Wat zijn de gevolgen van aanranding en verkrachting?

7 juli 2022

Aanranding en verkrachting zijn seksuele handelingen tegen iemands wil. Hierbij wordt gebruik gemaakt van lichamelijk geweld en/of psychische druk. In Nederland geeft 1 op de 8 vrouwen en 1 op de 25 mannen aan ooit te zijn verkracht. Jongeren tussen de 12 en 24 jaar lopen vier keer meer kans om slachtoffer te worden van een verkrachting dan anderen. Na een verkrachting loopt 45% van de meisjes en vrouwen kans op een posttraumatische stressstoornis (PTSS) en 69% van de jongens en mannen loopt kans op een PTSS.

Iedereen kan slachtoffer worden van aanranding of verkrachting. Of je nu jong bent of oud, jongen of meisje, man, vrouw of genderneutraal. Verkrachting en aanranding zijn juridisch strafbaar. Als jij dat wilt kun je aangifte doen bij de politie.

In dit artikel lees je meer over de verschillen, gevolgen en behandelingsmogelijkheden na aanranding en verkrachting.

Verschillen tussen aanranding en verkrachting

Bij zowel een aanranding als bij een verkrachting is er sprake van seksuele handelingen tegen je wil. Je hebt hier geen toestemming voor gegeven. Het verschil tussen de beide begrippen aanranding en verkrachting is wettelijk bepaald. Bij verkrachting dringt de dader binnen in het lichaam, bij aanranding niet. Een voorbeeld van aanranding is het ongewenst (laten) aanraken van je geslachtsdelen, of een ongewilde zoen.

Aanranding en verkrachting zijn in Nederland altijd strafbaar, ook binnen een relatie of een huwelijk!

Lees ook: Meeste jonge vrouwen zijn slachtoffer seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Schokkende en leven veranderende ervaring

Aanranding en verkrachting zijn uiterst schokkende ervaringen die op slag ongevraagd je hele leven kunnen veranderen. De impact van een aanranding of verkrachting is enorm: op het slachtoffer, de familie, maar ook op de samenleving. Het politieonderzoek naar de zaak krijgt veel aandacht. En er moeten niet alleen sporen veilig worden gesteld, maar ook iemands ziel. Want zonder dat je het wilt, komt iemand in je. Dichterbij kun je niet komen.

Als het jou overkomt, is de kans groot dat je je machteloos, vies en vernederd voelt. Het tast je gevoel van veiligheid aan. Misschien voel je je ook schuldig omdat je jezelf verwijt dat je de aanranding of verkrachting had kunnen voorkomen. Deze gedachten zijn altijd volledig onterecht. Houd in gedachten dat alleen de dader verantwoordelijk is. Niet jij!

Lees ook: Kirsten (29) had seks tegen haar wil in: ’Die nacht achtervolgt mij nog steeds!’.

Verwerking

Het kan heel lang duren voordat je over deze afschuwelijke ervaring(en) kunt praten. Misschien omdat je je schaamt, de ervaring weg wilt stoppen of bang bent dat je omgeving er niet goed op zal reageren. Toch is het voor de verwerking van belang dat je praat over de aanranding of verkrachting. Zolang het misbruik niet verwerkt is, kun je op korte of lange termijn nog allerlei psychische en lichamelijke klachten ondervinden.

Ook je seksualiteit en relatie kunnen onder de aanranding of verkrachting lijden. Je zult waarschijnlijk veel tijd nodig hebben om weer van seks te kunnen genieten.

Lees ook: Hoe kun je weer genieten van seks na een negatieve ervaring?

Gevolgen van aanranding en verkrachting

Een onverwerkte aanranding of verkrachting kan leiden tot een combinatie van psychische en lichamelijke klachten:

Psychische gevolgen

Depressie
Verborgen depressie
Angst
Paniekaanvallen
Slaapproblemen
Eetstoornis
Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
Gevoelens van wantrouwen, agressie, schuld en schaamte
Ontwikkelen van een persoonlijkheidsstoornis.

