Waarom suiker funest voor jouw lichaam is

6 juli 2024

Suiker is een alomtegenwoordig ingrediënt in (te) veel voedingsmiddelen, maar overmatige consumptie ervan kan ernstige negatieve effecten op jouw gezondheid hebben. Suiker is vaak een (hoofd)oorzaak van gezondheidsklachten en het negatieve effect van suiker wordt door veel mensen erg onderschat. Dus om maar direct met de deur in huis te vallen:

Suiker in het brein van een baby wordt ADHD genoemd.
Suiker in het brein van een volwassene wordt dementie of Alzheimer genoemd.
Suiker in jouw ogen wordt glaucoma genoemd.
Suiker in jouw tanden wordt tandbederf genoemd.
Suiker in jouw huid wordt veroudering genoemd.
Suiker in jouw slaap wordt slapeloosheid (insomnia) genoemd.
Suiker in jouw bloed wordt diabetes genoemd.
Teveel suiker in jouw lichaam wordt ook diabetes genoemd.
Suiker voedt kanker.
Suiker voedt depressie.
Suiker voedt (overtollig) lichaamsvet.
Hunkeren naar suiker kan een calcium-, magnesium- of eiwittekort zijn.

Lees ook: Suikerinname verhoogd risico op dementie en Alzheimer.

Waarom suiker funest is

Dit zijn de belangrijkste redenen waarom een verhoogde suikerinname funest is voor jouw lichaam:

1. Gewichtstoename en obesitas
Suikerhoudende dranken en voedingsmiddelen bevatten veel calorieën zonder essentiële voedingsstoffen. Het verhoogt de calorie-inname, wat kan leiden tot gewichtstoename en obesitas. Fructose, een soort suiker, kan de opslag van vet in je buikstreek bevorderen, wat bijzonder schadelijk is.

Lees ook: Welke ziektes en klachten ontstaan bij vrouwen door overgewicht of obesitas?

2. Insulineresistentie en diabetes
Regelmatige consumptie van suiker kan leiden tot insulineresistentie, een belangrijke risicofactor voor type 2 diabetes. Insuline helpt bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel, en wanneer de cellen resistent worden, blijft de bloedsuikerspiegel hoog, wat kan leiden tot diabetes.

Lees ook: Hoe weet je of je diabetes type 2 aan het ontwikkelen bent?

3. Hartziekten
Suikerconsumptie is gekoppeld aan verschillende risicofactoren voor hartziekten, waaronder obesitas, hoge bloeddruk, ontstekingen en hoge triglyceridenwaarden. Hartziekten die kunnen worden veroorzaakt of verergerd door een te hoge suikerinname:

Coronaire Hartziekte (CHZ)

Atherosclerose: Suiker kan bijdragen aan de ophoping van vetachtige afzettingen in de slagaders, wat leidt tot atherosclerose. Dit vernauwt en verstijft de slagaders, wat de bloedstroom naar het hart kan verminderen en kan leiden tot coronaire hartziekte.
Risicofactoren: Suiker verhoogt triglyceriden en verlaagt het “goede” HDL-cholesterol, wat bijdraagt aan hartziekte.

Hoge bloeddruk (Hypertensie)

Insulineresistentie: Overmatige suikerinname kan insulineresistentie veroorzaken, wat kan bijdragen aan verhoogde bloeddruk. Insulineresistentie wordt geassocieerd met hogere niveaus van natriumretentie en verhoogde bloeddruk.
Fructose: Het consumeren van grote hoeveelheden fructose kan leiden tot verhoogde urinezuurspiegels, wat de bloeddruk kan verhogen.

Hartfalen

Verhoogde vetsynthese: Hoge suikerinname stimuleert de vetproductie in de lever, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van vetophopingen in de hartspier en uiteindelijk kan leiden tot hartfalen.
Chronische ziekten: Diabetes en obesitas, die vaak het gevolg zijn van overmatige suikerconsumptie, zijn belangrijke risicofactoren voor hartfalen.

