Twijfel over dry january? Zó slecht is alcohol voor je!

5 januari 2023

Elk jaar schrijven ongeveer 30.000 mensen zich in voor de Dry January challenge van de stichting IkPas. Even een tijdje niet drinken, wordt steeds populairder. Drinken is sociaal geaccepteerd, maar dat maakt het niet minder ongezond. Twee deskundigen vertellen over het effect van alcohol op onze gezondheid.

“De invloed van alcohol op onze gezondheid wordt al jaren onderschat”, zegt mr. dr. Rob Bovens, Programmaleider Academische Werkplaats Verslaving bij het wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn Tranzo in Tilburg. Bovens doet al 42 jaar onderzoek naar de effecten van alcohol. “Er zijn wel tweehonderd ziekten die met alcohol in verband worden gebracht.”

“Dat alcohol slecht is voor de lever is al jaren bekend. Maar alles in je lijf waar alcohol langsgaat, kan worden aangetast. Bijvoorbeeld de slokdarm, de keel, de maag of de darmen.” Daarnaast verhoogt overmatig alcohol drinken de kans op onder andere de ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa, hart- en vaatziekten, dementie en kanker.

De afbraak van alcohol krijgt in het lichaam voorrang op andere processen. Voedingsstoffen worden daarom minder goed opgenomen als je rond een maaltijd iets met alcohol drinkt.

Lees ook: Dit zijn de lichamelijke én mentale gevolgen van dagelijks alcohol drinken.

Slecht voor de hersenen

Bovendien is alcohol niet goed voor de hersenen. Hoogleraar neuropsychologie Prof. Dr. Erik Scherder. “Ethanol is de pure alcohol in bijvoorbeeld bier of wijn. Deze stof veroorzaakt ontstekingsreacties die schadelijk zijn voor de witte stof in ons brein.”

De witte stof in de hersenen verbindt de zenuwcellen met elkaar. De witte kleur ontstaat door myeline. Myeline zorgt voor impulsgeleiding, zodat een signaal van het ene hersengebied naar het andere kan.

Hoe hoger de kwaliteit van de myeline, hoe beter de communicatie tussen hersengebieden is. “Te veel alcohol kan schadelijk zijn voor de myelineverbindingen, waardoor deze minder goed functioneren. Maar ook de grijze stof in onze hersenen, waar informatie wordt verwerkt, is gevoelig voor alcohol.”

Lees ook: Nieuw onderzoek bewijst: elk glas alcohol is slecht voor je hersenen!

Kankerverwekkend

Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat alcoholgebruik kan zorgen voor ongeveer 200 verschillende ziekten, waaronder de volgende soorten kanker: borstkanker, mondkanker, keelholtekanker, strottenhoofdkanker, slokdarmkanker, leverkanker en darmkanker. Eén glas alcohol per dag vergroot al het risico op kanker!

Lees ook: Alcohol vergroot risico op 7 soorten kanker!

Bij één glas alcohol blijft het bijna nooit

Een veilige ondergrens voor alcohol is er volgens beide experts niet. “De Gezondheidsraad adviseert maximaal één glas per dag”, zegt Bovens. “Stel dat je strikt elke dag één glas drinkt dan zit je toch op zeven glazen in de week. Het probleem is dat ik eigenlijk niemand ken die dat doet. Het worden er al snel twee of meer.”

‘Eén is geen’ lijken veel mensen te denken en dus worden het meestal twee, drie of meer alcoholconsumpties op een dag. En voor je het weet ben je (ongemerkt) een alcoholist of een functionerend alcoholist zoals we dat noemen.

Lees ook: Welke kenmerken duiden erop dat je een functionerend alcoholist bent?

“Dat ene glas geeft een fijn gevoel en daar wil je meer van. We verbinden alcohol vaak ook aan een bepaald moment. Zo bestaat de kans dat je psychisch afhankelijk wordt”, legt Bovens uit. “We staan er vaak niet bij stil, maar alcohol is tweede op de lijst van vermijdbare risicofactoren van kanker.”

Lees ook: Alcohol is gif voor je lichaam!

