We leggen ham op onze boterham, eten een broodje knakworst, nemen salami als aperitief en een biefstuk als avondmaal. Maar kan dat eigenlijk geen kwaad? Is bewerkt vlees of rood vlees echt kankerverwekkend en over welke hoeveelheden spreken we dan?
Mensen die meer dan de geadviseerde hoeveelheid rood vlees of bewerkt vlees per dag eten, hebben mogelijks een (licht) verhoogd risico op het krijgen van dikke darmkanker en endeldarmkanker, die tot de top drie van de meest voorkomende kankers behoren. Dat blijkt uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken en wordt beaamd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Elke 100 gram rood vlees meer per dag hangt samen met een 17% hoger risico op darmkanker. Vaak rood of bewerkt vlees eten zou daarnaast ook longkanker in de hand werken.
Lees ook: Dit zijn dé 5 meest voorkomende kankersoorten bij vrouwen.
Wat is rood vlees en wat is bewerkt vlees?
- Rood vlees komt van runderen, paarden, schapen, geiten, varkens en ‘wild’ (ree, hert, zwijn, eend, fazant, kangoeroe, etc.). Ook al is het vlees van deze dieren niet altijd duidelijk rood van kleur, toch wordt dit vlees gerekend tot rood vlees.
- Rood vlees krijgt z’n kleur door een natuurlijke ijzerhoudende kleurstof, heemijzer, die wij ook in ons bloed hebben en die zorgt voor het transport van zuurstof in ons bloed.
- Bewerkt vlees is bewerkt om de smaak of houdbaarheid te beïnvloeden door het te roken, te zouten of door conserveringsmiddelen toe te voegen. Onder bewerkt vlees valt bijvoorbeeld paté, worst, kwakworsten, vleeswaren (broodbeleg), gehakt, salami, etc.
Lees ook: 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.
Hoe komt dat hogere kankerrisico bij roodvlees consumptie?
Rood vlees kan een hoger risico op kanker veroorzaken vanwege:
- Hoge inname van verzadigd vet: Rood vlees, vooral bewerkt rood vlees zoals spek, worst en hotdogs, bevat doorgaans veel verzadigde vetten. Een dieet met veel verzadigde vetten wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op kanker, vooral darmkanker.
- Heterocyclische amines (HCAs) en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s): Tijdens het koken van rood vlees op hoge temperaturen, zoals grillen of roosteren, kunnen HCAs en PAK’s worden gevormd. Deze stoffen kunnen schadelijk zijn en worden geassocieerd met het ontstaan van kanker.
- Nitrieten en nitraten: Bewerkt rood vlees wordt vaak geconserveerd met nitrieten en nitraten, die kunnen reageren met amines in het vlees om nitrosaminen te vormen. Nitrosaminen zijn verbindingen die in verband worden gebracht met kanker, met name maagkanker.
- IJzer: Rood vlees bevat heemijzer, dat de vorming van vrije radicalen in het lichaam kan bevorderen. Overmatige inname van ijzer kan leiden tot oxidatieve stress, wat kan bijdragen aan het ontstaan van kanker.
- Bevordering van ontsteking: De consumptie van rood vlees kan ontsteking in het lichaam bevorderen. Chronische ontsteking wordt beschouwd als een belangrijke factor bij de ontwikkeling van kanker.
Even schadelijk als roken?
Als we ervan uitgaan dat de kans om darmkanker te krijgen ongeveer 5 procent bedraagt, dan stijgt de kans op darmkanker bij een man van gemiddeld 5 naar 5,5 procent per 100 gram rood vlees per dag. Eet hij 100 gram vlees per dag minder, dan zou het gemiddelde risico dalen van 5 naar 4,5 procent. Roken verhoogt het risico op longkanker daarentegen met 900 procent!
Lees ook: 12 soorten kanker die je door roken kunt krijgen.
Andere risicofactoren
Naast vleesconsumptie zijn er nog verschillende andere risicofactoren voor darmkanker, zoals overgewicht, alcoholconsumptie en roken. Er zijn ook beschermende factoren, zoals een dieet rijk aan vezel en calcium of zuivel.
Het eten van mager rood vlees en afwisseling met andere eiwitbronnen zoals vis, gevogelte, peulvruchten en plantaardige eiwitten kan een gezonder voedingspatroon bevorderen en het risico op kanker verminderen.