Myocardinfarct (hartaanval)

Ontstekingen: Suiker kan systemische ontstekingen in het lichaam bevorderen, wat een risicofactor is voor de ontwikkeling van een myocardinfarct. Chronische ontsteking kan leiden tot instabiliteit van atherosclerotische plaques in de slagaders.
Endotheliale Dysfunctie: Hoge suikerinname kan de endotheliale functie, de binnenste laag van de bloedvaten, aantasten, wat de bloedstroom naar het hart kan belemmeren en het risico op een hartaanval kan verhogen.

Metabool Syndroom

Combinatie van risicofactoren: Het metabool syndroom is een cluster van aandoeningen zoals hoge bloeddruk, hoge bloedsuikerspiegel, overtollig lichaamsvet rond de taille, en abnormale cholesterol- of triglyceridenwaarden. Dit syndroom verhoogt het risico op hartziekten aanzienlijk, en suikerinname draagt bij aan de ontwikkeling ervan.

Hartritmestoornissen

Elektrolytenbalans: Hoge suikerinname kan de elektrolytenbalans verstoren, wat kan leiden tot hartritmestoornissen. Dit kan gevaarlijk zijn en de efficiëntie van de hartfunctie verminderen.

Lees ook: De mysteries van hartaandoeningen onthuld: 7 manieren om jouw risico te verlagen.

4. Leverziekten
Fructose is een soort suiker die vaak wordt aangetroffen in bewerkte voedingsmiddelen en suikerhoudende dranken. Fructose wordt in de lever gemetaboliseerd. Overmatige consumptie kan leiden tot niet-alcoholische leververvetting (NAFLD), waarbij vet zich ophoopt in de levercellen. Dit kan uiteindelijk leiden tot levercirrose of leverfalen en ook kan bijdragen aan ontstekingen en schade in de darmen.

Lees ook: Tips voor een gezonde lever: ‘Een vette lever wordt de ziekte van de toekomst’.

5. Tandbederf
Suiker is een belangrijke oorzaak van tandbederf. Bacteriën in de mond voeden zich met suiker en produceren zuren die het tandglazuur kunnen aantasten, wat leidt tot gaatjes en tandbederf.

6. Verslaving en eetbuien
Suiker kan verslavend werken. Het stimuleert de vrijlating van dopamine in de hersenen, vergelijkbaar met de effecten van drugs zoals cocaïne. Dit kan leiden tot eetbuien en een ongecontroleerde drang om meer suiker te consumeren.

Lees ook: Eetbuistoornis: Begrijpen, herkennen en overwinnen.

6. Darmziekten
Een te hoge suikerinname kan bijdragen aan verschillende darmziekten en aandoeningen, waaronder:

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)

FODMAP’s: Suikerhoudende voedingsmiddelen bevatten vaak FODMAP’s (Fermenteerbare Oligo-, Di-, Monosachariden en Polyolen), die bij mensen met PDS kunnen leiden tot symptomen zoals buikpijn, gasvorming, en diarree. Het verminderen van de inname van deze suikers kan helpen bij het beheersen van PDS-symptomen.
Fermentatie in de darmen: Suiker kan door bacteriën in de dikke darm gefermenteerd worden, wat leidt tot gasvorming en ongemak bij mensen met PDS.

Lees ook: Voordelen van Probiotica bij Prikkelbare Darmsyndroom (PDS).

Darmontstekingen

Ontstekingsbevorderende eigenschappen: Overmatige suikerconsumptie kan bijdragen aan ontstekingen in het lichaam, inclusief in de darmen. Dit kan leiden tot of verergeren van aandoeningen zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, die beide chronische inflammatoire darmziekten zijn.
Microbiota onevenwichtigheid: Een dieet rijk aan suiker kan de darmflora uit balans brengen, wat kan leiden tot een overgroei van schadelijke bacteriën en een toename van ontstekingsreacties in de darm.

