30 feiten en statistieken over de menopauze

14 december 2022

De overgang is de levensfase waarin de eierstokken geleidelijk ophouden met het maken van het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen. En dus de menstruatie onregelmatig wordt. De menopauze is je laatste menstruatie. Dit is dus een gebeurtenis tijdens de overgang. De menopauze kent drie verschillende fases: 1.) perimenopauze (voor de menopauze), 2.) menopauze, 3.) post menopauze (na de menopauze). Tijdens die drie fases gebeurt er heel veel in het lichaam en dagelijkse leven van een vrouw.

Omdat er vaak nog veel onduidelijkheid en onwetendheid over de menopauze bestaat, hebben wij onderstaand een overzicht gemaakt met 30 feiten en statistieken.

Naar schatting 1,1 miljard vrouwen wereldwijd zullen tegen 2025 in de menopauze zijn en nog eens miljoenen gaan door de perimenopauze.
Tegen 2030 zal de wereldbevolking van menopauzale en postmenopauzale vrouwen naar verwachting toenemen tot 1,2 miljard, met elk jaar 47 miljoen nieuwkomers.
De overgang duurt gemiddeld 5 tot 12 jaar. Overgangsklachten als opvliegers duren soms wel 10 jaar. En soms nog langer!
De menopauze is één van de meest voorkomende redenen voor de daling van het aantal vrouwen in leidinggevende functies. De menopauze valt vaak samen met de stap naar hogere functies. In Nederland is de menopauze verantwoordelijk voor ongeveer 4,1 miljoen verloren werkdagen en ten minste 295.000 voortijdige uittredingen uit de loopbaan per jaar. Uit een enquête, gepubliceerd in Trouw (mei 2022), onder 173.000 vrouwen van het Centraal Bureau van Statistiek (CBS) en onderzoeksinstituut TNO kwam naar voren, dat 36% van de deelneemsters minder goed functioneert op de werkvloer tijdens de overgang. Daarbij voelt een derde van de vrouwen tussen de 45 en 65 jaar zich ongemakkelijk om überhaupt over de menopauze te praten of komt in ongemakkelijke situaties terecht, vanwege opvliegers, stemmingswisselingen of door het doorlekken van bloed of urine.
Heb je nu last van PMS (PreMenstrueel Syndroom) of PMDD (PreMenstrual Dysphoric Disorder)? Dan heb je later een grotere kans op heftige overgangsklachten. Ook stress heeft een negatieve invloed op de overgang. Zo hebben vrouwen met hoge functies vaak meer last van de overgang.
In plaats van de diagnose menopauze te stellen, worden de menopauzeklachten vaak gediagnosticeerd als een “burn-out“, waardoor vrouwen een inefficiënt behandelplan krijgen; met als gevolg langer verzuim en hogere kosten voor de vrouw, werkgever en zorgverzekeraar.
De menopauze vindt meestal plaats tussen de leeftijd van 45-55 jaar, met een gemiddelde leeftijd van 51,4 jaar.
Naar schatting zijn 75% van alle vrouwen in de leeftijd 50-55 jaar postmenopauzaal, terwijl onder de leeftijd van 40-45 jaar naar schatting slechts 5% van de vrouwen al een natuurlijke menopauze hebben ervaren.
Slechts ongeveer 1% van de vrouwen ervaart overgangsklachten vóór de leeftijd van 40 jaar, ook wel premature menopauze of Premature Ovariële Insufficiëntie (POI) genoemd.
Externe factoren zoals roken, overgewicht, een misbruikverleden, ondergewicht (te lage BMI), een inactief seksleven, chemotherapie en bepaalde aandoeningen, kunnen er voor zorgen dat de menopauze eerder begint.
Ook de consumptie van veel koolhydraten kan leiden tot een vroegere menopauze. Volgens bevindingen van de Universiteit van Leeds in Engeland, kan een dieet met veel koolhydraten tot een vroegere menopauze leiden. Een hogere consumptie van koolhydraatrijke voedingsmiddelen zoals pasta en rijst werd geassocieerd met het bereiken van de menopauze anderhalf jaar eerder dan de gemiddelde leeftijd van vrouwen in het VK, namelijk 51 jaar in plaats van gemiddeld 52,5 jaar.
Onderzoek toont aan dat de twee meest voorkomende symptomen van de menopauze opvliegers en vaginale droogheid zijn, gevolgd door urinaire klachten, seksuele disfunctie, slaapstoornissen en stemmingswisselingen. In totaal zijn er echter 50 verschillende overgangsklachten en symptomen.
Vaginale droogheid kan optreden bij een daling van de oestrogeenspiegels, dit kan leiden tot pijnlijke geslachtsgemeenschap. In dit geval kunnen kleine doses oestrogeencrèmes en smeermiddelen het probleem meestal oplossen. Anders kan een gynaecologische- en/of hormonale behandeling uitkomst bieden.
Stoppen met roken kan helpen om overgangsklachten te verminderen en minder vroeg in de overgang te komen. Roken heeft namelijk een negatieve invloed op de aanmaak van oestrogeen. Hoe meer je rookt, hoe sneller dit proces verloopt. Hierdoor kan een vrouw gemiddeld 2 tot 3 jaar eerder in de overgang komen. Des te vroeger de overgang start, des te meer risico er is op verschillende aandoeningen, omdat oestrogeen daar niet tegen beschermt. Uit onderzoek is gebleken dat vrouwen die roken twee keer zoveel opvliegers hebben en nachtzweten als wanneer ze niet zouden roken. Blijven roken zorgt daarmee voor een minder goede nachtrust, oververmoeidheid raken, prikkelbaar zijn en gevoelens van stress.
