Zijn voedingssupplementen wel nodig?

3 juli 2022

Meer dan de helft van de Nederlanders gebruikt met regelmaat vitaminesupplementen, meldt marktonderzoeksbureau Multiscope. Uit hun onderzoek blijkt dat 56 procent van de Nederlanders gebruikt maakt van voedingssupplementen en vitaminen. Een ruime meerderheid van deze gebruikers (62 procent) neemt deze supplementen zelfs dagelijks.

Is het slikken van voedingssupplementen echt wel nodig? Is het nemen van supplementen en extra vitamines wel gezond? Zijn dure supplementen beter? En kun je er ook te veel van innemen? Wij vroegen het aan voedingskundige en woordvoerder Patricia Schutte van het Voedingscentrum.

Gezonde voeding

Voedingskundige Schutte stelt dat het merendeel van de gezonde mensen waarschijnlijk geen voedingssupplement of vitaminepreparaten nodig heeft. „De meeste mensen krijgen voldoende vitamines, mineralen en sporenelementen binnen mits ze gezond en gevarieerd eten.”

Echter, er zijn natuurlijk een aantal vitaminen, mineralen en sporenelementen die we niet meer of niet voldoende uit voeding kunnen halen. En jouw lichaam kan veel vitamines, mineralen of sporenelementen niet, of niet voldoende, zelf aanmaken, dus bieden supplementen vaak uitkomst.

Lees ook: Welke vitamines moet je slikken en welke moet je uit voeding halen?

Voedingssupplementen voor een vitaminetekort

Veel mensen kiezen er dus voor om voedingssupplementen te slikken. „Vaak vinden deze mensen dat ze te ongezond of te eenzijdig eten en willen ze dit compenseren met vitaminepillen. Het is echter een fabel dat groente en fruit zijn te vervangen door multivitaminen. Sowieso leidt ongezond eten meestal niet direct tot een vitaminetekort. Je krijgt misschien wel te veel calorieën en ongezonde vetten binnen, maar daarbij kunnen vitaminepillen je niet altijd helpen.”

Voor de meeste gezonde mensen zijn voedingssupplementen overbodig als ze een gezond en gevarieerd dieet volgen, waarbij veel vers fruit en verse groente onderdeel van het dieet zijn.

Een vitaminetekort kan allerlei klachten geven. Denk aan futloosheid, vermoeidheid of concentratieverlies. Het is aantrekkelijk en makkelijk om vitaminepillen te slikken als je je niet goed voelt. Vergeet alleen niet dat er allerlei andere redenen kunnen zijn voor je klachten.

Daarom is het beter om eerst naar een arts, diëtist of voedingskundige te gaan, voordat je zomaar iets gaat slikken. Die kan namelijk uitzoeken of je een tekort hebt, en aan welke vitamine, spoorelement en/of mineraal.

Lees ook: Hoe weet je dat je een vitaminetekort hebt?

Wanneer worden voedingssupplementen aanbevolen?

Een aantal groepen heeft volgens voedingsdeskundige Patricia Schutte zeker wel baat bij het gebruik van voedingssupplementen, waaronder:

Zwangere vrouwen zijn gebaat bij het slikken van foliumzuur en vitamine D tijdens de zwangerschap. Door het foliumzuur verklein je de kans dat je kind een open ruggetje krijgt.
Vitamine K is geschikt voor baby’s tot 3 maanden die borstvoeding krijgen.
Bij jonge kinderen en ouderen raden wij aan om extra vitamine D te slikken. Vitamine D helpt bij een goede botopbouw en voorkomt botontkalking.
Bij vrouwen in de overgang en na de menopauze helpt extra vitamine D, calcium en vitamine K om botontkalking tegen te gaan en het hart gezond te houden. Vanwege gedaalde hormoonniveaus (o.a. oestrogeen) hebben deze vrouwen namelijk een hoger risico op botontkalking (osteoporose / osteopenie) en/of hartklachten. Zie: Vitamine D tijdens en na de overgang.
Mensen die maagzuurremmers slikken hebben behoefte aan extra vitaminen en mineralen, omdat die door de maagzuurremmers versneld worden afgebroken of niet goed meer door het lichaam worden opgenomen. Zie: Maagzuurremmers veroorzaken vitaminetekort en mineralentekort.
Het gebruik van bepaalde medicijnen (o.a. corticosteroïden, plastabletten), pijnstillers (NSAID’s) of de anticonceptiepil kan een vitaminetekort veroorzaken, waardoor het nodig wordt om vitaminesupplementen te gaan slikken. Zie: Déze 6 medicijnen kunnen een vitaminetekort veroorzaken.
Voor vrouwen met hevig menstrueel bloedverlies of bloedarmoede kan een ijzersupplement helpen om een ijzertekort te voorkomen. Zie: Hoe voorkom of verhelp je een ijzertekort?
Bij vrouwen die last hebben van depressieve gevoelens kan extra vitamine D helpen. Zie: Verband tussen vitamine D-tekort en depressie bij vrouwen.
Bij mensen met een lage weerstand, auto-immuunstoornis of een chronische ziekte kan een voedingssupplement helpen om de weerstand te verhogen. Zie: Hoe kunnen vitamine D en omega 3 het risico op auto-immuunziekten verlagen?
Mensen met een lage weerstand die hun risico op een coronabesmetting (Covid) willen verlagen, doen er goed aan extra vitamine D te slikken of meer in de zon te zitten, zo is uit onderzoek gebleken. Zie: Israëlische studie biedt bewijs van de kracht van vitamine D tegen COVID.
Naast een tekort aan vitamine, kun je een tekort hebben aan bepaalde mineralen zoals kalium, natrium, calcium, magnesium en ijzer. Zie: Welke mineralen heeft jouw lichaam nodig?

