaarder dan je gewend bent en je hebt meer last van afscheiding, doch dit kan meestal geen kwaad.

Lees ook: Hoe voelt het om een spiraaltje te krijgen?

2. Kyleena hormoonspriraal

De Kyleena hormoonspiraal is een bewezen betrouwbare anticonceptiemethode, waarbij je voor meerdere jaren niet meer aan je anticonceptie hoeft te denken. De werkzame stof in dit hormoonspiraaltje is Levonorgestrel (0,009 mg per dag).

Belangrijk om te weten is dat het hormoonspiraal geen stopweek heeft. Dit betekent dat je zelf geen invloed kunt uitoefenen op de timing van je menstruatie; omdat je deze niet kunt overslaan, verschuiven of uitstellen. Daarnaast is het goed om te weten dat bij gebruik van het hormoonspiraal je menstruatie kan veranderen of zelfs helemaal kan wegblijven. In tegenstelling tot een anticonceptiepil (orale anticonceptiva), behoud je met alle spiralen je eisprong en daardoor je eigen natuurlijke, hormonale cyclus.

Kyleena is het kleine zusje van het Mirena hormoonspiraal. De werkzame stof in beiden spiralen is het hormoon Levonorgestrel. Het grootste verschil tussen de twee, is de hoeveelheid Levonorgestel. De Mirena bevat totaal 52mg t.o.v. Kyleena 19,5mg. Oftewel: minder dan de helft i.v.m. de Mirena spiraal.

Het hormoonspiraal zorgt ervoor dat het slijm in de baarmoederhals ‘taaier’ wordt, waardoor mannelijke zaadcellen er moeilijker doorheen kunnen. Daarnaast wordt de eisprong soms onderdrukt en wordt het baarmoederslijmvlies ongeschikt voor de innesteling van een eventueel bevruchte eicel.

Een ander verschil tussen de Mirena (32x32mm) en Kyleena (28x30mm) hormoonspiraal is de grootte van de spiraal. Het verschil is niet groot, doch als je jong bent of (nog) nooit bevallen bent, gaat de voorkeur uit naar de Kyleena hormoonspiraal.

Een spiraal wordt door onze gynaecoloog in de baarmoeder geplaatst. In de meeste gevallen word je door je huisarts verwezen voor plaatsing van het spiraal naar de gynaecoloog. Vooral als de huisarts niet gewend is dit zelf te doen, als je jong bent of als je nog geen kinderen hebt gehad.

Voordelen Kyleena hormoonspiraal: Het is heel betrouwbaar, kan zo’n 5 jaar blijven zitten en je menstruaties zullen lichter worden of zelfs verdwijnen.

Nadelen Kyleena hormoonspiraal: Ook dit is een voorbehoedsmiddel met hormonen.

Lees ook: Voordelen en nadelen Kyleena hormoonspiraal.

3. Mirena hormoonspiraal

De Mirena hormoonspiraal is een bewezen betrouwbare anticonceptiemethode waarbij je voor meerdere jaren niet meer aan je anticonceptie hoeft te denken. De werkzame stof in dit hormoonspiraaltje is Levonorgestrel.

Voordelen Mirena hormoonspiraal: Het is heel betrouwbaar, kan zo’n 5 jaar blijven zitten en je menstruaties zullen lichter worden of zelfs verdwijnen. In tegenstelling tot een anticonceptiepil (orale anticonceptiva), behoud je met alle spiralen je eisprong en daardoor je eigen natuurlijke, hormonale cyclus.

Nadelen Mirena hormoonspiraal: Ook dit is een voorbehoedsmiddel met hormonen.

3. Condoom

Voordelen condoom: Een condoom beschermt tegen soa’s, er zit glijmiddel op en ze beschermen bijna 100 procent tegen zwangerschappen. Het is één van de weinige anticonceptiemiddelen die de vrouw niet hoeft te gebruiken, maar de man.

Nadelen condoom: Veel mensen klagen dat seks met condoom minder fijn is. En als het condoom scheurt (tegenwoordig zijn ze heel veilig, dus kleine kans) heb je een grote kans om zwanger te raken.

4. Anticonceptiering

De anticonceptiering (NuvaRing) is een ring die je zelf in kunt brengen. Het lijkt een beetje op de pil: je laat de ring 3 weken zitten en hebt dan één “ringvrije” week. Je behoudt hierdoor wel de controle over jouw menstruatie. De zachte en flexibele ring plaats je in je vagina, vergelijkbaar met een tampon. Door het ontwerp kan de ring er niet zomaar uitvallen.