Lees ook: Hoeveelheid gif op Nederlandse aardappelen, aardbeien en radijsjes neemt niet af, maar toe!
Aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad
In een rapport van de Hoge Gezondheidsraad staan volgende aanbevelingen:
- Eet liefst maar 300 gram rood vlees per week (alternatieve producten: peulvruchten, vis, ei of gevogelte).
- Vermijd zoveel mogelijk met rood vlees bereide charcuterie, vooral de vetrijke producten (alternatieve producten: (verse) kaas, vis (conserven), 100% notenpasta en garnituur op basis van groenten of peulvruchten zoals humus).
- Het matig verbruik van rood vlees blijft een belangrijke bron van eiwitten, vooral voor senioren.
- Gebruik bij het bakken of braden van rood vlees specerijen en aromatische kruiden die van nature antioxidanten bevatten zoals look en rozemarijn.
- Verwijder de meest donkerbruine of zwarte delen van het vlees.
Lees ook: Vlees is cruciaal voor de menselijke gezondheid, zeggen wetenschappers.
Meer lezen over kanker, voeding en leefstijl?
- SHE Health Clinics infopagina leefstijl poli.
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- Aanzienlijk minder schadelijke stoffen in biologisch voedsel.
- 40% van alle gevallen van kanker kan door voeding en leefstijl worden voorkomen!
- Wat kun je eten om je darmen gezond te houden?
- Ultrabewerkt voedsel oorzaak eierstokkanker en andere vormen van kanker, zo blijkt uit studie.
- Quercetine-rijk dieet zorgt voor lager kankerrisico.
- Gezonde leefstijl werkt bewezen beschermend tegen kanker.
- Microbioom: hoe houdt je die gezond?
- Alcohol en roken: beide kankerverwekkend!
- Zijn schoonmaakmiddelen echt net zo ongezond als sigaretten? Jazeker!
- 8 tips om gezonder te eten en drinken.
- Kleinere embryo door ultrabewerkt voedsel voor en tijdens zwangerschap.
- Wat zijn volgens gezondheidsexperts de beste én slechtste diëten?
- Ultrabewerkte voeding verhoogt risico op dementie.
- Wat zijn de risico’s van insecten in je eten?
- Leefstijl bij genetisch kankerrisico meest effectief.
- Nieuw onderzoek: verhoogt risico op huidkanker bij twee porties vis per week.
- Wat zijn de beste supplementen en leefstijlmaatregelen tegen kanker?
- 15 feiten over voeding en borstkanker.
- Overgewicht verhoogt risico op 13 soorten kanker!
- Je kunt gemakkelijk jouw risico op dementie verminderen, zo blijkt uit onderzoek.
- Vrouwenhart heeft meeste baat van voeding met kalium.
- 7 vragen over kanker en voeding.
- Hoe verwijder je bestrijdingsmiddelen van je groenten en fruit?
- Op haar 28e kreeg Leontien baarmoederhalskanker: ’Oproepleeftijd voor uitstrijkjes moet omlaag!’.
- 15 voedingsmiddelen die het risico op kanker mogelijk kunnen verlagen.
- Bewerkte koolhydraten (en niet vetten) zijn grootste risico voor hartziekten!
- Ruim 53% meer pesticiden op fruit.
- Stop jij kankerverwekkende tampons in je vagina?
- 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.
- Heb ik door overgewicht een grotere kans op borstkanker?
- Kun je kanker krijgen van chips en patat?
- Dít zijn de 14 beste superfoods voor je darmen.
- 15 eetbare en drinkbare energieboosters voor meer energie.
- Wat kun je na (borst)kanker doen om de kans dat je opnieuw kanker krijgt te verkleinen?
- Vrouwen gebaat bij yoga na borstkanker.
- 8 symptomen die kunnen wijzen op een alcoholallergie.
- Dit zijn de lichamelijke én mentale gevolgen van dagelijks alcohol drinken.
- Zijn schoonmaakmiddelen echt net zo ongezond als sigaretten? Jazeker!
- 7 makkelijke tips om meer groenten te eten.
- 5 gezonde redenen om meer uien te eten.
