Hartkramp: welke symptomen kunnen erop wijzen en wat moet je dan doen?

2 september 2024

Een pijnlijke steek in de hartstreek of een drukkend gevoel op je borst kan zorgwekkend zijn, maar hoeft niet altijd direct heel ernstig te zijn. Toch kan het verstandig zijn om bij deze hartklachten een bezoekje aan de huisarts te brengen. Een mogelijk oorzaak van een drukkend, benauwd gevoel op de borst is hartkramp (angina pectoris).

Bij deze hartaandoening heb je aanvallen van een drukkend, benauwd gevoel in de borst. Hoewel het niet meteen heel schadelijk is, is het wél belangrijk om zo snel mogelijk professionele medische hulp te zoeken.

In dit artikel leggen we uit wat hartkramp is, wat het kan veroorzaken, hoe jet het kunt herkennen en wat er aan te doen is.

Lees ook: Hoe herken je een ontstoken hartspier?

Onvoldoende zuurstof bij hartkramp

Angina Pectoris (hartkramp) is de pijn die je krijgt als een deel van de hartspier minder zuurstof krijgt dan nodig is. Dit zuurstofgebrek ontstaat meestal door een vernauwing van de kransslagaders van het hart.

De hartspier heeft zuurstof nodig om goed te werken. Deze zuurstof komt daar via de bloedvaten aan de buitenkant van je hart: de kransslagaderen. Als je hartkramp hebt, krijgt de hartspier tijdelijk niet voldoende zuurstof, omdat (één van de) kransslagaderen vernauwd is. Van zo’n vernauwing merk je vaak lange tijd niets: klachten ontstaan in de meeste gevallen namelijk pas wanneer één van de kransslagaders meer dan vijftig procent vernauwd is.

Dat je hartspier niet voldoende zuurstof krijgt, zal je waarschijnlijk ook niet altijd doorhebben. Alleen op momenten dat je hart net even wat harder moet inspannen, zorgt het voor ernstige klachten. Bijvoorbeeld wanneer je aan het sporten bent of de trap op loopt. Maar ook als je het koud hebt, veel stress hebt of sterke emoties voelt. Om harder te werken heeft je hartspier extra zuurstof nodig, maar deze krijgt dat niet. Dat zorgt voor de symptomen die passen bij hartkramp. Vaak is dit bij vrouwen ook een voorbode van hartfalen!

Lees ook: 10 oorzaken van pijn op je borst.

Verschillende soorten hartkramp

Er bestaan verschillende vormen van de aandoening hartkramp. Echter, stabiele en instabiele hartkramp komen het vaakst voor.

1. Stabiele hartkramp

Als je last hebt van stabiele hartkramp, dan komen de klachten steeds op dezelfde momenten weer voor: het is een voorspelbare variant. De klachten ontstaan wanneer het hart om meer zuurstof vraagt, bijvoorbeeld tijdens het sporten, bij stress, extreme kou of na een zware maaltijd. Ga je even liggen of doe je het rustiger aan, dan neemt de hartkramp weer af. Het hart krijgt dan weer genoeg zuurstof, waardoor het stekende gevoel verdwijnt.

Vaak wordt er medicatie voorgeschreven die de zuurstofbehoefte van het hart laat afnemen, waardoor de pijn minder wordt. Tijdens een aanval van hartkramp, kunnen mensen deze zogenoemde nitraten innemen. Vaak is dat in de vorm van een spray of een pilletje onder de tong. Ook is er medicatie die ervoor kan zorgen dat de vernauwingen in de kransslagaders niet erger worden, bijvoorbeeld cholesterolverlagers of bloedverdunners. Deze nemen mensen met angina pectoris vaak dagelijks in.

Lees ook: Hoe herken je boezemfibrilleren?

2. Instabiele hartkramp

Wanneer je last hebt van instabiele hartkramp, treden de klachten ook op tijdens momenten van rust. He t komt dus voor op onverwachte momenten, bijvoorbeeld als je televisie kijkt of in bed ligt De pijn is bovendien heviger dan bij de stabiele variant. Dit komt doordat de kransslagaders vaak meer vernauwd zijn dan bij stabiele hartkramp, waardoor er op alle momenten onvoldoende toevoer van zuurstof is.

Mensen met deze vorm van hartkramp hebben vaak meer aanvallen en soms kunnen deze langer duren, ook wanneer medicatie ingenomen wordt. Als de klachten niet in rust verdwijnen bestaat er een risico op een hartinfarct binnen enkele uren tot dagen. Daarom is het belangrijk om, wanneer de klachten herhaaldelijk terugkomen of langer dan vijf minuten aanhouden met spoed medische hulp in te schakelen. Ook wanneer de klachten ernstiger zijn dan anders of je last hebt van misselijkheid, is het belangrijk om 112 te bellen!

Lees ook: 20 vragen over hartfalen.

Hartkramp bij vrouwen

Naast deze twee soorten van hartkramp, zijn er nog twee meer zeldzame vormen van angina pectoris. Beide komen deze minder vaak voor dan de eerder genoemde varianten, maar worden ze wel vaker gezien bij vrouwen dan bij mannen.

Lees ook: Wat is er zo anders aan het vrouwenhart?