Voordelen anticonceptiering: De ring is heel betrouwbaar en tijdens de seks of als je ongesteld bent kun je ‘m gewoon laten zitten. Je hoeft er niet dagelijks aan te denken en je kunt je stopweek net als bij de pil overslaan.

Nadelen anticonceptiering: Net als de pil heeft deze ring hormonen en de ring beschermt niet tegen geslachtsziektes.

Lees ook: Wat zijn de voordelen en nadelen van een anticonceptiering?

5. Pessarium

Dit is een wat onbekender voorbehoedsmiddel, maar ook één van de alternatieven voor de pil. Het pessarium komt erop neer dat je een “kapje” dat je om je vaginamond aanbrengt voor het vrijen. Je moet het gebruiken in combinatie met zaaddodend middel.

Voordelen pessarium: Je kunt 1 à 2 jaar vooruit met één kapje. Het heeft geen hormonen, wat betekent dat het geen bijwerkingen heeft.

Nadelen pessarium: Je moet het altijd gebruiken in combinatie met zaaddodend middel en vlak voor de seks aanbrengen (misschien nogal een karweitje als je het liefst meteen seks hebt). Je moet er even handig in worden, want als je ‘m verkeerd aanbrengt, kun je alsnog zwanger raken. Na de seks moet je een pessarium 6 tot 8 uur laten zitten om het zaaddodende middel z’n werk te laten doen.

6. Anticonceptiepleister

Deze pleister plak je op je huid en verwissel je één keer in de week of de anticonceptiepleister laat je 3 weken zitten en daarna heb je een pleistervrije week. Hierdoor is de pleister een uitkomst voor vrouwen die niet elke dag aan hun anticonceptie willen denken, maar wél hun menstruatie willen uitstellen als dat beter uitkomt.

Voordelen anticonceptiepleister: Je hoeft er nauwelijks aan te denken, het is betrouwbaar (de pleister bij vrouwen tot 90 kilo) en je bent niet ongesteld (als je dat fijn vindt).

Nadelen anticonceptiepleister: Het is weer hormonaal anticonceptiemiddel, de anticonceptiepleister kan zorgen voor misselijkheid en gespannen borsten en – belangrijk – kan een extra kans op trombose geven.

7. Prikpil

De prikpil krijg je iedere 12-13 weken van je huisarts of gynaecoloog. Eén injectie is voldoende om je 12 weken (3 maanden) tegen zwangerschap de beschermen. Er vindt geen eisprong meer plaats en mannelijke zaadcellen komen minder goed door het slijm van de baarmoederhals.

Belangrijk om te weten is dat de prikpil geen stopweek heeft. Dit betekent dat je zelf geen invloed kunt uitoefenen op de timing van je ongesteldheid. Je kunt je menstruatie dus niet overslaan, verschuiven of uitstellen.

De prikpil is in Nederland verkrijgbaar in twee verschillende soorten:

Depo-Provera prikpil werkt via een injectie in de spier van je bil of bovenarm.
De Sayana prikpil werkt via een injectie onder de huid.

Voordelen prikpil: Je hoeft slechts één keer in de 3 maanden (4 keer per jaar) aan anticonceptie te denken. Het is betrouwbaar en sommige vrouwen vinden het prettig dat hun menstruatie vermindert of helemaal wegblijft.

Nadelen prikpil: Het is een hormonaal anticonceptiemiddel. Je hebt geen invloed meer op je menstruatie; je menstruatie kan wel veranderen of zelfs helemaal wegblijven. Als je net begint met de injecties kunnen onregelmatige en langdurende bloedingen voorkomen. Het terugkeren van de vruchtbaarheid kan na het gebruik van de prikpil een jaar of langer duren. Je lichaam heeft tijd nodig om de hormonen te verwijderen. Dit betekent dat je ook niet zomaar kunt stoppen als je bijwerkingen hebt. Ook kan er bij een langere gebruiksduur verlies van botdichtheid ontstaan. Daarom wordt het aangeraden om tijdens het gebruik van deze vorm van anticonceptie voldoende calcium en vitamine D in te nemen.

Lees ook: 18 feiten en fabels over de anticonceptiepil.