Lichamelijke gevolgen

Zwangerschap
Verwondingen
Soa’s (seksueel overdraagbare aandoeningen)
Hoofdpijn
Migraine
Vaginisme
Persistent Genital Arousal Disorder (PGAD)
Female Sexual Interest/Arousal Disorder – FSIAD (seksuele interesse- en opwindingsstoornis)
Eerder in de overgang of menopauze komen (Vrouwen die misbruikt zijn komen vroeger in menopauze)
Buikpijn
Seksuele pijnproblemen
Hyperventilatie
Andere lichamelijke klachten.

Lees ook: Verkrachting: welke ziektes en aandoeningen kan het veroorzaken?

Ontwikkeling van PTSS na aanranding, verkrachting of seksueel misbruik

Maar liefst 45% van de meisjes en vrouwen die te maken hebben gehad met aanranding, misbruik en/of verkrachting ontwikkelt als gevolg daarvan Post Traumatish Stress Syndroom (PTSS). Hoe zwaarder het trauma, hoe meer kans op de ontwikkeling van PTSS. Van alle traumatische gebeurtenissen (als slachtoffer van een ongeval, bij bedreiging, aanval, molestatie, oorlog, kindermisbruik en verkrachting) is de kans op de ontwikkeling van trauma en PTSS het grootst bij de slachtoffers van (kinder)misbruik en verkrachting. Vrouwen hebben twee keer zo vaak een PTSS als mannen.

De kern van trauma is machteloosheid en hulpeloosheid. Het gevoel van veiligheid en zelfvertrouwen is geschonden.

Bij verkrachting blijkt 94% van de slachtoffers na 1 week reeds een PTSS te vertonen, na 1 maand is dat teruggevallen tot 65%, en na 6 maand blijkt 41% een PTSS te hebben ontwikkeld. Het goede nieuws hierbij is dat twee derden een spontaan herstel kent na enkele maanden, het slechte nieuws is dat één derde PTSS krijgt en therapie nodig heeft om te kunnen herstellen.

Lees ook: Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) bij vrouwen: Symptomen, oorzaken en behandelmethoden.

Wat zijn de gevolgen van aanranding en verkrachting?

Lees ook: Welke psychische klachten komen bij vrouwen het meest voor?

Relationele en seksuele gevolgen van verkrachting of aanranding

Verkrachting of aanranding zal dikwijls nare gevolgen hebben voor je seksuele leven en je relatie(s). Enkele psychologische gevolgen waarmee je als slachtoffer te maken kunt krijgen:

Schaamte- en schuldgevoel.
Zich machteloos en hulpeloos voelen.
Zichzelf vies vinden (vuil kan je afwassen maar vies niet).
Zich onzeker voelen.
Zich onveilig voelen.
Je seksuele gevoelens onderdrukken.
Bang zijn voor mannen of vrouwen.
Afkeer krijgen van seks.
Weinig of géén zin hebben in seks.
Psychosomatische klachten zoals bijvoorbeeld:
- Hoofdpijn of migraine;
- Buikpijn;
- Je depressief voelen;
- Laag zelfbeeld;
- Moeilijk grenzen kunnen stellen;
- Herbelevingen en dergelijke gevolgen van het opgelopen trauma.

Wat je zeker niet zal helpen, is vermijden om over het trauma te praten; anderzijds is spreken over het trauma alleen op zich niet voldoende, ook ontspanningstechnieken alleen zijn onvoldoende. En aanraden om je gevoelens maar naar buiten te laten komen, kan gevaar meebrengen van retraumatisatie (de z.g.n. loutering van onderdrukte gevoelens is namelijk niet gecorreleerd aan herstel!).

Meisjes en vrouwen willen er bij voorkeur niet over praten; omdat ze zich schuldig voelen, of ze twijfelen eraan of het wel een verkrachting was, of dat ze denken dat ze niet duidelijk genoeg hebben afgewezen. Of dat ze te vriendelijk geweest zijn, of te uitdagende kledij droegen. Ze durven het thuis niet te vertellen, omdat ze bang zijn voor de reactie van hun ouders of andere familieleden.

Een andere redenen waarom mensen niet graag over die trauma’s in gesprek of behandeling durven gaan, is dat deze traumatische gebeurtenis angst oproept, maar soms ook schuldgevoel en dikwijls ook schaamte vooral bij trauma’s zoals verkrachting en seksueel misbruik.