Lees ook: Iedereen kan de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa krijgen!

Darmkanker

Ontstekingen en celbeschadiging: Chronische ontstekingen veroorzaakt door een hoge suikerinname kunnen het risico op darmkanker verhogen. Suiker kan bijdragen aan het ontstaan van ontstekingsbevorderende omgevingen in de darmen, wat het risico op het ontwikkelen van darmkanker kan vergroten.

Lees ook: Hoe suiker je darmen schaadt en het risico op darmkanker verhoogt.

Diverticulitis

Verhoogd risico op ontstekingen: Een dieet hoog in suiker kan ook geassocieerd worden met een verhoogd risico op diverticulitis, een aandoening waarbij kleine uitstulpingen in de darmwand (divertikels) ontstoken of geïnfecteerd raken.

Lees ook: Pijn linksonder in je buik? Déze symptomen kunnen wijzen op diverticulitis.

Gastro-intestinale Dysbiose

Onevenwichtige darmflora: Suiker kan de balans van de darmmicrobiota verstoren, wat leidt tot dysbiose, een onevenwichtige darmflora. Dit kan leiden tot diverse gastro-intestinale problemen zoals diarree, constipatie, en een verhoogd risico op infecties.

Lees ook: Microbioom: hoe houdt je die gezond?

7. Hormonale verstoringen
Suiker kan de hormoonhuishouding verstoren, waaronder leptine, het hormoon dat de eetlust reguleert. Dit kan leiden tot een verhoogde eetlust en verminderde verzadiging, wat bijdraagt aan gewichtstoename.

Lees ook: Hoe blijf je met een gezonde leefstijl hormonaal in balans?

8. Ontstekingen
Suiker kan chronische ontstekingen in het lichaam bevorderen. Dit is een risicofactor voor verschillende chronische ziekten, waaronder:

Darmziekten
Hartziekten
Diabetes
Kanker.

9. Verhoogd risico op kanker
Er is een duidelijk verband gevonden tussen suikerinname en een verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker. Suiker kan bijdragen aan insulineresistentie en ontstekingen, beide factoren die het risico op kanker verhogen.

Lees ook: Overgewicht verhoogt risico op 13 soorten kanker!

10. Verslechtering van de huid
Suiker kan de huid verouderen door de productie van geavanceerde glycatie-eindproducten (AGE’s), die de structuur en functie van huidproteïnen zoals collageen kunnen beschadigen, wat leidt tot rimpels en verslapping.

Lees ook: Jouw huid gezond houden: welke vitaminen en mineralen kunnen helpen?

11. Dementie en Alzheimer

Overmatige inname van toegevoegde suikers kan bijdragen aan de ontwikkeling van dementie en de ziekte van Alzheimer. Dit komt doordat een teveel aan toegevoegde suikers kan resulteren in onder andere: insulineresistentie, diabetes Type 2, chronische ontsteking (neuro-inflammatie in de hersenen), vrije radicalen (die oxidatieve stress en schade aan hersencellen veroorzaken), vasculaire dementie, amyloïde plaques en Tau-eiwitten. Deze aandoeningen kunnen dementie en Alzheimer veroorzaken en/of verergeren.

Lees ook: Suikerinname verhoogd risico op dementie en Alzheimer.

Waarom suiker funest voor jouw lichaam is

Soorten suiker

Er zijn twee soorten suikers in voedingsmiddelen: van nature voorkomende suikers en toegevoegde suikers.

Natuurlijk voorkomende suikers komen van nature voor in voedingsmiddelen zoals fruit (fructose) en melk (lactose).
Toegevoegde suikers zijn suikers of calorische zoetstoffen die worden toegevoegd aan voedingsmiddelen of dranken tijdens de verwerking of bereiding (zoals suiker in je koffie of suiker aan je ontbijtgranen). Toegevoegde suikers (of toegevoegde zoetstoffen) kunnen natuurlijke suikers zijn zoals witte suiker, bruine suiker en honing, maar ook andere calorische zoetstoffen die chemisch worden gemaakt (zoals high fructose corn syrup).

