Rectale kanker: dít wil je er over weten

4 mei 2024

Pain in your ass? Niet altijd, wel als je kanker in jouw ‘ass’ oftewel rectum hebt. Dan is er sprake van rectale kanker, ook bekend als endeldarmkanker of rectumkanker. Want deze vorm van kanker ontstaat in het laatste gedeelte van jouw dikke darm vlak voordat deze uiteindelijk eindigt bij jouw anus. Daarom kan deze kankersoort gevoeligheid of pijn rondom de anus veroorzaken.

Deze vorm van ‘stille’ kanker kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en vereist vaak een vroegtijdige detectie en agressieve behandeling.

In dit artikel beschrijven we de oorzaken, risicofactoren, symptomen, diagnose, behandeling en preventie van rectale kanker. Daarnaast beantwoorde we een aantal veel gestelde vragen over deze specifieke vorm van darmkanker.

Oorzaken van rectale kanker

Rectale kanker ontstaat meestal wanneer gezonde cellen in het rectum ongecontroleerd beginnen te groeien en zich vermenigvuldigen. Hoewel de exacte oorzaak van rectale kanker niet volledig begrepen wordt, zijn er verschillende risicofactoren die het risico op het ontwikkelen ervan kunnen verhogen, waaronder:

Leeftijd: Het risico op rectale kanker neemt toe met de leeftijd, met een piekincidentie bij mensen ouder dan 50 jaar.
Familiegeschiedenis: Mensen met een familiegeschiedenis van darmkanker of poliepen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van rectale kanker.
Poliepen: Adenomateuze poliepen in het rectum kunnen zich na verloop van tijd ontwikkelen tot endeldarmkanker.
Inflammatoire darmziekte: Langdurige ontstekingsziekten zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn kunnen het risico op rectale kanker verhogen.
Roken: Roken wordt geassocieerd met een verhoogd risico op verschillende vormen van kanker, waaronder rectale kanker.
Dieet: Een dieet dat rijk is aan rood vlees en bewerkt vlees, en arm aan vezels, fruit en groenten, kan het risico op rectale kanker verhogen.
Voeding: Een dieet dat rijk is aan rood vlees, bewerkt vlees, ultrabewerkte voedingsmiddelen en verzadigde vetten, en arm aan vezels, fruit, ongebrande noten en groenten, kan het risico op endeldarmkanker verhogen.
Alcohol: Overmatige alcoholconsumptie kan ook bijdragen aan een verhoogd risico.
Obesitas en sedentaire levensstijl: Overgewicht, obesitas en gebrek aan lichaamsbeweging kunnen het risico op endeldarmkanker vergroten. Een sedentaire levensstijl (veel zitten) kan het spijsverteringsstelsel beïnvloeden en de gezondheid van de dikke darm negatief beïnvloeden.
Stralingstherapie: Mensen die eerder bestralingstherapie hebben gehad en bestraald zijn voor andere aandoeningen, zoals bekkenkanker, kunnen een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van endeldarmkanker.

Lees ook: Ultrabewerkte voeding in verband gebracht met hoger risico op meerdere gezondheidsaandoeningen.

Symptomen van rectale kanker

De symptomen van rectale kanker kunnen variëren, afhankelijk van de grootte en locatie van de tumor. Enkele vaak voorkomende symptomen van rectale kanker zijn onder meer:

Bloed in de ontlasting: Dit kan variëren van helderrood bloed tot donkere, teerachtige ontlasting of bloed in het toilet na een stoelgang kunnen wijzen op endeldarmkanker.
Pijn tijdens stoelgang: Pijn tijdens het passeren van ontlasting of bij het zitten kan optreden, vooral als de kanker de anus of het rectum beïnvloedt.
Veranderingen in de stoelgangpatronen: Dit kan constipatie, diarree of afwisselende patronen van beide omvatten.
Buikpijn of krampen: Onverklaarde buikpijn, krampen of een opgeblazen gevoel kunnen optreden.
Onverklaarbaar gewichtsverlies: Onverklaarbaar gewichtsverlies kan een symptoom zijn van gevorderde rectale kanker.
Vermoeidheid: Onverklaarde vermoeidheid of zwakte kan optreden als gevolg van bloedarmoede door bloedverlies.
Aandrang: Een verhoogde aandrang om te ontlasten, zelfs na een stoelgang, kan een teken zijn van endeldarmkanker.

Lees ook: Wat zijn ‘stille’ kankers: kanker zonder symptomen?

Diagnose van rectale kanker

De diagnose van rectale kanker omvat meestal een combinatie van lichamelijk onderzoek, beeldvormende onderzoeken en laboratoriumtests. Enkele veelgebruikte diagnostische tests zijn onder meer:

Rectaal onderzoek: Een digitaal rectaal onderzoek wordt uitgevoerd om eventuele afwijkingen in het rectum te detecteren.
Colonoscopie: Een colonoscopie (inwendig kijkonderzoek) wordt gebruikt om het rectum en de dikke darm visueel te onderzoeken en om weefselmonsters (biopsieën) te nemen voor analyse in een laboratorium.
Beeldvormende onderzoeken: CT-scans, MRI-scans en echografie kunnen worden gebruikt om de omvang van de tumor en mogelijke uitzaaiingen te beoordelen.
Bloedonderzoek: Bloedonderzoek kan worden uitgevoerd om bloedarmoede, leverfunctietests en tumormarkers te beoordelen.

Lees ook: Bloed bij je ontlasting? Neem je klachten serieus!

