Welke sporenelementen heeft jouw lichaam nodig?

4 juli 2022

Net als vitamines en mineralen zijn ook sporenelementen onmisbaar voor een goede gezondheid. Het verschil tussen mineralen en sporenelementen zit ‘m vooral in de hoeveelheid waarin je lichaam ze nodig heeft. Van vitaminen en mineralen heb je namelijk meer nodig dan van sporenelementen. Sporenelementen komen maar in zeer geringe mate in je lichaam voor. Hoewel sporenelementen dus in geringe mate in je lijf voorkomen, zijn ze zéker niet onbelangrijk.

De belangrijkste sporenelementen voor jouw lichaam zijn:

Koper
Zink
Seleen (selenium)
Molybdeen
Jodium
Chroom (chromium)
Mangaan

Hieronder lees je per sporenelement:

Welke functies ze hebben in het lichaam;
Hoeveel je er dagelijks van nodig hebt (ADH);
In welke voedingsmiddelen ze voorkomen;
Mogelijk risico op tekorten of een te veel aan een bepaald sporenelement (indien van toepassing).

Niet voor alle sporenelementen is een ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) opgesteld. In een aantal gevallen is een gemiddelde Amerikaanse aanbeveling gebruikt.

Koper

Belangrijke functies van koper

Koper speelt een rol bij allerlei processen in je lichaam.

Koper ondersteunt het transport van ijzer in je lichaam;
Koper helpt bij normale pigmentatie (kleur) van je huid en haar;
Koper heeft een positieve invloed op je immuunsysteem;
Koper is goed voor het bindweefsel van je huid;
Koper ondersteunt je energieniveau.

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) koper

Voor volwassenen is de ADH koper ongeveer 0,9 milligram.

Zwangere vrouwen hebben extra koper nodig, zo’n 1 mg per dag. Tijdens de zwangerschap wordt koper namelijk in de placenta en de baby opgeslagen. Ook vrouwen die borstvoeding geven hebben meer koper nodig: 1,3 mg per dag. Dit is om de hoeveelheid koper te compenseren die zij met de moedermelk aan hun baby doorgeven.

De hoeveelheid koper voor kinderen tot en met 18 jaar verschilt per levensfase.

Waar zit koper in?

Koper komt vooral voor in:

Zeevis
Schaal- en schelpdieren
Noten
Graanproducten
Groenten
Fruit
Cacaoproducten.

Zink

Belangrijke functies van zink

Zink is belangrijk in veel enzymreacties en in het immuunsysteem. Zink is onmisbaar voor allerlei verschillende processen in je lijf, waaronder je spijsvertering. Een tekort aan zink heeft tot gevolg dat je lijf eten niet goed kan verwerken en moeite heeft om voedingsstoffen op te nemen.

Zink helpt je lichaam bij het opbouwen van DNA en eiwitten te maken, wat bijdraagt aan de aanmaak van weefsel;
Zink helpt je immuunsysteem binnenvallende virussen en bacteriën te bestrijden;
Zink draagt bij aan een normale hormoonhuishouding;
Zink speelt een rol bij de aanmaak van bot;
Zink is goed voor je haar en nagels en belangrijk voor je huid;
Zink is belangrijk voor je geheugen en je smaak- en reukzin;
Zink speelt een rol bij de opbouw en afbraak van koolhydraten en vetten;
Zink draagt bij aan een normale vruchtbaarheid van mannen en vrouwen.

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) zink

De ADH voor mannen is 9 mg en voor vrouwen 7 mg.

Zwangere vrouwen hebben 9 mg nodig. En vrouwen die borstvoeding geven hebben 11 mg nodig.

Waar zit zink in?

Zink komt vooral voor in:

Vlees
Zuivel
Vis
Bruin brood
Peulvruchten
Rijst.

Zink komt vooral voor in brood en vlees: 5 sneetjes brood leveren 20% ADH en een stukje vlees van 100 gram levert 16% van de ADH.