Hoort bij gezelligheid

Dat alcohol erg ongezond is, blijkt een nogal onpopulaire boodschap. Zeker omdat we in onze maatschappij een drankje verbinden met gezelligheid en feestelijke gelegenheden. “Ik moet dit soort informatie wel delen, ook al is het niet leuk”, zegt hoogleraar Erik Scherder.

Lees ook: Erik Scherder: ‘Lang nadenken of concentreren zorgt voor afvalstoffen in hersenen’.

“Aan de maatschappij ben ik verplicht om inzichten te delen. Net als toen we er een paar jaar terug in samenwerking met het Trimbos-instituut achterkwamen dat slechts een standaardglas per dag de kans op borstkanker bij vrouwen vergroot. Ik wil niemand iets opdringen of vertellen wat-ie moet doen, maar als wetenschapper kun je dit soort informatie niet achterhouden.”

Professor Scherder benadrukt dat de schadelijke gevolgen van alcohol altijd afhangen van hoe vaak en hoeveel er wordt gedronken. “Alcohol is absoluut een risicofactor, maar dat wil niet zeggen dat iedereen schadelijke gevolgen ondervindt van af en toe een keer een glas alcohol.”

Lees ook: Wat zijn de 14 gezondste voordelen van stoppen met alcohol drinken?

Twijfel over dry january? Zó slecht is alcohol voor je!

Alcoholisme is een taboe onder vrouwen

Alcoholisme bij vrouwen is een verborgen probleem en er rust nog steeds een groot taboe op. Vooral in de leeftijdscategorie 14 tot 75+ jaar zien we dat vrouwen vaak te veel en te vaal alcohol consumeren. Het is kennelijk geaccepteerd door de maatschappij en hoort bij de (ongezonde) leefstijl die zij aannemen. Spijt en inzicht van het alcoholgebruik komen vaak op een moment dat er al veel lichamelijke- en/of mentale gezondheidsschade door alcohol is aangericht. Kort gesteld: alcohol = gif!

‘Alcohol maakt meer kapot dan je lief is!‘ was vroeger de waarschuwing in de media en die slogan geldt nog steeds. Zeker bij vrouwen!

Lees ook: Alcoholverslaving bij vrouwen: Begrijpen en overwinnen.

Goed om gewoontegedrag te doorbreken

Ook leeftijd en andere factoren spelen een rol. “Je ziet vooral een risicoverhoging als er sprake is van stapeling”, vult Bovens aan. “Mensen zijn bijvoorbeeld al ouder, hebben overgewicht, roken of slapen slecht. Los van elkaar zijn deze factoren te overzien. Maar als je ze bij elkaar optelt, werken ze slecht op elkaar in.”

Lees ook: Hoe kun je een nieuwe gezonde gewoonte aanleren?

Meedoen aan Dry January kan helpen om gewoontegedrag te doorbreken en geeft je lichaam even een pauze. “Veel deelnemers geven aan zich fitter te voelen”, zegt Bovens. “32 procent van de deelnemers valt ook af. Je ziet ook dat bepaalde leverfuncties opknappen en het cholesterolgehalte wordt vaak beter.”

Lees ook: Jacqueline (48) is alcoholvrij en helpt anderen om alcoholvrij te worden.

Inschrijven is heel januari nog mogelijk

Doe mee met de Dry January Challenge! Een maandje ‘even niks’ blijkt een effectieve manier om het alcoholgebruik blijvend te veranderen. Meer dan 60 procent van de deelnemers drinkt daarna blijvend minder. “Zes maanden na een alcoholvrije maand drinken deelnemers gemiddeld 30 procent minder dan voor de periode.” Een gezonde investering in jouw eigen gezondheid!

Wil je meedoen aan dry january? Inschrijven kan nog! Voor het eerst kunnen deelnemers zich gedurende de hele maand januari inschrijven.

Besluit je om (nog) niet mee te doen? Lees dan onze 15 tips voor minder alcohol, als je Dry January wilt overslaan.

Meer lezen over alcohol, gezondheid en gezonde leefstijl?