Als vrouw kun je ook last hebben van Prinzmetal angina pectoris, ook wel vaatspasmen genoemd. De symptomen lijken op die van hartkramp, maar de oorzaak is anders. Prinzmetal angina pectoris wordt namelijk veroorzaakt door plotselinge verkramping – een spasme – van één van de kransslagaderen.
Ook hebben vrouwen aanzienlijk vaker dan mannen problemen in de kleine vertakkingen van de kransslagaders. Dat heet Microvasculaire Coronaire Disfunctie (MCD). Dit is een aandoening waarbij de kleine bloedvaatjes niet goed functioneren. Wanneer deze minder goed verwijden wanneer dat nodig is, geeft dit bij het vrouwenhart ook klachten van hartkramp. De meest voorkomende klacht bij problemen in de kleine vaatjes is pijn op de borst. Ook kortademigheid, vermoeidheid, slaapproblemen en hartkloppingen komen voor.

Lees ook: Angina pectoris bij vrouwen: symptomen, risico’s en behandelingen.

Hartkramp: welke symptomen kunnen erop wijzen en wat moet je dan doen?

Verschillende symptomen van hartkramp

De symptomen van hartkramp zijn bij iedereen iets anders en kunnen ook verschillen van soort tot soort. Wat de meeste mensen beschrijven, is een drukkend, pijnlijk of benauwd gevoel in of op de borst. Het lijkt alsof er een knellende band om de borst zit. De symptomen zijn niet constant aanwezig, maar komen zoals hierboven beschreven in aanvallen. Tijdens een aanval is het nare gevoel op de borst dus aanwezig, waarbij de pijn ook kan uitstralen naar de armen, schouders, hals, schouderbladen en maagstreek.

Ouderen, vrouwen en mensen met diabetes ervaren de pijn bij hartkamp vaak minder duidelijk als een probleem met de hartspier, maar hebben last van een benauwd gevoel, gecombineerd met vermoeidheid en een onrustig gevoel.

Je krijgt hartkramp meestal bij lichamelijke inspanning of in andere situaties waarbij je hart meer zuurstof nodig heeft dan normaal. De belangrijkste klacht bij hartkramp is een drukkende pijn op de borst. Andere symptomen waar je last van kunt hebben, zijn:

Een benauwend of onrustig gevoel.
Een brandend gevoel (dit wordt soms verward met maagklachten).
Een gevoel van verdoving van schouder, arm of pols.
Angst.
Veel zweten.

Als je een aanval van hartkramp hebt, duurt dit meestal tussen de 1 en 15 minuten. Als je rust houdt, verdwijnen je klachten weer. Soms heb je veel last bij een bepaalde activiteit, terwijl je er een andere keer vrijwel niks van merkt. Dit kan te maken hebben met de temperatuur, stress of hormonen.

Omdat deze symptomen ook op een andere hartaandoening kunnen wijzen (bijvoorbeeld een hartinfarct), is het belangrijk dat je bij twijfel altijd zo snel mogelijk medische hulp zoekt. Zeker als de symptomen veel erger zijn dan anders, een aanval langer dan vijf minuten duurt, niet vermindert bij medicatie en rust óf als het gepaard gaat met misselijkheid en zweten. Bel dan direct 112!

Lees ook: Déze verrassende symptomen kunnen wijzen op hartfalen.

Diagnose van hartkramp

Als een arts of cardioloog bij jouw hartklachten vermoedt dat je hartkramp (angina pectoris) hebt, dan zal de arts verschillende onderzoeken bij je doen. Bijvoorbeeld een lichamelijk onderzoek, een anamnese afnemen en waarschijnlijk een bloedonderzoek doen en een hartfilmpje (elektrocardiogram of ECG) maken. Ook zal de arts een cardiologische inspanningstest doen, waarbij je op een fiets of loopband moet en gekeken wordt of de klachten dan ook optreden. De arts kijkt ook naar je risico op hart- en vaatziekten en meet bijvoorbeeld je bloeddruk, cholesterol en glucosegehalte. Ook vraagt de arts of hart- en vaatziekten in je familie voorkomen. Door middel van deze onderzoeken zal de arts beslissen wat de beste behandeling voor je is.

Andere onderzoeken die je kunt krijgen zijn een echo, isotopenonderzoek, CT-scan of hartkatheterisatie.

Lees ook: Déze 6 symptomen kunnen wijzen op een hartinfarct bij vrouwen.

Verhoogd risico op hartkramp

Patiënten met een hoge bloeddruk, hoog cholesterol, overgewicht en diabetes type 2 lopen meer risico op het krijgen van hartkramp, omdat zij vaker last hebben van kransslagadervernauwing. Ook ongezonde leefstijlgewoonten, bijvoorbeeld roken, stress, teveel alcohol consumptie, een ongezond of eenzijdig dieet en weinig lichaamsbeweging, kunnen de kans op hartkramp vergroten.

Lees ook: Wat zijn de risico’s van overgewicht?

Hoewel de aanvallen vaak niet direct kwaad kunnen, is het wel een waarschuwing van het hart dat het te weinig zuurstof krijgt. Het is een teken dat je vaten vernauwd zijn. Daarom krijg je ook altijd adviezen voor een gezondere leefstijl, bijvoorbeeld stoppen met roken, minder stress, meer bewegen, minder/geen alcohol drinken en een gezond dieet volgen met weinig zout en minder verzadigd vet.

Lees ook: Waarom hartinfarcten bij vrouwen vaak gemist worden: ‘Ik had atypische klachten’.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke cardioloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over een gezond vrouwenhart, hart- en vaatklachten bij vrouwen en een gezonde leefstijl?