Lees ook: Vers vruchtensap is gezonder dan gedacht.

Bronnen van toegevoegde suikers

De belangrijkste bronnen van toegevoegde suikers in ons dagelijkse voedingspatroon zijn suikerhoudende dranken, energiedrankjes, frisdranken, sportdrank, zuiveldranken, chocolademelk, gearomatiseerde melk, gezoete yoghurt, bier, desserts, zoete snacks, gezoete koffie, gezoete thee, gezoete ontbijtproducten, ontbijtgranen, mueslirepen en granenrepen, kant-en-klare maaltijden en sauzen, gebak, koekjes, taarten, commercieel brood (vooral witbrood en sommige meergranenbroden), bagels, muffins, ketchup, barbecuesaus, saladedressings, marinades, chocolade en snoepgoed.

Lees ook: Frisdrank, sportdrank, zuiveldrank en ijskoffie zitten vol suiker!

Toegevoegde suikers in voedingsmiddelen vinden

Lees de voedingswaarden op het etiket van een voedingsmiddel om te zien hoeveel toegevoegde suikers erin zitten. Totale suikers omvatten zowel toegevoegde suikers als natuurlijke suikers. Toegevoegde suikers wil je beperken.

Van nature voorkomende suikers zitten in melk (lactose) en fruit (fructose). Elk product dat melk (zoals yoghurt, melk of room) of fruit (vers, gedroogd) bevat, bevat wat natuurlijke suikers.
Voor producten zoals kristal- of poedersuiker, ahornsiroop of bewerkte honing die als aparte voedingsmiddelen worden verkocht, mogen alleen de totale suikers worden vermeld. Je moet je er echter van bewust zijn dat dit 100% toegevoegde suikers zijn!

Als er geen voedingswaarden-etiket op een bereid voedingsmiddel in de supermarkt of een restaurant staat, vertellen sommige ingrediënten op de verpakking of het menu je dat het product toegevoegde suikers bevat onder een andere naam. Veel gebruikte namen voor toegevoegde suikers op etiketten zijn onder andere:

Bruine suiker
Maïs zoetstof
Stroop van maïs
Vruchtensapconcentraten
Maïssiroop met hoge fructose, High-fructose corn syrup (HFCS), hoogfructosemaïsstroop.
Honing
Invertsuiker (een mengsel van glucose en fructose)
Moutsuiker
Melasse of melas (een bijproduct van de suikerraffinage)
Ruwe suiker
Maltose (een suiker afkomstig van mout)
Suiker
Rietsuiker (ook bekend als sucrose)
Suikermoleculen eindigend op “ose” (dextrose, fructose, glucose, lactose, maltose, sucrose)
Stroop.

Lees ook: 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.

Suikervrij dieet

Het verminderen van suikerinname kan aanzienlijke gezondheidsvoordelen opleveren. Door je bewust te zijn van de hoeveelheid suiker in je dieet en te kiezen voor gezondere alternatieven, kun je het risico op vele chronische ziekten en gezondheidsproblemen verminderen. Het is belangrijk om voedingsetiketten te lezen en te kiezen voor voeding met weinig toegevoegde suikers om je algehele gezondheid te verbeteren.

Lees ook: Tips en inzichten om suikervrij te leven tijdens de Nationale Suiker Challenge.

Als leidraad kun je bijvoorbeeld het keto dieet volgen, waarin de inname van suiker normaliter zoveel mogelijk wordt uitgesloten.

Lees ook: Ketodieet: wat zijn de voordelen en nadelen?

Meer lezen over suiker, gewicht, (on)gezonde voeding en (on)gezonde leefstijl?