- 12 gezonde voordelen van groene thee met citroen.
- Hoeveel glazen water moet je per dag drinken? Bereken het met deze formule.
- Gezonde leefstijl nu nóg belangrijker!
Meer lezen over zelfdiagnostiek?
- Dít zijn de (kanker)symptomen die vrouwen veelal niet herkennen.
- Kijken én voelen: zo kun je je borsten zelf checken op borstkanker.
- Jezelf op huidkanker controleren: waarop moet je letten?
- Borstkankervereniging lanceert nieuwe borstkanker-zelfcheck campagne.
Meer lezen over kankerdiagnostiek en kankerbehandeling?
- SHE Health Clinics infopagina gynaecologische kanker.
- SHE Health Clinics infopagina eierstokkanker.
- SHE Health Clinics infopagina baarmoederkanker.
- Dít zijn de 9 meest voorkomende symptomen die op kanker wijzen.
- Waarom krijgen gekleurde vrouwen op jongere leeftijd borstkanker?
- Vruchtbaarheid behouden na kanker? Vrouwen worden te weinig naar gynaecoloog doorverwezen.
- Wat zijn de symptomen van schildklierkanker?
- Borstkanker: hoe kan het niet te zien zijn op een mammografie?
- Longkanker: hoe kun je het tijdig ontdekken?
- Borstimplantaten oorzaak lymfeklierkanker.
- Waardoor stijgt het aantal kankerpatiënten in de komende jaren?
- Na menopauze regelmatig bewegen vermindert kans op borstkanker.
- Hoe kun je blaaskanker ontdekken?
- Preventief verwijderen van eierstokken bij erfelijke eierstokkanker.
- Waarom krijgen steeds meer mensen kanker op jonge leeftijd?
- Dit zijn dé 5 meest voorkomende kankersoorten bij vrouwen.
- Borstimplantaten in verband gebracht met zeldzame vormen van kanker.
- Genetisch kankerrisico is voor iedereen verhoogd!
- Marga (38) heeft BRCA borstkankergen: ’Een gevaarlijke tijdbom’.
- Wat zijn zeldzame vormen van borstkanker?
- Dít wil je weten over schaamlipkanker!
- Hoe kunnen borstimplantaten lymfeklierkanker veroorzaken?
- Waarom je alles zou moeten weten over het humaan papillomavirus (HPV).
- Dít zijn de symptomen die kunnen wijzen op lymfeklierkanker.
- ‘Dokter, heb ik borstkanker…?’
- Waarom moet je ook na de menopauze een uitstrijkje laten nemen?
- Hoe kom je erachter of je drager bent van het erfelijke kankergen BRCA1 of BRCA2?
- Vrouwen met BRCA1- en BRCA2-mutaties hebben verhoogd risico baarmoederkanker.
- 12 vragen over het BRCA-gen, borstamputatie en verwijdering eierstokken.
- Waarom wordt alvleesklierkanker meestal pas laat ontdekt?
- ’Na de kijkoperatie zei de arts direct: u heeft darmkanker’.
- Melanoomkanker: de agressieve vorm van huidkanker.
- Welke moedervlekken kunnen kwaadaardig zijn?
- 14 veel gestelde vragen over melanoomkanker.
- 1 op 3 mensen met zeldzame kanker krijgt eerst verkeerde diagnose.
- Waarom huidkanker in de winter veel minder vaak ontdekt wordt.
- Hoe weet je of je super gezond bent? Déze 7 kenmerken vertellen het je!
- Waardoor kom je vroeger in de overgang na een kankerbehandeling?
- Hoe noodzakelijk is het om een uitstrijkje te laten afnemen?
- TU Delft onderzoekt nieuwe behandeling borstkanker: straks geen operatie of bestraling meer nodig!
- UMCG start onderzoek effect cannabis olie bij uitbehandelde kankerpatiënten.
- Nieuwe methode om eierstokkanker te voorkómen verhoogt kwaliteit van leven.
- Preventief verwijderen van eierstokken bij erfelijke eierstokkanker.
Bronnen: SHE Health Clinics, Wereld Kanker Onderzoek Fonds, The Lancet, International Agency for Research on Cancer, Gezond Leven, KWF, Voedingscentrum, Kanker.be, Alles over Kanker