Lees ook: Sharon (24) werd sinds haar 14e twee keer verkracht en één keer aangerand. Wat deed dat met haar?

Traumaverwerking

Wat telt is dat je het trauma zo snel en goed mogelijk kan verwerken. Wat is verwerken? En wanneer is een trauma verwerkt? Je kunt stellen dat een trauma succesvol door je is verwerkt, indien je aan de volgende voorwaarden kunt voldoen:

Je hebt er géén last meer van, je functioneert terug normaal;
Het gebeurde dringt zich niet meer op;
De traumatische gebeurtenis wordt ingeschreven in je levensboek;
Je blijft er neutraal bij;
Er is géén impact meer van de gebeurtenis;
Als je je terug in je eigen kracht voelt komen;
Terug je eigen basis zelf vertrouwen voelen.

Eén van de gevolgen van het niet verwerken van een verkrachting voor een relatie, is bijvoorbeeld het géén zin meer hebben in seks, wat uiteraard je relatie negatief zal belasten. Of dat je je als vrouw niet meer op je gemak voelt bij mannen.

Lees ook: Waarom heb je geen of minder zin in seks?

Professionele hulp na aanranding of verkrachting

Wanneer je een aanranding of verkrachting hebt meegemaakt, is praten hierover erg belangrijk. Het is de eerste stap in de verwerking. Slachtoffers balanceren tussen doen alsof er niets gebeurd is en behoefte aan hulp hebben. Professionele hulp zoeken lokt angst voor verlies aan controle uit, doch op de lange termijn is het herstelproces dynamisch en voor ieder slachtoffer uniek. Neem je geen actie en blijf je ermee rondlopen, dan loop je het risico dat de negatieve impact van het trauma toeneemt en je andere ziekten en aandoeningen gaat ontwikkelen die jouw levenskwaliteit nog meer gaan beperken. Neem dus zo snel mogelijk actie voor jezelf en zoek de juiste hulp!

Je kunt (anoniem) contact opnemen met SHE Health Clinics, want wij hebben veel ervaring met hulpverlening na seksueel geweld. We luisteren, oordelen niet en kunnen je doorverwijzen naar betrouwbare specialistische hulp binnen ons vrouwelijke medische team of bij een van onze zorgpartners.

Als je bent verkracht kun je ook contact opnemen met het Centrum Seksueel Geweld via telefoonnummer 0800 – 0188 of via hun website.

Lees ook: Vrouwelijke artsen boeken betere resultaten, vooral bij de behandeling van vrouwelijke patiënten!

Rol ouders, andere familieleden en vrienden

Begrip en empathie van ouders, familieleden en vrienden zijn in de acute fase belangrijk voor het slachtoffer. Het is vervolgens heel belangrijk dat familieleden en goede vrienden/vriendinnen kalm blijven en begrijpen hoe verwerking in zijn werk gaat. Daardoor kunnen ze hun dochter of zoon het gevoel geven dat alles wat hij of zij denkt en voelt normaal is. Zo’n persoon moet het gevoel hebben veilig te zijn. Maar ook ouders en andere direct betrokkenen hebben begeleiding nodig over welke ondersteuning zij het beste kunnen bieden. Zij zijn net zo goed geraakt en getraumatiseerd én kunnen emotioneel en kwaad zijn. Je voelt je als ouders totaal machteloos. Dat is normaal.

Lees ook: Hoe ga je om met psychische klachten bij jezelf of vriendinnen?

Disclaimer

Net zoals bij alles in het leven en ook zeker tijdens seks geldt: als je je ergens niet fijn bij voelt of iets niet wilt, dan hoeft dat NIET! Je bent tot niets verplicht en hoeft nooit iets tegen je zin te doen. Ook al kan je (bed)partner aangeven het zelf zo graag te willen of je het gevoel geven dat je iets moet doen, onthoud altijd dat JIJ de baas over jouw eigen lichaam bent en de enige die daar beslissingen over mag nemen!

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog, seksuoloog of psycholoog bij SHE Health Clinics? Neem dan rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over depressie en gezonde leefstijl?