Veel vrouwen die in de overgang en menopauze komen, klagen met regelmaat over vergeetachtigheid, concentratieproblemen, verwardheid, ‘breinblubber’ en ‘watten in hun hoofd’. Het zijn kenmerken van hersenmist (‘brain fog’). Voor veel vrouwen is dit een relatief onbekend symptoom.
Onderzoeken hebben vastgesteld dat tot 80% van de vrouwen geen afname van de kwaliteit van leven ervaren en slechts ongeveer 10% gevoelens van wanhoop, prikkelbaarheid of vermoeidheid tijdens de menopauze ervaart. Ongeveer 20% heeft op enig moment in de menopauze een depressie.
Vanwege overgangsklachten, vinden de meeste vrouwen hun 50ste het meest uitdagende decennium op hun werk. Volgens het FemAging Report kosten onbehandelde vasomotorische symptomen (slechts 1 deelverzameling van menopauzale symptomen) bijna € 370 miljoen aan directe en indirecte kosten voor 250.000 vrouwen die in de studie zijn opgenomen over een periode van 12 maanden. Dit betekent € 2,3 miljard aan kosten voor de 1,5 miljoen Nederlandse vrouwen in de menopauze, wat ‘slechts’ één van de kostenoorzaken van de menopauze is.
32 procent van de vrouwen zegt dat hun huisarts het niet prettig vindt om over de menopauze te praten.
Tegenwoordig leven vrouwen ten minste een derde van hun leven na de menopauze. Er wordt geschat dat in 2026 bijna een kwart van de volwassen bevolking in de westerse, geïndustrialiseerde landen vrouwen van ouder dan 50 jaar zullen zijn.
Diverse onderzoeken hebben uitgewezen dat ongeveer 50% van de vrouwen die in de EU wonen gelukkiger en voldaaner zijn op de leeftijd van 50 – 65 jaar in vergelijking met toen ze jonger waren.
Tijdens de menopauze heb je minder zin in seks, omdat dalende geslachtshormonen tijdens de overgang een verandering in libido kunnen veroorzaken. Echter, een lager libido is niet volledig toe te schrijven aan het gevolg van hormonale schommelingen. Het is aannemelijker dat factoren als mentaliteit (depressie, prikkelbaar), energieniveaus en leefstijlfactoren (dieet, stress) hier een grotere invloed op hebben. Wanneer je voor de menopauze van seks genoot, is de kans groot dat je ervan zult blijven genieten.
Met een actief seksleven kun je de menopauze uitstellen! Er is een duidelijk verband gevonden tussen seksuele activiteit en de start van de menopauze; dat blijkt uit een studie van University College Londen. Onderzoekers analyseerden daarvoor de gegevens van 2.936 vrouwen die al sinds 1996 werden gevolgd. Daaruit bleek: hoe meer seks, hoe later je in de menopauze komt!
De menopauze is genetisch bepaald! Een groot team van internationale wetenschappers hebben ontdekt dat er 290 genen zijn die met de timing van de overgang samenhangen. Hiervoor werd het genetisch materiaal van ruim 200.000 vrouwen die al in de overgang waren onder de loep genomen. Daaruit bleek dat de leeftijd wanneer je in de overgang komt genetisch bepaald wordt. Het zijn vooral de genen voor reparatie en onderhoud van het DNA die een belangrijke rol spelen. Daarbij geldt: hoe beter de genen hun werk doen, hoe langer een vrouw nog vruchtbaar is.
Tijdens de peri-menopauze kun je nog steeds zwanger worden. Want zolang je nog menstrueert (ook al is het onregelmatig) en een eisprong hebt, ben je nog steeds (beperkt) vruchtbaar.
Hormoonvervangende therapie (HVT), ook wel hormoonsuppletietherapie (HST), menopauzale hormoontherapie (MHT), Hormone Replacement Therapy (HRT) of Menopausal Hormone Therapy (MHT) genoemd, geeft normaliter alleen bij langdurig gebruik (5 jaar of langer) een verhoogd risico op borstkanker.
Wanneer je hormoonvervangende therapie langdurig gebruikt (langer dan 10 jaar), heb je mogelijk een licht verhoogd risico op eierstokkanker.
Een vrouw met menstruele migraine ligt gemiddeld 4 tot 5 jaar van haar leven in een donkere kamer.
Op langere termijn kun je last krijgen van botontkalking, oftewel osteoporose.
Vrouwen in de menopauze geven uiteindelijk gemiddeld € 20.000 uit aan proefrecepten, doktersbezoeken, behandelingen, apparaten en producten.
Ook mannen kunnen in de overgang komen. Bij mannen wordt dit de andropauze genoemd. Vanaf hun dertigste neemt bij mannen geleidelijk hun testosteron af. Het gevolg: meer buikvet, een hogere kans op erectiesproblemen en een lager libido.

Lees ook: Wat zijn de 50 meest voorkomende overgangsklachten?

De overgang is bij iedere vrouw anders

Onthoud dat ieder vrouwenlichaam anders is. Maak je je zorgen over jouw (vroege of late) overgangsklachten? Dan kun je altijd langsgaan bij je huisarts of bij een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics. Al is het maar voor jouw gemoedsrust of om het juiste advies te krijgen.

Lees ook: Waarom rust er een taboe op de overgang en menopauze?

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met onze vrouwelijke gynaecoloog of menopauzeconsulente bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Bij SHE Health Clinics kunnen we je helpen met preventie, medisch specialistische onderzoeken en behandelingen, gezond gewicht, afvallen, obesitas, voeding, dieet, leefstijladviezen, beweging, ontspanning en preventieve medische onderzoeken.