Een teveel aan voedingsvezels en fosfor kan ervoor zorgen dat zink niet goed wordt opgenomen in je lichaam. In het ergste geval kan dit leiden tot een tekort. Voedingsvezels en fosfor komen voor in fruit, groenten en granen.

Zinktekort

Je herkent een zink tekort aan symptomen als misselijkheid, overgeven of diarree. Heb je hier last van? Eet dan een tijdje wat meer yoghurt vanwege het relatief hoge zinkgehalte om te kijken of het verdwijnt. Neem bij twijfel altijd contact op met je huisarts.

Zuigelingen lopen door een tekort aan zink het risico een groeiachterstand op te lopen en ernstig ondervoed te raken. Andere gevolgen van een zink tekort kunnen zijn:

Groeivertraging
Verminderde smaak en reuk
Huidafwijkingen
Nachtblindheid.

Seleen (selenium)

Belangrijke functies van seleen

Seleen (selenium) is een antioxidant en beschermt onze cellen tegen schade. Tevens zorgt seleen voor een goede werking van de schildklier. Daarnaast biedt seleen nog een aantal voordelen voor onze lichaam:

Seleen zorgt voor ondersteuning van je immuunsysteem;
Seleen biedt bescherming tegen de invloed van vervuiling en zonlicht;
Seleen bevordert de kwaliteit van sperma.

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) seleen

Volwassenen hebben dagelijks ongeveer 70 µg seleen nodig.

Waar zit seleen in?

Seleen zit in bijna alle voedingsmiddelen aanwezig. Vooral deze producten bevatten veel seleen:

Granen
Orgaanvlees, zoals lever en nier
Vis
Schelpdieren
Rijst
Paranoten.

Het gehalte seleen in plantaardige producten hangt af van de hoeveelheid seleen die in de bodem zit. Graan bevat over het algemeen meer seleen dan groenten.

Seleen zit vooral voor in vis en rijst. Zo zit in een stuk vis (100 gram) al 37% van de nodige seleen. In 3 opscheplepels rijst zit 13% van de ADH.

Molybdeen

Belangrijke functies van molybdeen

Molybdeen zit in enzymen die nodig zijn voor de stofwisseling: het helpt bij de opbouw en afbraak van eiwitten.

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) molybdeen

De ADH voor molybdeen is 65 µg.

Waar zit molybdeen in?

Molybdeen komt vooral voor in:

Peulvruchten
Graanproducten
Noten
Orgaanvlees
Zuivelproducten
Eieren.

Het gehalte aan molybdeen in plantaardige voedingsmiddelen is hangt af van de hoeveelheid molybdeen in de bodem waarop de planten groeien.

Een tekort aan molybdeen komt nooit voor.

Jodium

Belangrijke functies van jodium

Jodium is bij baby’, kinderen en volwassenen nodig voor de vorming van schildklierhormonen die belangrijk zijn voor de groei en de stofwisseling. Jodium is eveneens van belang voor het goed functioneren van het zenuwstelsel en ondersteunt de energievoorziening.

Jodium is heel nuttig voor je lichaam:

Jodium is essentieel voor de productie van schildklierhormonen;
Jodium is goed voor je geheugen;
Jodium zorgt voor een goede werking van de schildklier;
Jodium is van belang voor het goed functioneren van je zenuwstelsel;
Jodium is belangrijk voor je huid;
Jodium is van belang voor je energieniveau.

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) jodium

Volwassenen hebben dagelijks 150 µg jodium nodig. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven hebben dagelijks iets meer jodium nodig.

Waar zit jodium in?

In ons voedingspatroon is brood een belangrijke bron van jodium. Dat komt omdat jodium wordt toegevoegd aan het zout dat in brood wordt verwerkt. Jodium zit ook in vis en zeewier en een klein beetje in eieren.