8. Implantatiestaafje

Dit is eigenlijk ook een pil die in een andere vorm komt: het is een staafje van 4 bij 2 millimeter dat door de arts wordt aangebracht in je arm en hormonen afgeeft. Bij SHE. Health Clinics gebruiken we het Implanon NXT anticonceptiestaafje.

Voordelen implantatiestaafje: Het kan 3 jaar blijven zitten en als het goed wordt ingebracht, is het betrouwbaar.

Nadelen implantatiestaafje: In de eerste maanden heb je kans op onregelmatig bloedverlies, het inbrengen en verwijderen kan soms moeilijk gaan.

Lees ook: Hoe de pil een vrouw verandert.

9. Natural Birth Planning

Het is niet echt een voorbehoedsmiddel, maar meer een hippe naam voor periodieke onthouding. Dat lees je goed: je hebt op je meest vruchtbare dagen geen seks. Je meet deze dagen op basis van lichaamstemperatuur, vaginaal slijm en de baarmoedermond.

Voordelen Natural Birth Planning: Je gebruikt geen hormonale voorbehoedsmiddelen en hebt dus geen bijwerkingen. Natural Birth Planning heeft een Pearl Index van 0.4, die is hetzelfde als een spiraaltje. De Pearl Index geeft de betrouwbaarheid van voorbehoedsmiddelen aan.

Nadelen Natural Birth Planning: In feite gebruik je geen voorbehoedsmiddel, dus ondanks dat je goed oplet is er altijd een kans om zwanger te raken. Verder moet je je lichaam goed in de gaten houden en op je meest vruchtbare dagen de verleiding tot seks weten te weerstaan – of voldoende condooms in huis hebben.

10. Sterilisatie

Sterilisatie is een definitieve vorm van anticonceptie. Steriliseren zorgt namelijk voor een blijvende onvruchtbaarheid. Deze methode wordt doorgaans toegepast wanneer je geen kinderen (meer) wilt. Er is zowel sterilisatie voor mannen als sterilisatie voor vrouwen mogelijk.

Voordelen sterilisatie:

Sterilisatie is betrouwbaarder dan tijdelijke anticonceptie.
Jouw anticonceptie is voor altijd geregeld: je hoeft er nooit meer aan te denken.
Je hoeft je geen zorgen meer te maken over een eventuele ongeplande zwangerschap.
Jouw hormoonhuishouding blijft natuurlijk; je slikt geen hormonen.
Sterilisatie is uiteindelijk goedkoop, omdat je niet steeds tijdelijke anticonceptiemiddelen meer hoeft te kopen.

Nadelen sterilisatie:

Elke ingreep of operatie kan complicaties geven.
Krijg je ooit spijt, dan is herstel van jouw vruchtbaarheid moeilijk of zelfs onmogelijk.
Sterilisatie wordt alleen door je zorgverzekeraar vergoed als je daarvoor aanvullend bent verzekerd. Anders dien je het zelf bij ons te betalen (onverzekerde zorg).
Gebruikte je voor de sterilisatie een anticonceptiemiddel met hormonen, dan kan het zijn dat jouw cyclus heftiger wordt. Die wordt immers na sterilisatie niet meer onderdrukt door de hormonale anticonceptie.

Lees ook: Sterilisatie van een vrouw: Wat zijn de voor- en nadelen?

Anticonceptie zonder hormonen

Steeds meer vrouwen willen graag een methode gebruiken zonder hormonen. Omdat ze bijvoorbeeld last krijgen van bijwerkingen, zoals hoofdpijn of een sombere stemming, of omdat ze liever geen onnatuurlijke producten gebruiken. De enige anticonceptiemethoden zonder hormonen zijn barrièremethodes, het koperspiraaltje of sterilisatie. Wil je in plaats van synthetische hormonen liever natuurlijke hormonen gebruiken? Bekijk dan eens de anticonceptiepillen Qlaira of Zoely. In deze anticonceptiepillen zitten deels lichaamseigen hormonen.

Lees ook: Wat zijn hormoonvrije alternatieven voor de pil?

Anticonceptie advies voor vrouwen

Samen met jou kiest onze vrouwelijke gynaecoloog een anticonceptie oplossing die het beste bij jou past. Bij SHE Health Clinics hebben we geen lange wachttijden, dus maak snel een afspraak (je hebt wel een verwijsbrief van je huisarts nodig).

Let op: De vergoeding door de basisverzekering van anticonceptie is afhankelijk van je leeftijd. Lees er hier meer over.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over anticonceptie, de pil en menstruatie?