Behandeling van rectale kanker

De behandeling van rectale kanker is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de grootte en locatie van de tumor, de uitgebreidheid van de ziekte en de algehele gezondheidstoestand van de patiënt. Enkele veelvoorkomende behandelingen zijn onder meer:

Chirurgie: Chirurgie is vaak de primaire behandeling voor rectale kanker en kan bestaan uit het verwijderen van de tumor en aangrenzende weefsels (resectie) of het verwijderen van een deel van het rectum (partiële colectomie).
Chemotherapie: Chemotherapie kan vóór of na de operatie worden gegeven om kankercellen te doden en het risico op terugkeer van de ziekte te verminderen. Echter, chemotherapie heeft veel bijwerkingen en gezondheidsrisico’s op de lange termijn.
Bestralingstherapie: Bestralingstherapie kan worden gebruikt om de tumor te verkleinen vóór de operatie (neoadjuvante bestraling) of om resterende kankercellen na de operatie te vernietigen (adjuvante bestraling).
Gerichte therapie: Gerichte therapieën, zoals medicijnen die de groei van kankercellen remmen, kunnen worden gebruikt bij gevorderde of uitgezaaide rectale kanker.

Lees ook: Iedereen kan de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa krijgen!

Preventie van rectale kanker

Hoewel het niet altijd mogelijk is om rectale kanker te voorkomen, kunnen bepaalde maatregelen het risico verminderen, waaronder:

Gezond dieet: Eet een vezelrijk dieet dat rijk is aan fruit, groenten en volle granen en beperk de consumptie van rood vlees en bewerkt vlees. Beperk daarnaast de consumptie van sterk bewerkte voeding, frisdranken en suikerhoudende voedingsmiddelen. Eet af en toe gefermenteerde voedingsmiddelen.
Beperk het gebruik van antibiotica: Antibiotica verstoort je microbioom en het kan 3 tot 6 maanden duren voordat deze weer hersteld.
Regelmatige lichaamsbeweging: Oefen regelmatig en onderhoud een gezond gewicht om het risico op rectale kanker te verminderen. Probeer minstens 30 minuten per dag te wandelen.
Stoppen met roken: Vermijd roken en blootstelling aan tabaksrook, aangezien roken geassocieerd is met een verhoogd risico op darmkanker.
Vermijd alcohol: Alcoholconsumptie is gif voor je lichaam, dus vermijd of beperk de inname van alcohol.
Voorkom en reduceer stress: Want stress heeft een negatieve impact op jouw darmwerking en microbioom (darmflora).
Slaap voldoende: Een goede nachtrust is essentieel voor een gezond microbioom. Probeer elke nacht 7-9 uur slaap te krijgen om de darmgezondheid te ondersteunen.
Drink voldoende water: Voldoende hydratatie is belangrijk voor een gezonde spijsvertering en kan helpen bij het handhaven van een gezond microbioom.
Screening: Onderga regelmatig screeningsonderzoeken, zoals colonoscopieën, om poliepen of vroege tekenen van kanker op te sporen en te behandelen voordat ze zich ontwikkelen tot rectale kanker.

Lees ook: 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.

Veel gestelde vragen over endeldarmkanker

Dit zijn een aantal van de meest gestelde vragen over endeldarmkanker:

Wat is endeldarmkanker?
Endeldarmkanker, ook wel rectumkanker of rectale kanker genoemd, is een vorm van kanker die zich ontwikkelt in het laatste deel van de dikke darm, bekend als het rectum.

Wat zijn de symptomen van endeldarmkanker?
Symptomen van endeldarmkanker kunnen zijn: bloed in de ontlasting, veranderingen in de stoelgang, buikpijn, onverklaarbaar gewichtsverlies, vermoeidheid en een gevoel van onvolledige lediging na een stoelgang.

Wat zijn de risicofactoren voor endeldarmkanker?
Risicofactoren voor endeldarmkanker zijn onder meer een voorgeschiedenis van colorectale poliepen, inflammatoire darmaandoeningen, een familiegeschiedenis van colorectale kanker, een dieet rijk aan rood vlees en bewerkt vlees, obesitas en gebrek aan lichaamsbeweging.

Lees ook: Hoe kankerverwekkend is vlees?

Hoe wordt endeldarmkanker gediagnosticeerd?
Diagnose van endeldarmkanker omvat meestal een combinatie van lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek, beeldvormende onderzoeken zoals een colonoscopie en biopsieën van verdachte weefsels.

Wat zijn de behandelingsmogelijkheden voor endeldarmkanker?
Behandelingsopties voor endeldarmkanker zijn afhankelijk van het stadium van de kanker en kunnen chirurgie, chemotherapie, bestralingstherapie en gerichte therapie omvatten.

Wat zijn de overlevingskansen voor endeldarmkanker?
De prognose voor endeldarmkanker hangt af van verschillende factoren, waaronder het stadium van de kanker op het moment van diagnose, de algehele gezondheidstoestand van de patiënt en de respons op de behandeling. Over het algemeen zijn de overlevingskansen beter als de kanker in een vroeg stadium wordt ontdekt en behandeld.

Zijn er manieren om endeldarmkanker te voorkomen?
Hoewel niet alle gevallen van endeldarmkanker kunnen worden voorkomen, kunnen gezonde levensstijlgewoonten, zoals een vezelrijk dieet, regelmatige lichaamsbeweging, beperking van alcoholgebruik, vermijden van suiker en niet roken, het risico op het ontwikkelen van colorectale kanker verminderen.

Zijn er screeningstests beschikbaar voor endeldarmkanker?
Ja, screeningstests zoals een colonoscopie, fecale occulte bloedtest (FOBT) en fecale immunochemische test (FIT) kunnen helpen bij het opsporen van colorectale kanker, inclusief endeldarmkanker, in een vroeg stadium wanneer de behandeling het meest effectief is.

Lees ook: Darmkanker eerder opsporen met nieuwe test kan duizenden levens redden.

Meer lezen over kanker en (on)gezonde leefstijl?