Als je weinig of geen brood eet, kan een jodiumtekort op de loer liggen. Kies dan voor andere jodiumrijke producten, eventueel in overleg met een diëtist of voedingskundige bij SHE. Health Clinics.

Jodium kan van nature voorkomen in zeewater, drinkwater en aarde. Via deze weg komt jodium dan ook in veel voedsel, zoals:

Groenten
Vis
Melk en melkproducten.

In de Nederlandse Warenwet is vastgelegd dat voedselproducenten jodium mogen toevoegen aan:

Brood en broodvervangers
Vlees en vleesproducten
Keukenzout en zoutvervangers.

Jodium tekort

Bij een tekort aan jodium kan je een opzwelling van je schildklier ontstaan. Dit noemen we ook wel “krop” of “struma”.

Bij kinderen kan een tekort aan jodium lichamelijke en geestelijke groeiachterstand tot gevolg hebben. Bij volwassenen vertragen door een tekort aan jodium de reacties (verminderd reactievermogen), vermindert het denkvermogen en houdt het lichaam vocht vast.

Te veel jodium

Als je schildklier normaal functioneert kan je lichaam een teveel aan jodium goed verdragen. Echter, als je schildklier niet goed werkt, bijvoorbeeld als je hypothyroïdisme hebt, kan een teveel aan jodium zorgen voor een schildkliervergroting.

Bij sommigen zorgt een te veel jodium voor een over-stimulering van de schildklier. Hierdoor produceert de schildklier te veel schildklierhormonen waardoor klachten als slapeloosheid, nervositeit, toename van eetlust en gewichtsverlies kunnen ontstaan. Dit noemen we hyperthyroïdisme.

Lees ook: Dít zijn de symptomen die kunnen wijzen op een te snel werkende schildklier.

Chroom

Belangrijke functies van chroom

Chroom, ook bekend als chromium, is een sporenelement dat je lichaam ook nodig heeft, want:

Chroom zorgt voor een goede werking van insuline;
Chroom zorgt voor het handhaven van het bloedsuikergehalte;
Chroom zorgt voor een goede vetstofwisseling.

Er aanwijzingen dat voedingssupplementen met chroom een gunstige invloed kunnen hebben op het bloedsuikergehalte en op de insuline-afgifte bij patiënten met diabetes type 2.

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) chroom

De benodigde hoeveelheid chroom per dag is niet vastgesteld.

Waar zit chroom in?

Chroom komt vooral voor in:

Graanproducten met een hoog gehalte aan zemelen
Groentes
Rietsuikermelasse
Vlees (zoals lever)
Gevogelte
Zemelen
Vis.

Het is niet duidelijk of chroom uit graanproducten goed door je lichaam opgenomen kunnen worden. Vlees, gevogelte, en vis bevatten per portie tussen de 1- 2 mcg chroom. Het gehalte aan chroom in groente en fruit is zeer wisselend.

Vitamine C zorgt dat je lichaam chroom beter kan opnemen.

Chroomtekort

Bij zeer ernstige ondervoeding, een zeer eenzijdig dieet of een eetstoornis kan een tekort aan chroom optreden. Dit kan leiden tot:

Een verhoogde glucoseconcentratie in het bloed;
Verhoogde cholesterolwaarden in het bloed;
Gewichtsverlies;
Ondergewicht.

Lees ook: Wat zijn de symptomen en oorzaken van een eetstoornis?

Mangaan

Belangrijke functies van mangaan

Mangaan is een onderdeel van veel enzymen die betrokken zijn bij de energiestofwisseling.

Mangaan speelt verschillende rollen in je lichaam:

Mangaan is nodig voor de aanmaak van kraakbeen en bot;
Mangaan ondersteunt je energieniveau;
Mangaan draagt bij aan bescherming tegen zonlicht en vervuiling.

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) mangaan

Dagelijks 3 milligram mangaan voor volwassenen is voldoende voor een goede gezondheid. De maximaal veilige dosis voor mangaan is 11 mg per dag.