Lees ook: Hoeveel vitaminen moet je als vrouw dagelijks innemen?

Wanneer extra vitamine B12?

Ook als je kiest voor een veganistisch dieet, is het verstandig om daar voedingssupplementen bij in te nemen. „Als je alle dierlijke producten laat staan, moet je vitamine B12, calcium en ijzer gaan slikken. Wanneer je een veganistisch dieet gaat volgen, zou ik zeker aanraden om persoonlijk advies te vragen bij een diëtist. Je kunt dan namelijk snel een te kort aan voedingsstoffen binnenkrijgen. Bij een vegetarisch dieet kun je deze voedingstoffen nog wel binnenkrijgen met een gevarieerd en gezond dieet. Voor de vitamine B12 zijn vegetariërs wel afhankelijk van dierlijke producten als eieren, kaas en melkproducten. Veganisten (die geen dierlijke producten consumeren) lopen dus een verhoogd risico op een tekort aan bepaalde vitamines en mineralen.”

Lees ook: Hoe herken je een vitamine B12 tekort?

Teveel vitamines

Het merendeel van de gezonde mensen hoeft geen voedingssupplementen te slikken, maar als je dat wel doet, kan dat dan kwaad? „In principe niet, zolang je er maar niet te veel van inneemt. Veel mensen denken: hoe meer, hoe beter, maar het is belangrijk dat je niet meer inneemt dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). Het kan in sommige gevallen namelijk schadelijk zijn als je er te veel van binnenkrijgt.”

Vaak wordt gezegd ‘baat het niet, dan schaadt het niet’. Dat is niet waar. Ook al plas je een teveel (alleen bij wateroplosbare vitamines) soms uit, tot die tijd kan de vitamine veel schade aanrichten in je lichaam.

Vooral met vitamine A en B6 moet je goed oppassen. Maar ook te veel vitamine D, E, B3 en foliumzuur is ongezond. Soms geeft het zelfs problemen die onomkeerbaar zijn. Zo kunnen je zenuwen beschadigen door een teveel aan vitamine B6. Het resultaat is zenuwpijn of juist gevoelloosheid. Patricia Schutte: „Het is wel zo dat je de dagelijkse hoeveelheid enorm moet overschrijden, wil het echt nadelige gevolgen hebben voor je gezondheid.”

In het ergste geval gaan de klachten niet meer over, ook als je stopt met de supplementen. Overschrijd dus de dagelijks aanbevolen dosis die op het etiket van de vitaminepotjes staat niet!

Lees ook: Hoe voorkom je te veel vitamines slikken?

Zijn dure voedingssupplementen beter dan goedkope?

Zijn de dure pillen en supplementen dan ook vaak beter dan de goedkopere? Kijk je puur naar de vitamines, dan is er meestal geen tot weinig verschil, stelt de Consumentenbond. Wel kunnen bijvoorbeeld andere grond- of hulpstoffen gebruikt zijn of biologische grondstoffen (die veelal minder hormoonverstoorders en chemicaliën bevatten en daarom worden aanbevolen boven gangbare ingrediënten).

„Het belangrijkste verschil zit in de prijs, niet in de werking. Duurdere supplementen werken niet per se beter. Het is vooral belangrijk dat je kijkt naar de dosering en wederom niet meer inneemt dan wordt aangeraden.” aldus Patricia Schutte.

Lees ook: Multivitamines blijken goed te zijn voor je geheugen en hart.

Gevarieerd en gezond eten

Volgens Patricia Schutte is het vooral belangrijk dat je niet vergeet dat (verse) groente en fruit, (ongebrande) noten, olijven, vis en volvette biologische zuivelproducten veel meer voor je kunnen doen dan aanvullende voedingssupplementen. „Hierdoor krijg je namelijk ook andere belangrijke voedingsstoffen, zoals vezels en bioactieve stoffen binnen. Groente en fruit verminderen ook de kans op kanker en hart- en vaatziekten. Die stoffen zitten niet altijd in multivitaminen. Het is dus verstandig om vooral gezond en gevarieerd te eten en af te zien van fastfood (junkfood), voorbewerkte voeding, dranken met veel fructose, alcohol, ongezonde snacks en bewerkte koolhydraten.”

Lees ook: 8 tips om gezonder te eten en drinken.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met onze hormoonpoli, een internist, gynaecoloog of voedingskundige bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over vitamines en voedingssupplementen?