Waar zit mangaan in?

Mangaan komt voor in:

Granen
Volkorenbrood en andere volkorenproducten
Rijst
Noten
Bladgroenten
Fruit
Vlees
Vis
Thee.

De aanwezigheid van calcium, fosfaat en ijzer heeft invloed op de opname van mangaan door je lichaam. Als er hoge gehaltes van calcium, fosfaat en ijzer in je voeding aanwezig zijn, vermindert de opname van mangaan. Is er een laag gehalte van deze 3 stoffen aanwezig, dan verbeter de opname van mangaan.

Te veel mangaan

Een teveel aan mangaan kan beschadigingen aan je zenuwstelsel veroorzaken. Gelukkig is een teveel aan mangaan via voeding zeldzaam. Via inname van supplementen met mangaan in combinatie met voeding, is een te veel aan wel mangaan mogelijk.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met onze hormoonpoli, een internist, gynaecoloog of voedingskundige bij SHE. Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Hulp nodig met een gezond dieet en gezonde leefstijl?

Bij SHE Health Clinics kunnen we je helpen met preventie, medisch specialistische onderzoeken en behandelingen, gezond gewicht, afvallen, obesitas, voeding, dieet, leefstijl adviezen, beweging, ontspanning en preventieve medische onderzoeken.

Meer lezen over vitamines en voedingssupplementen?

Meer lezen over gezonde voeding en gezonde leefstijl?

Meer lezen over aan sporenelementen gerelateerde klachten en aandoeningen?

Korte wachttijden bij SHE Health Clinics

Bij SHE Health Clinics hebben we korte wachttijden, dus kun je bij ons meestal snel geholpen worden door onze ervaren vrouwelijke zorgprofessionals en medici.

Vergoeding door verzekering

De meeste medisch specialistische onderzoeken en -behandelingen bij SHE Health Clinics vallen onder de basisverzekering. Dit betekent dat onze medische zorg door jouw zorgverzekeraar wordt vergoed als je een verwijzing van jouw (huis)arts hebt. Houd wel rekening met je eigen risico.

SHE Health Clinics: alle medische- en paramedische vrouwenzorg op één locatie

Door onze ervaring in het leveren van efficiënte vrouwenzorg, hanteren wij beperkte diagnostiek in korte tijd en een gering aantal polikliniek bezoeken; oftewel een korte en efficiënte zorgcyclus waarbij de vrouwelijke patiënt centraal staat. Vanwege onze onafhankelijkheid en snel diagnostiek, kunnen onnodige opnames en verdere klinische behandelingen worden voorkomen.
Om nog meer reductie in zorgkosten te bereiken hanteren wij een combinatie van integrale multidisciplinaire zorg en complementaire zorg. Dat resulteert in de beste zorg voor vrouwen met een kortere zorgcyclus, waardoor tijd en kosten worden bespaard voor de patiënt, doorverwijzende arts en de zorgverzekeraar.

Meer weten over ons brede zorgaanbod voor vrouwen of wil je weten wat wij voor je kunnen betekenen? SHE Health Clinics helpt je graag verder! Wij zijn een zelfstandig behandelcentrum met medisch specialistische zorg voor onder andere: preventie, leefstijl, preventieve medische onderzoeken, gynaecologie, seksuologie, menopauze, overgangsklachten, bekkenbodem, urologie, dermatologie, cardiologie, chirurgie, neurologie, psychologie, radiologie, interne geneeskunde, pijnklachten, stress, burn-out, slaapproblemen, vermoeidheid, overgewicht, revalidatie en cosmetiek. Je kunt ons bereiken op 085-2019275 of gebruik maken van ons contactformulier.

Bronnen: SHE Health Clinics, Vitamine Info, Consumentenbond, Gezondheidsraad

Wil je op de hoogte blijven van onze leukste artikelen, nieuwsupdates en winacties? Schrijf je hieronder dan gratis in voor onze nieuwsbrief.